Dạy con về tiền bạc từ 3 nghìn đồng - 'bài học tài chính' đầu đời qua việc nhà và tiền tiêu vặt

Trong thế giới hiện đại, kỹ năng quản lý tài chính cá nhân ngày càng trở nên quan trọng. Tuy nhiên, ít bậc cha mẹ thực sự bắt đầu dạy con về tiền bạc từ sớm. Việc hướng dẫn con hiểu về giá trị của đồng tiền, cách kiếm tiền, tiết kiệm và chi tiêu hợp lý ngay từ khi còn nhỏ thông qua những hoạt động quen thuộc như "làm việc nhà" và nhận "tiền tiêu vặt" không chỉ giúp hình thành thói quen tốt mà còn đặt nền móng vững chắc cho tương lai tài chính của con.

Tại sao nên dạy con về tiền bạc từ sớm?

Nhiều người cho rằng trẻ con còn quá nhỏ để hiểu về tiền bạc. Nhưng thực tế, trẻ em tiếp thu rất nhanh những khái niệm cơ bản khi được giới thiệu một cách phù hợp. Nếu đợi đến khi con lớn hơn, con có thể đã hình thành những thói quen chi tiêu không tốt, khó thay đổi. Dạy con về tiền bạc từ sớm giúp con nhận thức được rằng tiền không phải là thứ tự nhiên có, mà là kết quả của lao động và sự nỗ lực. Con sẽ học được cách quý trọng sức lao động của bản thân và người khác, đồng thời hiểu được giá trị thực sự của mỗi món đồ.

Các chuyên gia tài chính cho rằng, chúng ta không thể cứ đợi đến khi con cái rời khỏi nhà rồi mới mong chúng đột nhiên biết cách quản lý tiền. Chúng ta phải bắt đầu dạy chúng từ khi còn bé".

Tiền tiêu vặt: "Công cụ học tập" hiệu quả

Tiền tiêu vặt không chỉ đơn thuần là khoản tiền con được nhận để mua kẹo hay đồ chơi. Nó là một công cụ giáo dục mạnh mẽ, giúp con thực hành các kỹ năng tài chính cơ bản. Thay vì cho con tiền một cách ngẫu nhiên, hãy biến việc cho tiền tiêu vặt thành một "bài học" có cấu trúc.

Bài học về quản lý và lựa chọn: Khi con có một khoản tiền tiêu vặt nhất định, con sẽ phải đưa ra các quyết định: mua món đồ mình thích ngay bây giờ, hay tiết kiệm để mua một thứ lớn hơn sau này? Điều này giúp con hiểu về khái niệm chi phí cơ hội – khi lựa chọn một thứ, con sẽ phải từ bỏ một thứ khác.

Chị Mai, một phụ nữ có hai con nhỏ, chia sẻ kinh nghiệm của mình: "Ban đầu, bé Bin nhà mình, 7 tuổi, chỉ muốn mua hết các loại đồ chơi trên kệ. Nhưng sau khi mình hướng dẫn bé chia tiền tiêu vặt thành ba phần: Tiết kiệm, Tiêu dùng và Từ thiện, bé bắt đầu suy nghĩ kỹ hơn. Có lần, bé muốn mua một món đồ chơi khá đắt. Mình gợi ý bé vẽ ra mục tiêu và dán lên tường. Sau vài tuần, khi bé đã tiết kiệm đủ, mình thấy bé rất tự hào. Điều này cho thấy bé đã hiểu được giá trị của việc kiên nhẫn và tích lũy".

Bài học về ngân sách và chi tiêu hợp lý: Cha mẹ có thể cùng con lập ngân sách tiêu vặt. Ví dụ, cho con một số tiền nhất định mỗi tuần và cùng con lên kế hoạch chi tiêu. Điều này giúp con nhận thức được giới hạn của số tiền mình có và học cách ưu tiên những gì thực sự cần thiết.

Việc nhà: Kết nối lao động với thu nhập

Việc nhà là một cách tuyệt vời để con hiểu rằng tiền không tự nhiên sinh ra mà phải được kiếm bằng sức lao động. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ ràng giữa các công việc nhà con phải làm như một thành viên trong gia đình (ví dụ: dọn giường, gấp quần áo của mình) và những công việc con có thể được trả công (ví dụ: rửa xe, cắt cỏ, lau nhà).

Bài học về giá trị của lao động: Khi con nhận tiền công cho những việc nhà cụ thể, con sẽ hiểu rằng mỗi đồng tiền kiếm được đều cần sự nỗ lực. Điều này giúp con quý trọng đồng tiền hơn và không lãng phí.

Anh Nam, bố của bé Hà, 9 tuổi, kể lại: "Con bé rất thích có tiền để mua truyện tranh. Tôi và vợ đã thống nhất trả công cho con bé mỗi khi con bé giúp tôi rửa xe hoặc dọn dẹp gara. Ban đầu, con bé làm rất qua loa. Nhưng sau khi tôi giải thích rằng 'con làm tốt thì con sẽ có nhiều việc hơn, và kiếm được nhiều tiền hơn', con bé bắt đầu chú ý hơn đến chất lượng công việc. Con bé nhận ra rằng để có tiền, con bé phải làm việc một cách có trách nhiệm".

Ảnh minh họa

Bài học về trách nhiệm và sự độc lập: Giao việc nhà và trả công cho con giúp con hình thành ý thức trách nhiệm. Con sẽ hiểu rằng mình có thể tự kiếm tiền để đáp ứng những mong muốn của bản thân thay vì chỉ dựa vào cha mẹ. Điều này cũng xây dựng sự tự tin và độc lập cho con.

Bà Neale S.Godfrey, tác giả cuốn sách “Tiền không mọc trên cây” đã có những lời khuyên về vấn đề này với các bậc phụ huynh trong một buổi hội thảo tại TP.HCM. Chuyên gia người Mỹ này cho rằng, muốn cho trẻ tiền tiêu vặt bố mẹ hãy giải thích cho trẻ hiểu được phương thức có "làm thì mới được trả công". 

Các phụ huynh sẽ phân ra hai loại công việc giao cho trẻ. Một loại là việc mà con phải tự làm và không bao giờ được trả tiền như đánh răng, ăn uống, học tập tốt… bởi đây là các hoạt động liên quan trực tiếp tới cá nhân, bắt buộc trẻ phải tự làm và chịu trách nhiệm với tư cách của một “công dân gia đình”. 

Loại việc bố mẹ sẽ trả tiền cho con như giao tưới cây, dọn dẹp phòng, thu sách báo cũ,... nhằm khuyến khích tinh thần lao động và trách nhiệm của trẻ với đồng tiền. Số tiền mà cha mẹ cho nên căn cứ vào số tuổi, chẳng hạn trẻ 3 tuổi thì mỗi lần hoàn thành tốt công việc cho 3.000 đồng, với trẻ 5 tuổi sẽ là 5.000 đồng, 10 tuổi cho 10.000 đồng…

Trên thực tế, cha mẹ cần hiểu tiền tiêu vặt là một "công cụ học tập", giúp con hiểu về giá trị của tiền bạc, không phải là một khoản tiền thưởng. Đôi khi cũng hãy để con bạn phạm sai lầm với tiền tiêu vặt, vì đó là cách chúng học hỏi. Tốt hơn là chúng học được những bài học đó khi còn nhỏ và với số tiền nhỏ, hơn là khi chúng lớn lên với số tiền lớn hơn nhiều.

Cũng theo các chuyên gia, điều quan trọng là cha mẹ phải làm gương. Con cái thường học hỏi từ những gì chúng thấy cha mẹ làm. Nếu cha mẹ có thói quen chi tiêu bừa bãi, không có kế hoạch, con cái cũng sẽ khó có thể hình thành thói quen tài chính tốt.

Dạy con về tiền bạc qua việc nhà và tiền tiêu vặt không chỉ là việc trang bị kiến thức tài chính, mà còn là quá trình xây dựng nhân cách, rèn luyện tính kiên nhẫn, trách nhiệm và sự độc lập. Bằng cách biến những hoạt động hàng ngày thành những bài học thực tiễn, cha mẹ đang trao cho con chìa khóa để mở cánh cửa tới một tương lai tài chính vững vàng và hạnh phúc. Hãy bắt đầu ngay hôm nay, bởi vì không bao giờ là quá sớm để gieo mầm cho một thế hệ biết quản lý tiền bạc một cách thông minh.