Các mục tiêu được đưa ra tại Chương trình đồng hành với sinh viên Việt Nam tài năng công nghệ, do Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam tổ chức. Tại lễ phát động sáng 27/12 ở Hà Nội, ông Lâm Tùng, Phó chủ tịch thường trực Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam, đánh giá phong trào nghiên cứu khoa học trong sinh viên đang phát triển rõ nét cả về quy mô và chất lượng, nhưng cũng còn những vấn đề cần giải quyết để thúc đẩy lực lượng này trong bối cảnh mới.
"Không phải sinh viên Việt Nam thiếu năng lực hay khát vọng, mà là chưa có một cơ chế đủ mạnh để tổ chức, dẫn dắt và phát huy đúng tầm tiềm năng to lớn ấy, đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học - công nghệ trong giai đoạn mới", ông Tùng nói.
Từ thực tế này, Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam triển khai Chương trình đồng hành cùng sinh viên Việt Nam tài năng công nghệ. Theo công bố từ đại diện Hội, chương trình đặt ra các kết quả lớn cần đạt được trong năm 2026, trong đó dự kiến bổ sung 5.000 đầu mục tài liệu vào Kho học liệu số trên Cổng thông tin Sinh viên với khoa học công nghệ; hỗ trợ 1.000 bài báo khoa học của sinh viên được công bố trên các tạp chí quốc tế; thu hút ít nhất 500 thạc sĩ, nghiên cứu sinh, tiến sĩ trẻ và nhà khoa học trẻ tham gia đồng hành; tổ chức tối thiểu 20 hoạt động học thuật gắn với 11 nhóm công nghệ chiến lược.
Nghi lễ phát động chương trình sáng 27/12. Ảnh: Ngọc Anh
Ngoài ra, chương trình kỳ vọng thu hút hơn 15.000 sinh viên, học sinh, nghiên cứu sinh trong và ngoài nước tham gia chuỗi hoạt động học thuật; hình thành hơn 1.500 bài báo khoa học, tham luận và ý tưởng đổi mới sáng tạo thông qua các hội nghị, hội thảo khoa học sinh viên và cuộc thi học thuật trong nước, quốc tế; hỗ trợ ít nhất 200 dự án, ý tưởng công nghệ tiêu biểu của sinh viên trong quá trình hoàn thiện và kết nối với đội ngũ chuyên gia, doanh nghiệp; phát triển hơn 150 sản phẩm, mô hình, giải pháp khoa học - công nghệ thuộc 11 lĩnh vực công nghệ chiến lược.
Dẫn dự báo của Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Tùng cho biết từ nay đến năm 2030, Việt Nam cần bổ sung khoảng 1,3-1,5 triệu nhân lực công nghệ, trong đó 35-40% là nhân lực chất lượng cao. Trong khi đó, thống kê tháng 6 của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy tỷ lệ sinh viên theo học các lĩnh vực STEM đạt khoảng 27-31%, tương đương 600.000 sinh viên. Tỷ lệ này cũng được đánh giá "còn thấp" so với yêu cầu phát triển. Theo đại diện Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam, phong trào nghiên cứu khoa học trong sinh viên đang phát triển về cả quy mô và chất lượng, với số đề tài và số sinh viên tham gia các giải thưởng, hội thảo khoa học cấp bộ và toàn quốc tăng bình quân trên 35-40% mỗi năm.
Tuy nhiên, hoạt động này vẫn được đánh giá "còn khá phân tán, thiếu liên thông". Nhiều câu lạc bộ học thuật, nhóm nghiên cứu của sinh viên hoạt động đơn lẻ, manh mún, chưa được kết nối thành mạng lưới có định hướng chiến lược. Nhiều sinh viên tài năng thiếu cố vấn đồng hành, học liệu chất lượng cao, không gian học thuật liên ngành, dẫn đến tiềm năng lớn nhưng chưa được khai thác hiệu quả, chưa chuyển hóa thành các công trình nghiên cứu, sản phẩm công nghệ hay nguồn nhân lực mũi nhọn cho đất nước.
Ông Lâm Tùng, Phó chủ tịch thường trực Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam. Ảnh: Ngọc Anh
Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam cam kết tiếp tục đóng vai trò kiến tạo, kết nối và đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi nhất để sinh viên Việt Nam thực hiện sứ mệnh làm chủ khoa học - công nghệ, giữ vững vai trò tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2025-2030, góp phần đưa đất nước phát triển trong kỷ nguyên tri thức và sáng tạo.
Tại lễ phát động, PGS.TS. Huỳnh Đăng Chính, Phó giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, đánh giá trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ gay gắt, yêu cầu tự chủ và làm chủ công nghệ lõi đặt ra ngày càng cấp bách, chương trình này sẽ "là cú hích quan trọng để phát huy vai trò của lực lượng trí thức trẻ đông đảo, năng động và giàu khát vọng sáng tạo của đất nước".
Đại diện Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết sẽ đồng hành cùng chương trình trong việc đăng cai, tổ chức các hoạt động học thuật khoa học công nghệ trọng điểm; huy động đội ngũ giảng viên, nhà khoa học và các nhóm nghiên cứu mạnh tham gia cố vấn, dẫn dắt sinh viên; khai thác hệ thống phòng thí nghiệm, viện nghiên cứu và cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu, sáng tạo; hỗ trợ kết nối ý tưởng sinh viên với thực tiễn.
"Sinh viên Việt Nam không hề thua kém về trí tuệ, sự sáng tạo và khát vọng vươn lên so với sinh viên ở bất kỳ quốc gia nào. Điều quan trọng là phải tạo được môi trường, cơ chế và hệ sinh thái đủ mạnh để khơi dậy, nuôi dưỡng và phát huy những tiềm năng ấy", ông Chính nói.
Lưu Quý
