Nhạc Việt ngày nay: Sự pha trộn màu sắc của Hoàng Thùy Linh

Giới trẻ đang đón nhận sản phẩm mới của Hoàng Thùy Linh - MV Bo xì bo. Được phát hành ngày 12/12 trên kênh YouTube của nữ ca sĩ với 1,37 triệu subscribers, tính đến cuối ngày 9/1, MV thu hút gần 7 triệu lượt xem và đứng vị trí số 4 Trending for music. Trước đó, Bo xì botừng đạt vị trí số 1 Trending chỉ sau 4 ngày ra mắt.

Trên các bảng xếp hạng âm nhạc trực tuyến, Bo xì bo cũng đã xuất hiện trong Top 10 BXH Billboard Vietnam Top Vietnamese Songs tuần vừa qua ở vị trí quán quân. Đây cũng là vị trí của Bo xì bo trong BXH này ngay tuần liền trước đó. Điều này cho thấy sự đón nhận nồng nhiệt của khán giả với Bo xì bo, sau một thời gian chừng 10 tuần liên tiếp Waiting For You của "tân binh" Mono dường như không có đối thủ cạnh tranh vị trí quán quân.

Yếu tố lạ

Tôi chắc rằng sẽ nhiều người cảm thấy ngạc nhiên, lạ lẫm khi nghe tựa đề của ca khúc. Thậm chí, người viết khi đọc thoáng qua cũng chưahiểu nghĩa của cái tên đấy. Không có một kết quả nào khi tìm kiếm ngữ nghĩa của cụm từ "bo xì bo", chỉ có "bo xì". Theo đó, đây là từ lóng đang phổ biến trong giới teen ở khu vực phía Nam, nhất là tại TP.HCM.

Hình ảnh trong MV "Bo xì bo" của Hoàng Thùy Linh

"Bo xì" tạm hiểu là nghỉ chơi ở cấp độ nhẹ. Có nghĩa là kiểu như trẻ con chơi đùa rồi giận nhau sẽ nói: "Tớ bo xì bạn", nhưng việc nghỉ chơi này có thể chỉ diễn ra một lúc hoặc một vài ngày. Trong tình yêu đôi lứa, "em bo xì anh" có thể là câu nói đùa về việc dỗi hờn người yêu, cũng có thể là dỗi thật nhưng thời gian dỗi chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian nhất định.

Liên quan đến từ lóng "bo xì", Hoàng Thùy Linh chia sẻ trong phần giới thiệu về sản phẩm trên kênh YouTube của mình: "Linh nghĩ rằng trong cuộc đời mỗi người, chúng ta đều từng ít nhất một lần "boxì" ai đó. Có thể chỉ là những giận hờn vụn vặt ngày còn bé, nhưng cũng có thể là một người đã từng quan trọng trong đời. Có khi điều đó khiến chúng ta tổn thương hay phiền lòng. Nhưng Linh tin rằng đôi lúc nó giống như một cơ chế phản vệ của cơ thể trước những điều tiêu cực, buông xuống để nhẹ nhàng và hạnh phúc hơn".

Hoàng Thùy Linh với tạo hình khăn mỏ quạ trong MV "Bo xì bo"

Cô kể: "Ngày còn bé, chúng ta cũng ganh đua nhau trong những trò chơi, cũng có người thắng kẻ thua nhưng sau mỗi cuộc chơi thì cả bọn vẫn nhìn nhau cười và ngày mai lại cùng chơi tiếp". Và nữ ca sĩ bật mí rằng những trò chơi hồn nhiên đó như nhảy dây, rồng rắn lên mây, oẳn tù tì, chi chi chành chành… được biên đạo Lit của nhóm Oh Dance biến tấu thành những vũ điệu độc đáo trong MV Bo xì bo.

Và như thế, nó đã "giải mã" cho phần hình ảnh trong MV khá lạ: Cả nhân vật chính và vũ đoàn khi thể hiện những vũ điệu đã đội lên đầu một cái khăn màu đen khiến người xem nhớ đến khăn mỏ quạ của phụ nữ đồng bằng Bắc bộ hoặc khăn của phụ nữ Tày, Nùng ở miền núi phía Bắc.

Chúng tôi sử dụng từ tương quan mà không khẳng định, vì nếu là khăn mỏ quạ thì chưa nhìn thấy mỏ quạ một cách đúng nghĩa, theo chuẩn đội ngày xưa, tôn lên nét đẹp duyên dáng của người phụ nữ Việt. Nói cách khác, cách chít khăn chưa thật đúng. Dẫu thế, việc khai thác yếu tố chiếc khăn cũng đã tạo nên những thú vị nhất định, đồng thời cho thấy những giá trị văn hóa dân tộc được giới trẻ khai thác và phát huytheo một cách riêng, góp phần tạo nên sự phong phú về màu sắc cho các sản phẩm nghệ thuật nói chung, âm nhạc nói riêng.

Hoàng Thùy Linh và các vũ công trong MV "Bo xì bo'

Bên cạnh đó, phần hình ảnh MV vẫn còn nhiều yếu tố gợi sự gần gũi trong văn hóa dân tộc: Phong cảnh miền núi phía Bắc; trang phục có những yếu tố cách điệu từ một vài nét có trong trang phục dân tộc; phần hình ảnh cũng sử dụng mồi lửa; cách tạo hình gợi sự tương đồng với nghệ thuật hát văn, hầu bóng đặc sắc trong tín ngưỡng Tam phủ của người Việt.

Giám đốc sáng tạo Denis Đặng cũng đã chia sẻ rằng anh mang cảm hứng của Chầu Lục Cung Nương (Mế Lục Cung Nương) cai quản miền sơn cước Hữu Lũng (Lạng Sơn) vào hình ảnh MV.

Hoàng Thùy Linh với tạo hình khăn mỏ quạ trong MV "Bo xì bo"

Yếu tố lạ tiếp theo và có lẽ là thú vị nhất của sản phẩm Bo xì bo là việc sử dụng từ lóng. Đây cũng là một đặc điểm rất phổ biến trong văn hóa của người Việt Nam từ xưa đến nay, đặc biệt là trong ngôn ngữ. Có thể bản thân từ "bo xì" xuất hiện chưa lâu và chỉ phổ biến trong một địa phương, một khu vực địa lý cụ thể, nhưng nó mang giá trị truyền thống của người Việt ở chỗ khai thác và tiếp tục phát triển từ lóng.

Giả sử tác giả và ê-kíp không đặt tên Bo xì bo mà gọi thẳng luôn là "Nghỉ chơi", hoặc sử dụng từ tiếng Anh đại loại như "Pause" thì sự thú vị của nó sẽ biến mất, đồng thời giá trị về văn hóa dân gian không còn hiện hữu trong cái tên của tác phẩm.

Cho nên, việc khai thác từ lóng "bo xì" nhưng còn biến tấu một bước bằng cách thêm từ để trở thành tên ca khúc đầy đủ là Bo xì bo là một chủ ý, đạt hiệu quả cho sự lan tỏa sản phẩm, tiếp tục bổ sung vào hướng đi khai thác yếu tố truyền thống để biến nó trở thành phổ biến trong đời sống đương đại của giới trẻ mà Hoàng Thùy Linh đang đi.

Pha trộn màu sắc

Rõ ràng Bo xì bo đang chứa đựng nhiều màu sắc thể hiện bản sắc Việt Nam trong các yếu tố như ngôn ngữ, hình ảnh. Còn trong âm nhạc, màu sắc dân tộc cũng được bổ sung khi Bo xì bo khai thác nhạc cụ truyền thống Việt Nam vào vị trí trung tâm, như một phần quan trọng của bản hòa âm.

Việc khai thác âm sắc nhạc cụ truyền thống dân tộc hòa vào bản nhạc cũng rất quyện tai. Nhưng, Bo xì bo có thể được coi là một bản K-pop dance. Tức là, nó là một thứ âm nhạc kiểu Hàn Quốc nhưng được pha chế đi, thêm yếu tố âm nhạc truyền thống Việt Nam tạo nên một hiệu quả chung đan xen giữa yếu tố Hàn, Việt trong một tổng thể hài hòa.

Nguyễn Quang Long - Tác giả bài viết

Cách viết ca từ có chủ ý gieo vần tạo sự kết nối - vốn là một thế mạnh của những rapper, cũng là yếu tố quan trọng nhất trong thơ văn truyền thống và dân ca Việt Nam - cũng được nhìn thấy trong ca từ. Ngay từ câu mở đầu: "Trời trong xanh nhưng thấy anh vẫn cau mày/ Thật lòng em chắc có lẽ nên cầu may/ Làm cho em cứ nghĩ suy đến hao gầy/ Cũng là do tính anh hay gào do tính anh hay gào".

Lý do để dẫn đến hành động nghỉ chơi của cô gái với chàng trai được thể hiện trong ca từ: "Từng ngày qua cuộc chiến anh đang khơi mào/ Hẳn là anh thắc mắc em sẽ làm sao/ Vậy thì thôi bữa tối nay em khao mời/ Rồi ngày mai em buông lơi cho anh bơi luôn ah yeah yeah". Và thế là: "Vậy thôi bo xì bo, bo xì bo thôi/ Nghỉ chơi bo xì luôn nghỉ chơi/ Đừng cò quay khiến em hụt hơi/ Đừng đừng trèo cao hóa ra lại rơi". Còn nữa: "Đừng dừng xe trước ngay nhà em/ Đừng đừng tìm em mỗi khi say mèm".

Ca từ vẫn đậm chất thời đại thể hiện ngôn ngữ, phong cách của giới trẻ hiện nay: "Nhà đầu tư này đến từ đâu (where)/ Đọc lệnh như thế sao mà quay đầu/ Hiểu em tất cả toàn là hiểu sai/ Cộng trừ nhân giỏi trước khi hiểu ai"...

Về phần âm nhạc,Bo xì bo nói chung là có một bản hòa âm tốt, chặt chẽ về cách hòa âm, khai thác âm sắc nhạc cụ hợp lý tạo nên những âm hưởng rõ ràng. Bộ tiếng của nhạc cụ được sử dụng để hòa âm cũng đang hot và mới trong nhạc điện tử hiện nay. Phần drum và bass rất chắc. Chất lượng phòng thu âm tốt tạo nên một bản thu âm có chất lượng. Cách mix cũng tốt, sạch sẽ, hiệu quả, tạo ra đúng màu sắc âm nhạc.

Cũng có những liên tưởng tới sự tương đồng giữa Bo xì bo với MV Pink Venom của nhóm Black Pink ra mắt 4 tháng trước và hiện đạt 503 triệu lượt xem. Sự tương đồng về ý tưởng hình ảnh cũng như âm nhạc. MV Pink Venom cũng là một bài dạng K-pop dance và có khai thác thêm nhạc cụ dân tộc của Hàn Quốc.

Có thể thấy, Bo xì bo là một sản phẩm được đầu tư, có chất lượng, có cái riêng, có nét chung. Bo xì bo tiếp tục tạo đà cho những thành công của Hoàng Thùy Linh, nhưng để nói về sự độc đáo, nét riêng nổi bật thì Bo xì bo chưa thú vị bằng Để Mị nói cho mà nghe hay Gieo quẻ... Tuy nhiên, đây chỉ là suy nghĩ của cá nhân người viết sau một thời gian ngắn ngủi, tiếp xúc vài lần với Bo xì bo.