Chúng tôi gặp Đen Vâu vào một buổi chiều yên ả. "Đen Vâu gặp ngoài đường cũng giống như trên ti vi thôi", anh chàng rapper xuất hiện giản dị và gần gũi. Anh kể về chặng đường 10 năm thăng trầm trong nghiệp rap và về quá trình miệt mài chuẩn bị liveshow đầu tiên trong đời thay lời cảm ơn gửi đến các Đồng Âm đã gắn bó cùng anh suốt thời gian dài như thế.
"Mọi người mua vé để động viên Đen tiếp tục con đường âm nhạc"
Khi làm liveshow lần này, Đen có bao giờ nghĩ mình sẽ bán sạch vé trong 5 phút không? Đây là một thành tích ấn tượng và đáng ghen tỵ tại Việt Nam, kể cả với các ngôi sao mainstream hạng A?
Tất nhiên là không rồi. Không thể tin nổi. Trời ơi! Lúc đầu Đen còn nghĩ là không bán hết được vé. Đen không thể biết trước được là có nhiều người yêu quý và ủng hộ Đen đến vậy. Mình nghĩ mọi người mua vé như một sự hỗ trợ để Đen tiếp tục con đường ca hát của mình. Có nhiều người nói với Đen là họ đã nghe nhạc của Đen miễn phí bao lâu nay rồi, dù họ không đi được nhưng vẫn sẽ mua. Đó chính là sự động viên của mọi người dành cho Đen.
Có một nhận định là Đen bán vé nhanh vì thực ra giá vé cũng rất thấp so với một liveshow?
Đen biết đối tượng nghe nhạc của Đen chủ yếu là các học sinh sinh viên và người lao động. Đen muốn cố gắng làm sao cho càng đông người đến với liveshow nghe mình hát càng nhiều càng tốt. Nếu bán cao quá thì mình cũng thấy đau lòng. Bản thân Đen cũng xuất thân từ người lao động nên cũng hiểu và rất ngại khi phải chi trả cho những thứ có số tiền quá lớn, chắc là tư tưởng của mình vẫn còn “nông dân”. Đối với mọi người giá vé đó là rẻ, còn với Đen thì chỉ thế thôi. Bản thân Đen cũng không tham khảo thị trường gì.
Các nghệ sĩ khi bán sạch vé nhanh như vậy họ sẽ tổ chức thêm một đêm nữa, nhưng Đen và ekip lại không có ý định này?
Mọi người trong ekip cũng có thúc giục Đen phải làm thêm một đêm nữa ngay đi cho đỡ phí công tập tành nhưng mà cũng khó lắm. Bán hết vé liveshow lần này Đen cũng đã lỗ nhiều rồi, tiền đâu ra làm thêm một đêm nữa, không đủ sức.
Vậy là ngay từ đầu đây là một cú chơi lớn, bán hết được vé vẫn lỗ nhiều chứ đừng nói không hết vé?
Đúng vậy. Cả cuộc đời Đen chưa bao giờ thấy số tiền lớn như vậy, nhìn số mà choáng váng luôn. Mà tất cả đều là tiền túi của mình, đâu có nhà tài trợ nào. Đen chỉ tìm một mức giá vé nào đó mà mình lỗ ít nhất có thể thôi. Mình muốn mọi người có thể đến nghe nhạc và có gì đó mang về làm kỉ niệm, mình đã chuẩn bị quà cho những người đến xem show thật kỹ lưỡng. Thật ra lúc đầu Đen tự đưa ra mức giá là rẻ hơn nhiều, rẻ hơn một nửa giá hiện tại. Mọi người mới bảo: “Trời ơi không được đâu. Bán vé thế này là bán nhà!!”
Chơi lớn như vậy bạn có tiếc không?
Mình thấy vui chứ, vì mình lỗ nhưng mình biết là mình sẽ kiếm lại được. Thế là rất vui rồi.
Thực ra cũng có vài nghệ sĩ mainstream ghen tỵ với giới indie và underground đấy. Họ bảo giới indie tuy thành tích streaming không quá khủng, nhưng hoạt động ca nhạc thì bán hết vế rất nhanh, khán giả nghe nhạc indie chịu bỏ tiền mua vé. Đen có nhận ra chuyện ấy không?
Cuộc sống của Đen cũng khá hạn hẹp nên chỉ quan tâm đến mọi thứ xung quanh mình thôi chứ không biết người khác như thế nào. Nhưng Đen nghĩ khán giả của indie là những người trẻ, họ chịu đi và có nhiều thời gian. Mà khán giả cũng hiểu được nghệ sĩ indie phải chật vật đến độ nào. Việc mọi người mua vé cũng như là lời động viên rằng tụi em cứ yên tâm làm nhạc đi, đã có mọi người lo rồi. Mà các nghệ sĩ indie ít khi xuất hiện nhiều như những nghệ sĩ mainstream khác, chính vì ít khi có cơ hội xem nên khán giả sẽ tranh thủ mua vé.
Show của Đen có rất nhiều khách mời. Đen đã chịu lỗ như vậy, chuyện catxe của mọi người giải quyết thế nào?
Các anh em bạn bè đều lấy catxe tượng trưng. Mình cũng thẳng thắn với mọi người là Đen chỉ có từng này thôi nên mong mọi người giúp đỡ, nếu tham gia được thì tham gia. Lúc đầu cũng dự tính sẽ trả cho mọi người những con số thỏa mãn nhất nhưng… thôi thì đó là tình đồng nghiệp. Mong là sau này mọi người làm show nhiều nhiều rồi mời Đen hát để trả lại cho mọi người vậy.
"Không có khán giả Đen không là ai cả. Trước khi đặt biển quảng cáo billboard cũng lo không biết như thế có chơi trội quá không."
Không chỉ liveshow, quảng cáo billboard của bạn dành cho khán giả mình cũng là một cú chơi lớn khiến mọi người bàn tán. Ngay cả những ngôi sao hàng đầu cũng chưa có hình thức rầm rộ đến như vậy?
Trước khi làm chuyện ấy, Đen cũng có hỏi qua ekip rằng mình làm vậy có gây sốc hay chơi trội quá không, mọi người bảo không dễ thương mà. Thế là Đen cứ làm thôi. Nghệ sĩ Việt rất nhiều người phải chờ đợi nhãn hàng, chờ những cơ hội người khác mang đến cho mình, nhưng mình thì khác, mình tự tạo ra cơ hội cho mình. Cái biển quảng cáo ấy, người ngoài nhìn vào chắc chắn không hiểu gì đâu vì cũng chỉ có vài dòng, ảnh của Đen thì xuất hiện cũng không rõ. Chỉ những Đồng Âm, những ai biết mình, thương mình nhìn biển, họ sẽ thấy vui trong lòng, thế là đủ rồi.
MV "Cảm Ơn" - Đen ft Biên
Mọi người vẫn nói Đen là nghệ sĩ hiếm hoi mà comment, inbox nào của fan cũng trả lời?
Thì những bình luận nào dễ thương, mình cứ trả lời thôi, đâu mất gì. Những bình luận hỏi về vấn đề đã cũ, mình đã trả lời nhiều thì mới thôi, mình cũng đâu bận đến mức không có thời gian trả lời fan được đâu.
Đen có nhớ mặt hay nick các fan của mình không? Một ai đó cụ thể?
Nick trên mạng thì thực sự mình không thể nào nhớ hết nổi, còn những fan có điều kiện hay đi xem mình diễn thì nhớ mặt. Mình cũng đặc biệt nhớ các fan lớn, các cô chú ủng hộ mình, hay để lại comment ủng hộ cho mình nữa.
Bạn chịu lỗ làm show cho fan, chơi lớn quảng cáo billboard tốn kém, Đen thực sự rất nuông chiều nâng niu khán giả mình?
Không có các fan, các Đồng Âm thì Đen đâu là ai cả. Nhãn hàng, thương hiệu tìm đến Đen cũng chính vì fan chứ không ai khác. Mình quý trọng fan cũng là điều đúng và đương nhiên thôi.
Quan điểm của Đen dường như trái ngược với một ý kiến của nhạc sĩ Tiên Cookie gây tranh cãi gần đây?
Mình biết chia sẻ đó. Thực ra bạn ấy nói có một ý đúng, là nghệ sĩ hãy làm những gì mình thích, hãy là mình rồi mới nên quan tâm đến những điều khác. Chỉ là cách diễn đạt dễ gây hiểu lầm thôi.
Nhưng Đen có bao giờ nghĩ, cũng như câu chuyện viên kẹo miễn phí. Chúng ta cứ tặng kẹo cho ai đó, rồi đến ngày chúng ta hết kẹo chúng ta sẽ bị oán trách không? Nhỡ một lúc nào đó Đen chưa đủ khả năng chịu lỗ làm show tiếp, hoặc làm nhưng giá vé phải cao hơn không lỗ nữa thì sẽ bị khán giả của mình trách móc?
Đen hiểu ý của anh. Thôi thì Đen cũng mong là khán giả mình sẽ hiểu thôi. Nếu nâng giá vé cao lên thì chất lượng show cũng tốt hơn, mọi người cũng sẽ chấp nhận, hy vọng là thế. Đen làm liveshow này lần đầu thì cứ mong mọi người tận hưởng nó đã. Bình thường khán giả phải chờ quá lâu để nghe Đen hát 2-3 bài gì đó thì bây giờ có hẳn một đêm nhạc để mọi người có thể thấy Đen Vâu đã rap tất cả những gì nó có. Và mình cũng muốn xem thử mình có làm ra trò không. Thực ra hai ba năm trước mình vẫn rất ngại khi gọi mình là nghệ sĩ, mình thấy mình chưa đủ tầm. Nếu mình làm được lần này thì mình có thể tự tin nói với mọi người rằng “Rap là thế”. Cách đây vài năm, rapper còn là một lũ trẻ trâu ngoài đường phố bị coi là ngổ ngáo thì bây giờ những thằng trẻ con ấy đã làm được cái gì đó ra trò rồi.
"Lúc trước hàng xóm còn hay lo lắng là Đen nghiện và dính đến ma túy. Thì mình cứ cao lêu nghêu, hom hem, ốm o, lâu lâu lại biến mất"
10 năm để có 1 liveshow, nhìn lại điểm bắt đầu bạn thấy điều gì là khác biệt nhất?
Bỏ qua những chuyện catxe thì điều khác nhất chính là thôi than phiền và thôi tự ti. Xưa thì mình vẫn kêu ca nghĩ mình khổ này kia. Thậm chí, trước lúc Wechoice Đen cũng còn tự ti nghĩ mình không bằng ai. Giờ thì khác rồi. Nhờ Wechoice mà mình mới thấy là chính mình cũng rất tuyệt, hãy cứ là mình thôi. Ngay cả liveshow lần này, mình cũng muốn xem thử là mình có thực sự “truyền cảm hứng” như Wechoice đã ưu ái mình không.
Nhiều fan vẫn chia sẻ hình ảnh của Đen Vâu thời Bài hát Việt của 8 năm trước, bỡ ngỡ hồn nhiên nhưng cũng rất đáng yêu.
Nghĩ lại Bài hát Việt năm đó quá mạo hiểm khi cho mình lên sân khấu. Lần đầu tiên Đen biết ánh đèn sân khấu là thế nào. Hôm duyệt sân khấu trước ngày diễn, mình run đến mức không rap nổi câu gì, các chú bên phía chương trình đã quyết định cắt luôn tiết mục của mình. Sau đó phải năn nỉ các chú rất nhiều, vượt qua áp lực tự ti vì cũng đã trót khoe với bạn bè gia đình là Đen sắp lên tivi rồi. Lúc đấy mà không lên được thì thật là nhục lắm.
Tôi vẫn còn nhớ đoạn clip 10 năm trước, hình ảnh bạn làm việc ở Hạ Long rất dễ thương, mọi người ở công ty cũ yêu quý và ủng hộ bạn rất chân thành. Bạn còn liên lạc với cơ quan cũ không?
Các anh chị vẫn giữ liên lạc thường xuyên, mọi người rất tình cảm. Hồi xưa lúc làm ở cơ quan cuộc sống của mình khó khăn, vẫn hay được mọi người cho mượn tiền để trang trải qua ngày. Lúc ấy mọi người đùm bọc Đen lắm. Mới hôm trước mọi người vẫn comment bảo: Chú Cường có thời gian đi chơi Hạ Long đi, anh chị mời. Các nhân viên mới vào cơ quan cũng hay được các anh chị kể: Cường hồi xưa làm ở đây, các bạn cũng ngạc nhiên lắm. Mình vẫn ở Hạ Long nên việc giữ liên lạc không khó.
Lựa chọn vẫn sống tại Hạ Long có tốn kém lắm không? Mỗi lần di chuyển Hà Nội, Sài Gòn, rồi tiền khách sạn cũng sẽ khá nặng nề?
Đi lại thì Đen không ngại. Cũng có chút bất tiện, nhưng sáng tác, anh hiểu mà. Mình cứ phải ngồi vào cái chỗ quen thuộc mới có được cảm xúc. Nếu sống ở Sài Gòn, Hà Nội; có khi mình lại bị ngợp, hoặc có thể ngột ngạt, không có cảm xúc để sáng tác.
Tôi cũng được biết có một nữ đồng nghiệp bằng tuổi, đồng hương với bạn?
Thật ra mình với Bích Phương học chung với nhau từ cấp hai, nhà gần nhau cũng có lúc cùng nhau đi học. Nhưng bạn ấy nổi tiếng quá nên Đen không dám nhận, mình cũng không muốn kể chuyện này lên báo đâu, thực sự rất ngại. Hồi xưa Phương là cây văn nghệ của trường, cứ thi là sẽ đậu nên trường về sau còn không cho bạn ấy thi nữa. Sau này lúc mình mới đi hát còn khó khăn, gặp nhau ở cánh gà Phương có bảo cần gì thì cứ nhờ Phương giúp cho. Mình vẫn nhớ mãi và rất trân trọng.
Thế mà đến giờ hình như vẫn chưa có sản phẩm hợp tác nào giữa Đen và người bạn cấp hai năm ấy?
Ngại chứ anh. Vì bạn ấy nổi tiếng trước Đen quá lâu mà, khó mở lời lắm. Hơn nữa Đen cũng ngại làm việc với các ca sĩ nổi tiếng vì bài mình viết, Đen muốn mọi người hát theo ý mình. Các bạn và các anh chị nổi tiếng thì đều đã có cách hát lối xử lý riêng, mình góp ý thì bản thân mình không dám. Mình nhờ người ta rồi cuối cùng không ưng không lấy thì cũng kì (cười).
Thế mà cũng có người nói Đen rất biết chọn người để hát chung; toàn những cái tên sẽ khiến khán giả bất ngờ, không đụng hàng như Ngọc Linh rồi lại Phương Anh Đào.
Tất nhiên ai cũng mong muốn ca khúc của mình được cất lên bởi những giọng ca nổi tiếng nhưng Đen chuộng nhất vẫn là sự thoải mái, gần gũi. Âm nhạc cần nhất vẫn là gần gũi để chúng ta có thể dễ dàng trao đổi, trò chuyện và thấu hiểu nhau hơn. Ví dụ như chị Ngọc Linh dù chỉ mới quen chị trong một thời gian ngắn thôi nhưng hai chị em như hai người bạn vậy. Điều đó khiến Đen cảm thấy không hề áp lực gì cả. Chứ nhiều khi tiếp xúc với mấy anh chị lớn khác, mình nín thinh, không dám nói gì nhiều, chị Linh thì tạo cho Đen cảm giác rất dễ chịu. Hai chị em thân đến mức kể cả những câu chuyện mà nhiều khi không thể kể cho những người thân thiết nhau từ rất lâu.
Sự góp giọng của Phương Anh Đào cũng khiến nhiều người bất ngờ. Vậy là Đen cũng thân thiết với bạn ấy?
Thật ra lúc đầu đã định chọn Biên nhưng vì cả “Cảm Ơn” và “Lối Nhỏ” vốn dĩ đều có melody khá giống nhau mà giờ chung người hát nữa sẽ bị trùng màu. Đào và Đen thì quen chung qua một người bạn. Thực ra trước giờ Đen cũng có chút sợ khi chơi với các bạn diễn viên, nghĩ các bạn giỏi diễn xuất nên có khi mình không biết được cảm xúc thật sự của các bạn đang thế nào. Đào là diễn viên đầu tiên Đen tiếp xúc và làm bạn, bạn ấy rất giản dị và sòng phẳng. Đen gặp Đào và hỏi có muốn hát cùng với Đen không thì Đào trả lời: “OK, em sẽ đi thu. Anh thấy được thì lấy, không được thì thôi.” Đó là câu trả lời mình rất thích vì bạn ấy rất thoải mái, vui vẻ và không câu nệ điều gì cả.
MV "Lối Nhỏ" - Đen ft Phương Anh Đào
Một cây bút tại Kenh14 đã review 2 bài hát mới nhất của Đen thế này: Với “Cám ơn” và “Lối nhỏ”, Đen đã quay lại chân thành như những ngày đầu tiên bước vào âm nhạc. Người viết cho rằng những ca khúc gần đây của Đen giảm đi đôi phần sự chân thành, bạn tính toán kỹ lưỡng những câu lyric có thể viral, tạo trend mạng xã hội?
Đen đọc nhận xét đó thấy rất vui vì có người lại theo dõi mình kỹ càng đến thế. Đen thấy bạn ấy nói đúng. Có một thời gian Đen loay hoay và cuốn theo thị trường rồi cứ suy nghĩ làm sao để hát gì đó cho mọi người vui, làm sao để nhạc bốc bốc còn đi diễn được. Thế nhưng nhờ Wechoice mà em nhận ra và biết rằng mình cứ làm tốt những gì mình đang làm, đừng tính toán. Và nhờ thế mà những ca khúc về sau này đều là những gì mà Đen thích, không quan tâm những thứ khác.
Tôi cũng rất thích lyric của bạn. Bạn có bao giờ xác định là bài này, bài kia phải có câu này câu kia thành trend mạng xã hội không?
Mình cũng đâu biết mọi người thích gì hay sắp tới sẽ viral cái gì, làm sao tính được. Đen không chủ đích viết ra những gì mọi người thích mà Đen chỉ chủ đích viết ra những gì không ai viết, tìm sự mới lạ cho bản thân mình. Rap vốn rất quan trọng ở việc chơi từ. Cho nên Đen cũng muốn khẳng định với mọi người là Đen cũng biết chơi câu, chơi từ vậy thôi. Những điều Đen trải qua cũng giống như bao người. Ai mà chả có những lần bị từ chối hay thất tình. Chỉ khác là Đen viết nó ra và dùng những từ ngữ chơi chữ cho nó khác đi, mới lạ hơn. Nó buồn nhưng không buồn quá.
Và rap như đọc thơ cũng là đặc trưng của Đen Vâu, chẳng có một rapper nào đụng hàng?
Rap chia nhiều trường phái lắm: hỉ nộ ái ố. Đen thì làm tốt về mảng giải khuây, tạo sự thoải mái cho mọi người. Có đôi khi Đen cũng muốn thử làm một cung bậc khác mạnh hơn, gắt hơn nhưng nó lại không phải con người mình, cả những màu sắc buồn tâm trạng cũng vậy.
Mình cũng có đọc nhiều comment của mọi người trên Youtube. Có người khen cũng có người chê phong cách này. Thôi thì mọi người một kiểu nên cứ kệ họ vậy. Mà mình thấy rap thì cũng như thơ, viết câu từ phải chú ý dấu câu, nhịp điệu thì mới mang lại được sự mượt mà.
Nên Đen rất mong các anh em rap khác có thể tạo được sức bật để bùng nổ hơn và lan tỏa được âm nhạc của họ đến công chúng, lan tỏa thêm những màu sắc cung bật khác của rap.
Để viết lời bài hát như vậy, tôi đoán bạn cũng là người rất thích thơ?
Đen rất thích thơ, thích đọc thơ từ bé. Hồi đi học mình học giỏi văn, còn mấy môn tự nhiên thì ngốc. Mình làm thơ từ năm cấp hai, một bài về mưa xong đưa cho cô chủ nhiệm đọc. Cô không nói gì cả, thế là mình không làm thơ nữa.
Mãi sau này lớn mượn máy bạn nghe nhạc, nghe các anh LK, Young Uno; mình lẩm nhẩm tập tành cover rồi viết lời của riêng mình. Mình viết nhiều lắm mà không có máy thu, mãi đến 2009 có máy thì không lo viết lời nữa, có một đống rồi cứ thế mà thu thôi.
Có phải vì ảnh hưởng từ LK và Young Uno mà Đen là người Bắc nhưng lại rap bằng giọng miền Nam không, đây cũng là một điều rất ít thấy?
Đen sinh ra trong miền Nam mà. Đen cũng có thử tập rap tiếng Bắc nhưng lại thấy không thuận, bị ngọng vài chữ, phát âm dấu câu cũng khó hơn nên cuối cùng lại rap thế này. Mọi người cũng hay nói mình rap cứ nửa Nam nửa Bắc.
Thái Vũ từng nói bạn ấy đặt mục tiêu là sẽ thành công và xóa nhòa ranh giới indie - mainstream như Đen vậy. Bạn thấy áp lực khi nghe điều này không?
Ngại thế. Vũ nói thế thật à? Bản thân Đen cũng chẳng biết mình có bao nhiêu fan, có gì mà đáng ghen tỵ. Mà là bạn bè thân, có nhiều cái mình cũng thấy ghen tỵ với Vũ ấy chứ. Vũ đã tổ chức bao nhiêu show, show nào cũng đông nghịt fan cả.
Đen nói 10 năm của mình, tóm trong hai từ “may vãi”. “May vãi” là thế nào?
Đen chính là may mắn gặp thời, may mắn cái kiểu chill chill đằm đằm của mình lại được mọi người thích. Chứ thời trước của các anh chị; Rap, Hiphop thời đó đã được như thế này đâu, cũng nhờ internet đã đưa mọi người gần gũi nhau hơn.
Liveshow 10 năm lần này, bố mẹ có nói gì về cú chơi lớn của bạn không?
Đen giấu, cũng không muốn khoe cho gia đình. Lúc trước bố mẹ cũng không quan tâm mình làm gì, miễn không trộm cắp là được rồi. Bây giờ thì bố mẹ có tivi, có kết nối internet, xem youtube nên cũng bắt đầu xem mình nên cũng chỉ biết thế thôi chứ không biết quá rõ. Mình cũng không muốn để bố mẹ biết mình nổi tiếng, chỉ muốn họ an tâm mình đang làm việc lương thiện, thu nhập ổn định thôi.
Thế những người xung quanh họ có xôn xao về lần chơi lớn này không?
Anh không biết đâu, lúc trước hàng xóm còn hay lo lắng là Đen nghiện và dính đến ma túy. Thì cũng phải mà, mình cứ cao lêu nghêu, hom hem, ốm o. Cứ lâu lâu lại biến mất rồi về một lần, hay làm việc về đêm rồi đi lại ngẩn ngơ suy nghĩ sáng tác. Ông của Đen còn bảo sao không đi làm đi, cứ lông bông mãi. Hôm Đen về Hạ Long làm lại chứng minh nhân dân, chị công chức hỏi mình làm gì, mình nghĩ một hồi rồi nói luôn là làm “lao động tự do”, chứ viết là nghệ sĩ thì cũng vẫn ngại. Chẳng trách mọi người băn khoăn về mình, vì chính mình cũng còn băn khoăn mà.
Thu nhập ổn định thì giờ mọi người đã yên tâm rồi, Đen đã bị giục chuyện yêu đương chưa?
Rồi anh ạ, 30 rồi mà. Nhưng mình cũng chịu thôi, bây giờ đang dành thời gian cho âm nhạc, cho liveshow và những dự án mới. Thực ra cuộc sống mình không có kế hoạch gì cả đâu. 2 MV ra cùng liveshow cũng không có kế hoạch, chuyện yêu đương cũng thế. Nó đến, mình thấy thích hợp thì… đến thôi.
Không yêu đương nữa, thì lấy đâu ra một cô người yêu cũ như "Bài này chill phết", hay hững lời từ chối để viết nên tâm trạng "anh như con cáo, em như chùm nho xanh"?
Hồi ức. Đen vẫn còn nhiều hồi ức để viết tiếp.
10 năm của Đen trôi qua như một bức họa với bao gam màu tô vẽ. 10 năm tiếp theo Đen vẫn sẽ thế - vẫn chân phương, mộc mạc và nhiệt thành!
