Trong văn hóa thờ cúng truyền thống của người Việt, việc dâng hoa tươi lên bàn thờ tổ tiên mang ý nghĩa "hương hoa cúng dường" thể hiện sự thanh khiết, lòng biết ơn và lời cầu nguyện tốt đẹp gửi đến ông bà, chư vị thần linh. Mặc dù thị trường hoa vô cùng phong phú, với nhiều chủng loại đẹp mắt, nhưng không phải bất kỳ bông hoa rực rỡ nào cũng có thể được lựa chọn.
Các yếu tố về tên gọi, đặc tính, và ý nghĩa phong thủy là những tiêu chí then chốt để quyết định một loại hoa có được phép đặt trên nơi thờ tự hay không. Đây là 3 loại hoa mà giới phong thủy khuyên bạn nên kiêng kỵ trên bàn thờ gia tiên, giúp gia chủ tránh được những điều không may và giữ trọn vẹn sự tôn kính trong không gian tâm linh của gia đình.
1. Hoa dâm bụt/phù dung
Mặc dù có màu sắc tươi tắn, rực rỡ, nhưng hoa dâm bụt lại mang một cái tên không mấy trang nghiêm và dễ gây hiểu lầm, liên tưởng đến những điều không đứng đắn, làm mất đi sự tôn nghiêm cần có của không gian thờ cúng.
Hơn nữa, trong dân gian, tên gọi khác của nó là phù dung cũng thường bị nhầm lẫn với ý nghĩa về sự bạc bẽo, chóng tàn, hoặc cuộc sống phù phiếm. Khi dâng cúng tổ tiên, người ta luôn mong muốn sự trường tồn, bền vững và trang nghiêm, trong khi hoa dâm bụt lại mang ý nghĩa ngược lại. Mặc dù trên thực tế, chỉ là tên gọi nhưng cùng với sự dễ héo, dễ tàn nên nhiều người kiêng đặt hoa trên bàn thờ.
Ngoài ra, một loài hoa cũng tên phù dung thường kiêng đặt lên bàn thờ. Hoa phù dung thường gắn với vận mệnh "sớm nở tối tàn" không may mắn nên cũng không được khuyến khích đặt trên bàn thờ.
Thay vì chọn dâm bụt, gia chủ nên chọn các loại hoa có tên gọi đẹp, ý nghĩa tốt lành như: Hoa cúc vàng (tượng trưng cho sự trường thọ, phúc lộc), hoa đồng tiền (tượng trưng cho tiền tài, may mắn), hoặc hoa lay ơn (tượng trưng cho sự vươn lên, thanh cao).
2. Hoa phong lan (nhiều ý kiến trái chiều)
Hoa phong lan là một loại hoa đẹp, quý phái và được ưa chuộng để trang trí nhà cửa. Trong thú chơi hoa, người ta còn gắn liền hoa lan với tính cách của người quân tử. Tuy nhiên, khi đặt lên bàn thờ gia tiên, đặc biệt là các loại lan rừng, lý do kiêng kỵ chính nằm ở đặc tính và tên gọi.
Đặc tính: Nhiều loại hoa lan có cấu tạo cánh hoa mỏng manh, dễ rụng cánh hoặc nhanh tàn. Một số người quan niệm rằng hoa tàn rụng cánh quá nhanh sẽ thể hiện sự không bền vững, không tốt cho phong thủy thờ cúng. Tên gọi: Trong tiếng Hán, từ "Lan" (蘭) có thể được hiểu theo nhiều nghĩa. Một số người cho rằng từ "Lan" này phát âm gần giống với từ "lan man", thiếu sự nghiêm chỉnh. Đây là một quan niệm khá khắt khe nhưng nhiều gia đình truyền thống vẫn tuân theo để đảm bảo tính trang nghiêm tuyệt đối.
Nếu yêu thích vẻ đẹp của lan, bạn nên chọn các loại lan hồ điệp trắng hoặc vàng có độ bền cao, không rụng cánh. Tuy nhiên, lựa chọn an toàn nhất vẫn là hoa huệ trắng (tinh khiết, cao quý) hoặc hoa sen (thanh cao, giác ngộ), đặc biệt nếu bàn thờ có thờ cả Phật.
3. Hoa ly (hoa bách hợp)
Hoa ly, hay còn gọi là bách hợp, là loại hoa đẹp rực rỡ và có hương thơm dễ chịu. Tuy nhiên, nó bị kiêng kỵ vì hai lý do chính.
Về màu sắc, hoa ly có nhiều màu, nhưng loại ly vàng (hoặc cam vàng) lại mang ý nghĩa phong thủy không tốt. Màu vàng rực rỡ này trong một số quan niệm tâm linh bị coi là màu sắc của sự chia ly, tan rã, không phù hợp với không gian thờ cúng cầu mong sự sum vầy, hòa hợp. Thứ 2, tên gọi "ly" trong tiếng Việt dễ bị hiểu là ly tán, chia ly là lý do lớn nhất khiến loại hoa này bị loại bỏ khỏi danh sách hoa cúng. Người Việt luôn coi trọng sự đoàn viên, và việc đặt hoa mang ý nghĩa chia ly lên bàn thờ là điều tối kỵ, được cho là có thể mang đến những xui xẻo, mâu thuẫn trong gia đình.
Ngoài ra, mùi của hoa ly thường nồng mà bàn thờ ưa sự thanh tịnh, nhẹ nhàng, bởi vậy hoa ly thường bị nhiều người gạt hẳn ra khỏi danh sách hoa cúng.
Hoa ly rất đẹp, nhưng nếu muốn an toàn về mặt tâm linh, gia chủ nên chọn hoa hồng đỏ hoặc hồng sen (tượng trưng cho tình yêu thương, sự kính trọng) hoặc hoa thủy tiên (mang ý nghĩa cát tường, thịnh vượng). Quan trọng là hoa phải được trồng và cắt tỉa cẩn thận, không bị dính bùn đất hay gai nhọn (nếu là hoa hồng).
Quy tắc chung khi chọn hoa cúng
Để đảm bảo bàn thờ gia tiên luôn trang nghiêm và hợp phong thủy, gia chủ nên tuân thủ các quy tắc sau khi chọn hoa:
- Chọn hoa có tên đẹp, ý nghĩa cát tường: Ưu tiên các loại hoa mang ý nghĩa phúc lộc, thọ, tài lộc, bình an, như: Cúc vàng, lay ơn, đồng tiền, hoa sen, hoa huệ,...
- Hoa phải là hoa tươi, sạch sẽ: Tuyệt đối không dùng hoa giả, hoa héo úa hoặc hoa đã nở rộ quá mức. Hoa phải còn nguyên vẹn, không dính bùn đất.
- Kiêng hoa có mùi quá nồng: Mùi hương quá mạnh dễ làm mất đi sự thanh tịnh của không gian thờ cúng.
- Kiêng hoa có gai nhọn: Tránh các loại hoa có gai như xương rồng hoặc một số loại hoa hồng để tránh sát khí hoặc những điều không may mắn.
Bàn thờ gia tiên là nơi thể hiện lòng hiếu thảo, biết ơn. Việc chọn hoa cúng không chỉ là phong tục mà còn là một phần của phong thủy tâm linh. Tránh 3 loại hoa kiêng kỵ trên, đồng thời chọn lựa những loài hoa có ý nghĩa tốt lành, gia chủ sẽ đảm bảo được sự tôn nghiêm, thanh tịnh cho không gian thờ cúng, từ đó cầu mong được tổ tiên phù hộ, mang lại bình an và vượng khí cho cả gia đình.
(Thông tin mang tính chiêm nghiệm)
