Giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam (Vifotec) lần thứ 27 và Giải thưởng WIPO 2021 đã trao cho các tác giả có công trình xuất sắc tối 27/10. Công trình được lựa chọn trao giải được đánh giá dựa trên tính mới, tính sáng tạo, hiệu quả kinh tế - xã hội - kỹ thuật và khả năng áp dụng rộng rãi.
Trong số hơn 100 hồ sơ tham dự, Hội đồng giải thưởng lựa chọn 45 công trình tiêu biểu, trao 4 giải nhất (trị giá 80 triệu đồng), 8 giải nhì (60 triệu đồng), 14 giải ba (40 triệu đồng) và 19 giải khuyến khích (20 triệu đồng). Các cá nhân là chủ nhiệm và đồng chủ nhiệm của 4 công trình đoạt giải nhất cũng được tặng bằng khen của Thủ tướng.
Các tác giả, nhóm tác giả nhận giải nhất Vifotec. Ảnh: Hoài Thu
Giải nhất lĩnh vực công nghệ nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và sử dụng hợp lý tài nguyên thuộc về công trình: "Công nghệ, sản phẩm, giải pháp kỹ thuật, biện pháp thi công kè bảo vệ bờ hồ Hoàn Kiếm" của TS Hoàng Đức Thảo, Công ty cổ phần khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco), tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Công trình kè Hồ Gươm là tổ hợp của công nghệ chế tạo, thiết kế sản phẩm, giải pháp kỹ thuật và biện pháp thi công mang tính sáng tạo.
Điểm nổi bật là phương pháp thi công mới cho cấu kiện kè bê tông cốt phi kim, áp dụng riêng tại hồ Hoàn Kiếm, phù hợp với tính đặc thù của công trình, hạn chế tối đa ảnh hưởng tiếng ồn, bụi, không xả thải trong quá trình thực hiện. Công trình không dùng móng, cấu kiện được nén ép và liên kết trực tiếp với đất nền. Các cấu kiện liên kết với nhau dạng modul đảm bảo ổn định kết cấu tường chắn đất không bị lật, trượt, lún. Nhờ công nghệ sáng tạo này nên trong suốt quá trình thi công không ảnh hưởng đến mực nước ngầm dưới đáy và cây cối, môi trường xung quanh hồ Hoàn Kiếm.
TS Hoàng Đức Thảo (trái), Tổng Giám đốc Công ty cổ phần khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco) kiểm tra công trình kè hồ Hoàn Kiếm. Ảnh: NVCC
Giải nhất lĩnh vực cơ khí tự động hóa thuộc về "Nghiên cứu thiết kế, chế tạo thiết bị xì tháo thuốc nổ phục vụ xử lý bom mìn, vật nổ cơ động" của Trung tá, TS Tô Đức Thọ, Cục Khoa học quân sự - Bộ quốc phòng và các cộng sự. Đây là lần đầu tiên thiết bị xì tháo cơ động có công suất, tính năng, hiệu quả, độ an toàn cao được sử dụng ở Việt Nam.
Giải nhất lĩnh vực sinh học phục vụ sản xuất và đời sống thuộc về "Nghiên cứu chọn tạo và phát triển giống chè PH8 cho năng suất cao, chất lượng tốt góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất chè cho các địa phương trong cả nước" của nhóm tác giả TS Nguyễn Thị Minh Phương, Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm miền núi phía Bắc, tỉnh Phú Thọ. Nhóm tác giả sử dụng phương pháp lai hữu tính giữa mẹ là giống TRI777 và bố là giống Kim Tuyên, giống PH8 sinh trưởng khoẻ, bật mầm sớm, búp nhiều tuyết, sớm cho năng suất cao. Giống chè mang nhiều ưu điểm nổi trội so với giống phổ biến hiện nay, nhờ kết hợp được nhiều tính trạng quý về năng suất cao, chất lượng tốt, đặc biệt là khả năng chống chịu và tính thích ứng rộng. Trong điều kiện thâm canh tốt có thể cho năng suất ổn định từ 20 - 25 tấn/ha, năng suất hái máy có thể đạt 35 - 40 tấn/ha.
Giải nhất lĩnh vực công nghệ vật liệu thuộc về công trình "Ứng dụng công nghệ phễu bê tông (Top-Base) trong việc gia cố nền đất yếu tại Việt Nam" của KS Phạm Thành Công và cộng sự, Viện Công nghệ GFS. Từ việc tiếp cận và chuyển giao công nghệ Top Base của Hàn Quốc, nhóm kỹ sư GFS đã tìm cách cải tiến cho công nghệ và đã cập nhật tiêu chuẩn cơ sở cho giải pháp này, cho phép áp dụng đại trà vào thực tiễn ngành xây dựng Việt Nam. Công nghệ Top base được thi công bằng cách đặt những khối bê tông hình phễu đã được lèn chặt trong một lớp đá dăm, trên nền đất yếu. Phương pháp này có thể giảm được độ lún của đất, tăng khả năng chịu tải của nền móng.
Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới cũng trao bằng chứng nhận và huy chương vàng Giải thưởng WIPO 2021 cho hai công trình "Công nghệ, sản phẩm, giải pháp kỹ thuật, biện pháp thi công kè bảo vệ bờ hồ Hoàn Kiếm" và "Ứng dụng công nghệ phễu bê tông (Top-Base) trong việc gia cố nền đất yếu tại Việt Nam".
TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Quỹ Vifotec cho biết, qua 27 lần tổ chức giải thưởng, hàng nghìn công trình đoạt giải được ứng dụng, triển khai thực tế, đóng góp vào sự nghiệp đổi mới đất nước. Các công trình tạo được tiếng vang lớn, góp phần động viên phong trào thi đua nghiên cứu sáng tạo khoa học công nghệ.
Phát biểu tại lễ trao giải, ông Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội đánh giá Quỹ Vifotec đã góp phần tập hợp, động viên, hỗ trợ nhiều nhà khoa học của cả nước phát huy tài năng sáng tạo. Các hoạt động là "bà đỡ" cho các nhà khoa học ứng dụng thành công và hiệu quả hàng nghìn sáng kiến, sáng chế vào sản xuất và đời sống, tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng.
Để khơi dậy đam mê nghiên cứu, sức sáng tạo, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, ông Huệ đưa ra 3 khuyến nghị. Thứ nhất, tập trung nâng cao chất lượng, uy tín của các giải thưởng, hướng trọng tâm vào các công trình, giải pháp thuộc các lĩnh vực khoa học công nghệ có tính ứng dụng cao, một số lĩnh vực liên ngành.
Thứ hai, phát triển khoa học và công nghệ là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân; trong đó, đội ngũ cán bộ, đảng viên phải đi tiên phong, nêu gương sáng "dám nghĩ, dám làm, dám đột phá". Ông cho rằng các địa phương cần đề ra những chính sách khuyến khích tài năng thông qua việc tổ chức giải thưởng, phát hiện ra các cá nhân có tài năng để bồi dưỡng, các đề tài, giải pháp có giá trị để triển khai ứng dụng vào thực tế cuộc sống.
Thứ ba, ông đề nghị Quỹ Vifotec phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan hoàn thiện cơ chế tài chính, xây dựng chính sách ưu đãi đối với các tài năng sáng tạo, hỗ trợ nuôi dưỡng nhân tài.
Sau lễ trao giải, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt đã chúc mừng các tác giả và phát động giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam năm 2022. Giải thưởng 2022 tập trung 6 lĩnh vực công nghệ trọng điểm. Bộ trưởng tin tưởng giải thưởng tiếp tục được các nhà khoa học, chuyên gia, cá nhân đam mê sáng tạo tham gia, qua đó đóng góp trí tuệ tài năng cho sự phát triển xã hội-đất nước đặc biệt trong bối cảnh đất nước gặp khó khăn sau đại dịch.
Giải thưởng Vifotec do Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức thường niên. Đến nay đã có khoảng gần 3.000 công trình tham dự và 983 công trình đoạt giải thưởng.
Như Quỳnh
