Những trường hợp không có tên trong di chúc nhưng vẫn được hưởng tài sản thừa kế, mọi người dân nên biết để tránh bị thiệt thòiGĐXH - Theo chuyên gia, pháp luật hiện nay có quy định về những trường hợp tuy không có tên trong di chúc nhưng vẫn được hưởng tài sản thừa kế. Việc không phụ thuộc hoàn toàn vào nội dung của di chúc giúp bảo vệ quyền lợi của những người thừa kế, đặc biệt là khi di chúc có thể không được lập một cách công bằng và minh bạch.
Điều kiện để sổ đỏ đứng tên hộ gia đình
Luật sư Hà Thị Khuyên (Trưởng văn phòng luật sư Nhân Chính – Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, tại khoản 25 Điều 3 Luật Đất đai 2024 quy định: "Hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành".
Còn tại khoản 29 Điều 3 Luật Đất đai 2013 quy định: "Hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất".
Sổ đỏ đứng tên hộ gia đình cần đáp ứng đủ 3 điều kiện theo quy định của pháp luật. Ảnh minh họa
Theo quy định pháp luật về đất đai, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ cấp sổ đỏ cho hộ gia đình sử dụng đất nếu có đủ các điều kiện sau:
- Thứ nhất: Có quan hệ hôn nhân (vợ, chồng), quan hệ huyết thống (cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại,...), quan hệ nuôi dưỡng (cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi).
- Thứ hai: Đang sống chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất (thời điểm nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho, nhận thừa kế,...).
- Thứ ba: Có quyền sử dụng đất chung bằng các hình thức như cùng nhau đóng góp, tạo lập hoặc được tặng cho, thừa kế chung...
Xác định phần di sản thừa kế khi sổ đỏ đứng tên hộ gia đình
Xác định di sản trong khối tài sản chung là quyền sử dụng đất của gia đình sử dụng đất rất quan trọng, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, nghĩa vụ của những người thừa kế.
Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà mức độ khó dễ khi xác định khác nhau. Để xác định chính xác phải căn cứ vào 3 điều kiện đã nêu trên
Ví dụ trường hợp sau: "Năm 2010 UBND huyện P cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình ông N với diện tích 800m2, nguồn gốc sử dụng đất do Nhà nước giao cho hộ gia đình. Thời điểm giao năm 2000, khi đó hộ gia đình ông N gồm có 04 thành viên, gồm: ông N, bà L (vợ ông N) và anh K, chị G (con đẻ ông N). Năm 2021, anh K (con trai ông N) kết hôn, đến năm 2023 ông N chết". Thì khi chia thừa kế phần di sản của ông N để lại được xác định là 800m2, chia đều cho 04 người, mỗi người được hưởng là 200m2. Thời điểm cấp Giấy chứng nhận hộ gia đình ông N có 04 thành viên đang sống chung, các thành viên có chung quyền sử dụng đất vì đất do Nhà nước giao cho hộ gia đình. Vì giao chung nên dù con ông N còn nhỏ thì vẫn có chung quyền sử dụng đất với cha mẹ. Riêng con dâu ông N (vợ anh K) không có chung quyền sử dụng đất với hộ gia đình ông N vì không đáp ứng được các điều kiện trên. Vì thế, phần di sản trong ví dụ trường hợp trên là 200m2, khi chia thừa kế chỉ chia 200m2.
Theo luật sư Hà Thị Khuyên, việc chia thừa kế khi sổ đỏ đứng tên hộ gia đình khác so với khi sổ đỏ đứng tên cá nhân
Sau khi xác định di sản thừa kế cần xem người để lại di sản có để lại di chúc hay không, nếu có di chúc hợp pháp thì chia theo di chúc, nếu không có di chúc thì chia theo pháp luật hoặc vừa chia theo di chúc, vừa chia theo pháp luật khi một phần di chúc không hợp pháp hoặc không định đoạt hết phần di sản là quyền sử dụng đất.
Vất vả chăm sóc mẹ chồng ròng rã 10 năm nhưng chồng tôi lại từ chối nhận quyền thừa kếTấc đất tấc vàng, tôi không hiểu sao chồng lại không nhận phần tài sản có giá trị lớn đó?
