Một bài hát "độc, lạ" đầu năm

Định viết tên bài hát lên tiêu đề bài viết như thường lệ, nhưng nó hơi lạ và khác biệt, không theo lối quy định của cách viết đúng, sợ cho lên tiêu đề độc giả tưởng sai chính tả. Vì thế, đành dùng cái tít trên và giãi bày suy nghĩ trong bài viết. Sản phẩm mà chuyên mục giới thiệu trong bài viết này có cái tên rất… "dị": Zung Zăng Zung Zẻ của 2 gương mặt trẻ Cheng và Han Sara. Một bài hát đang được giới trẻ chú ý trong dịp trước và sau Tết Nguyên đán 2025.

Đây là bài hát rất mới, được giới thiệu những ngày đầu năm 2025, cụ thể là ngày 11/1 trên kênh YouTube mang tên 84 Entertainment với chừng gần 3.000 người đăng ký. Tính đến hôm qua, 10/2, tức là sau 1 tháng ra mắt, sản phẩm thu hút được ngót 1 triệu 50 nghìn lượt xem, chừng 8.500 lượt thích và gần 400 bình luận.

Rất"dị"!

Một sản phẩm mới được giới thiệu trên một kênh với chưa nhiều người đăng ký nhưng chỉ trong thời gian ngắn đã đạt được những con số như vậy là một thành công. Đó còn chưa kể ở trên các hạ tầng nghe nhạc khác, Zung Zăng Zung Zẻ cũng đang có được những con số ấn tượng về lượt nghe. 

Tôi không hề biết đến sự tồn tại của Zung Zăng Zung Zẻ suốt gần một tháng qua kể từ khi sản phẩm được phát hành, và chỉ được tiếp cận vào đêm Chủ nhật (9/2) vừa rồi, sau khi chúng tôi vừa kết thúc buổi ghi hình một cuộc trò chuyện âm nhạc giữa tôi với nhạc sĩ Giáng Son và ca sĩ Hà Linh, được đạo diễn Nguyễn Nhật Giang nhắc tới trong câu chuyện vui trước khi ra về.

"Zung Zăng Zung Zẻ" của Cheng và Han Sara là một trong những sản phẩm âm nhạc được chú ý nhất những ngày đầu năm 2025

Tôi nghe Giang nhắc tới từ "Dung dăng dung dẻ" đã thấy một cảm giác tò mò vì cảm nghĩ đầu tiên sẽ là một sản phẩm nhạc trẻ nhưng khai thác chất liệu dân gian và có thể chất dân gian ở đây chính là những câu đồng dao quen thuộc trong chính bài đồng dao được tác giả lấy làm tên sản phẩm. Sự tò mò này còn được tăng thêm khi nghệ danh của chủ nhân Zung Zăng Zung Zẻ là Cheng. Lần tìm trên các trang nghe nhạc mạng, thấy Cheng (tên thật là Nguyễn Quang Anh) có một đĩa nhạc bao gồm 8 bài hát, ra mắt vào tháng 9/2024 và lấy tên là Chập cheng.

Có lẽ nghệ danh Cheng cũng là một cách gọi vui, rút gọn từ một tính từ đầy đủ là chập cheng. Nghĩ rộng ra, liên hệ lan man cũng thấy khá ngộ. "Chập cheng" là từ chỉ những người có tính cách hoặc các biểu hiện không bình thường, kiểu như thừa năng lượng và mất kiểm soát ở mức độ vừa phải, nghĩ vui là kiểu "hâm hâm".

Đấy là ở đời thường, còn trong nghệ thuật, "chập cheng", thậm chí "điên" là nghĩa bóng chỉ những yếu tố rất cần đối với người nghệ sĩ, nó phải có sẵn trong máu của người nghệ sĩ mới truyền được năng lượng ấy vào nghệ thuật để từ đó truyền đến khán giả. Chàng trai trẻ lấy nghệ danh Cheng có lẽ cũng xuất phát từ cá tính của mình, đặc tính riêng và có thể còn chứa đựng sự muốn khác biệt trong âm nhạc của mình. Trong Zung Zăng Zung Zẻ,Cheng không hát một mình mà phối hợp khá ăn ý với Han Sara.

Han Sara là người Hàn Quốc nhưng lại là một gương mặt khá quen thuộc của V-pop. Qua sự kết hợp với Cheng, Han Sara cũng đã thể hiện cá tính riêng khi hóa thân vào cô gái Bắc bộ thời hiện đại mang dáng vẻ của một Thị Màu sắc sảo khá ấn tượng. Đây cũng là một yếu tố thu hút sự chú ý tới sản phẩm này.

Có sáng tạo

Cùng với cách dùng từ Zung Zăng Zung Zẻ, trong bài không thấy xuất hiện chất liệu đồng dao dân tộc nhưng lại đậm tính dân gian trên nền nhạc điện tử. Mới chỉ nghe những giai điệu âm nhạc đầu tiên vang lên thì đã cảm nhận được cá tính riêng của tác phẩm. Có thể nói, người viết đã bị thu hút vào trong thế giới âm nhạc của Cheng thông qua Zung Zăng Zung Zẻ.

Nếu so với những bài hát của giới trẻ hiện nay, thì đây có thể coi là một bài mang chất dân gian, được khai thác rất đậm nét từ trong lời ca, chất liệu âm nhạc và không gian âm nhạc.

Ý nhạc đầu tiên đã đậm đà chất dân gian: "Dáng em trông nuốt nuồn nuột, đôi chân xinh xinh buông thướt thườn thượt", tiếp theo ý nhạc được nhắc lại trong ca từ mới: "Tóc em xanh mướt mườn mượt, cho anh loay hoay say khướt khườn khườn", sau đó câu nhạc được phát triển gắn với ca từ: "Anh đem cả gan cả ruột, đem tim này ra mà cược/ Yêu em thì sao chẳng được, thương em trao em đời trai còn được".

Thực ra, nếu đọc ca từ, nếu nghe cách hát có thể sẽ có khán giả nghĩ nó hơi thô, khi văn phong rất thẳng, lại sử dụng điệp từ tạo sự nhấn mạnh nội dung ca từ. Nhưng đây cũng là một yếu tố có ở trong dân gian, thể hiện cá tính mạnh mẽ. Giống như trong hát xẩm có sử dụng cách triển khai ca từ tạo cảm giác khá mạnh bạo và cũng đã sử dụng điệp từ tăng nặng cho ý nghĩa ca từ. Chẳng hạn trong bài Dứa dại không gai có câu: "Khuyên mấy em chớ để làm gì/ Nỡ một mai xốc xa xốc xếch, xộc xà xộc xệch/ Chả còn gì là cái xuân xanh/ Cứ nghe anh, chơi xuân mát ruột nó lại lành".

Cheng - tên thật là Nguyễn Quang Anh - đang có sự khởi đầu thuận lợi trên con đường âm nhạc

Trong bài cũng sử dụng những ca từ như "thằng cu Tí", "nó"… nếu tách riêng ra có thể hơi cộc, không thuận tai một vài người quen ăn nói thanh lịch, ý tứ, khiêm nhường vốn là đặc trưng trong giao tiếp cũng như trong âm nhạc truyền thống vùng đồng bằng Bắc bộ nhưng vào trong ngữ cảnh của bài hát: "Các cụ bảo thằng cu Tí năm nao lớn rồi, lấy cho nó tấm vợ…" thì lại tô đậm thêm nét chân quê, mộc mạc. Trong ca từ của bài cũng khai thác ca dao và "phiêu" theo nội dung bài hát: "Yêu nhau yêu cả ới à đường đi/ Ghét nhau ới à/ Ghét nhau… lấy nhau cho bõ ghét". Trong khi cách xây dựng ca từ của bài còn vận dụng cách gieo vần trong rap một cách đậm nét.

Nhìn chung thì về tổng hòa chung, nếu xếp Zung Zăng Zung Zẻ vào một bài rap cũng có vẻ không hoàn toàn đúng vì tính giai điệu của bài khá cao; nhưng nếu cho đây là một ca khúc thì cũng có gì đó hơi sai sai vì nó không theo một bố cục nào của một ca khúc và thiếu mất phần điệp khúc. Toàn bộ bài bao gồm những đoạn nhạc khác nhau nối tiếp vào nhau và có nhắc lại. Người viết tạm gọi nó là một bài hát rap.

Ở góc độ khác, nhìn lại vào trong ca từ, Zung Zăng Zung Zẻ được thể hiện theo cách dí dỏm, đáo để, có yếu tố trào phúng, nó gần với cả màu sắc dân gian đương đại nhưng là một sản phẩm âm nhạc điện tử. Điều này tạo nên nét thú vị cho bài hát. Toàn bộ bài giống như những câu hát trao duyên nhưng không phải duyên dáng trữ tình như những làn điệu dân ca Quan họ Bắc Ninh hay những bài giao duyên đồng bằng Bắc bộ nhưng nó là màu sắc dân gian Bắc bộ rất rõ nét và khai thác yếu tố góc cạnh trong âm nhạc và văn hóa dân gian.

Tất cả tạo cho người nghe cảm giác thú vị, có những phá cách, có cá tính riêng, có những sáng tạo mang dấu ấn cá nhân, hòa vào những giai điệu của giới trẻ trong giai đoạn hiện nay.

Dành cho Cheng

Cho biết khi thực hiện bài viết này, người viết hoàn toàn không biết gì về Cheng, thông qua các phương tiện mạng xã hội, biết thêm thông tin nam nghệ sĩ tên thật là Nguyễn Quang Anh, đang hoạt động tại TP.HCM. Thực ra người viết cũng không có ý định tìm hiểu sâu về những thông tin cá nhân của chủ nhân sản phẩm mang tên Zung Zăng Zung Zẻ và tập trung chú ý vào những gì thể hiện trong âm nhạc thông qua sản phẩm mới này.

MV "Zung Zăng Zung Zẻ":

Trong đời sống âm nhạc đại chúng nói riêng, dòng nhạc rap nói riêng, sau tên tuổi như Đen với lối rap rất riêng thiên về giai điệu và mang hơi hướng dân tộc đã tạo những ấn tượng mạnh mẽ trong lòng công chúng; thì với Zung Zăng Zung Zẻ, bài hát rap này giống như một tín hiệu cho thấy sự khởi đầu của một cái tên mới - Cheng. Con đường còn dài và chắc chắn còn nhiều thử thách nhưng Cheng giống như sự xuất hiện của lớp đàn em của Đen, nối dài lối rap thiên về giai điệu và hướng về màu sắc dân tộc, lại mở rộng thêm hướng đi này với những sáng tạo theo cách riêng.

Chàng trai trẻ mang nghệ danh Cheng này sẽ còn phát huy được nhiều hơn nữa và có thêm được nhiều khán giả biết đến nữa nếu vẫn giữ nguyên phong cách âm nhạc, hướng đi như đã áp dụng với Zung Zăng Zung Zẻ.