Theo Visit Italy, affogato trong tiếng Italy có nghĩa là "bị nhấn chìm" - cách miêu tả hoàn hảo hình ảnh viên kem béo ngậy tan chảy trong cà phê nóng. Thời gian và địa điểm ra đời của affogato chưa được xác định rõ ràng, người ta cho rằng nó có từ cuối thế kỷ 19 hoặc đầu thế kỷ 20.
Có giả thuyết cho rằng món tráng miệng này được sáng tạo ở vùng Emilia-Romagna nơi dùng như một món ăn hỗ trợ tiêu hóa sau bữa ăn thịnh soạn. Cũng có giả thuyết nói affogato có nguồn gốc từ Piedmont, nơi người ta coi đây là bữa sáng khởi động ngày mới tràn đầy hứng khởi.
Bất kể nguồn gốc của affogato ra sao, sự kết hợp của kem gelato và espresso đã trở thành món tráng miệng truyền thống và biểu tượng của văn hóa Italy. Sự tương phản giữa nóng - lạnh, đắng - béo khiến món tráng miệng này được yêu thích và lan tỏa trên toàn thế giới
Affogato truyền thống gồm một shot espresso nóng rưới trực tiếp lên kem gelato vani. Ảnh: Salento - Dolce Vita
Đầu những năm 2000, cùng làn sóng cà phê đặc sản, affogato phổ biến hơn nữa tại Mỹ và Australia. Nhiều chuỗi cà phê nổi tiếng đưa món này vào thực đơn để thu hút khách. Tại Việt Nam, affogato "du nhập" khoảng năm 2015 trong cộng đồng cà phê specialty. Nhiều quán sử dụng kem vani, kem dừa kết hợp espresso hoặc cà phê pha phin rót trực tiếp lên kem, tạo ra phiên bản affogato kiểu Việt. Khi TikTok bùng nổ những video "rót cà phê lên kem" trong tháng 10 năm nay, affogato trở thành trào lưu đại chúng.
Nhiều quán cà phê tại TP HCM như Paoli Sweet Present ghi nhận quán đông khách gấp 4-5 lần để thưởng thức món tráng miệng có nguồn gốc từ Italy. Ở Hà Nội, đại diện quán Salento - Dolce Vita trên đường Thanh Niên, cho biết lượng khách gọi món affogato gần đây bỗng dưng tăng 50% - 60% dù món này đã có trong menu từ những ngày đầu kinh doanh.
Anh Hưng, quản lý Salento, với hơn ba năm kinh nghiệm trong lĩnh vực làm kem gelato, cho biết dù affogato ra đời từ khi nào, có sự biến tấu ra sao thì hai thành phần quan trọng luôn cần đảm bảo đó là: gelato và espresso. Anh nhấn mạnh gelato là món kem đặc trưng, đòi hỏi thiết bị và kỹ thuật chuyên dụng mà các loại kem công nghiệp không thể thay thế.
Để phục vụ nhu cầu chụp hình của thực khách và đa dạng trải nghiệm, affogato hiện được kết hợp với nhiều vị kem, rắc thêm lớp hạt dẻ cười để tăng vị bùi béo, giòn giòn vui miệng. Ảnh: mattysblog
So sánh với các loại kem thông thường, gelato có kết cấu mịn, đặc thay vì bông xốp do có hàm lượng không khí thấp. Gelato cũng không sử dụng nhiều heavy cream hay whipping cream mà chủ yếu dùng sữa tươi, tạo cảm giác thanh hơn đồng thời giữ được độ creamy mượt mà, không bị ngấy và không gặp phải hiện tượng tách béo.
Tại các cửa hàng chuyên về gelato như Salento, loại kem này thường được sản xuất bằng máy chuyên dụng tích hợp chế độ thanh trùng nên đảm bảo được hương vị đặc trưng của kem. Bên cạnh đó, gelato chuẩn phong cách Italy được phục vụ ở nhiệt độ ấm hơn so với kem thông thường, khoảng -10 độ C đến -12 độ C, là mức lý tưởng để giữ hương vị và kết cấu kem.
Yếu tố thứ hai làm nên một ly affogato chuẩn là chất lượng của cà phê espresso. Anh Hưng cho biết espresso cũng phải được chiết xuất hoàn toàn từ máy chuyên nghiệp, với nhiệt độ, áp suất, thời gian được tinh chỉnh phù hợp theo từng loại gelato nhằm đạt được sự cân bằng hương vị tối ưu. "Hơn nữa, affogato chuẩn Italy, tách phục vụ cũng được làm lạnh trong tủ mát nhằm đảm bảo nhiệt độ ổn định khi lên món", anh Hưng chia sẻ.
Anh Hưng nhấn mạnh kem gelato là 'linh hồn' quyết định đến ly affogato có chuẩn hương vị Italy hay không. Ảnh: Salento - Dolce Vita
Giá một ly affogato tại Hà Nội dao động từ 95.000 - 115.000 đồng, tùy quán và tùy vào lựa chọn gelato của khách. Anh Hưng cho biết cũng có một số khách hàng chia sẻ mức giá này hơi cao cho một món tráng miệng, nhất là với những khách lần đầu trải nghiệm. Tuy nhiên, với thực khách đã quen và am hiểu về gelato thì mức giá này không vô lý.
Để thưởng thức affogato chuẩn phong cách Italy, anh Hưng hướng dẫn rót espresso nóng trực tiếp vào giữa ly. Không khuấy trộn mà giữ nguyên lớp kem gelato cùng espresso để hương vị thấm dần từng lớp một cách tự nhiên. Dùng thìa múc từng miếng kem béo ngậy quyện cà phê, chậm rãi cảm nhận sự kết hợp đối lập giữa nóng - lạnh, ngọt - đắng tan chảy trong khoang miệng.
Thảo Nhi
