Không ít cha mẹ khi chọn sữa cho con thường dựa vào cảm tính: Thấy quảng cáo hay, nghe bạn bè giới thiệu, hoặc đơn giản là con thích vị đó thì mua. Nhưng thực tế, một hộp sữa đắt tiền, bao bì bắt mắt chưa chắc đã phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng và cơ địa của bé. Việc bỏ qua khâu quan trọng nhất - đọc kỹ bảng thành phần trước khi mua - có thể khiến cha mẹ vô tình chọn sai loại sữa, dẫn đến hệ quả như bé không hấp thu tốt, dễ bị dị ứng hoặc thậm chí thừa - thiếu chất.
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng (Giám đốc Trung tâm Tư vấn, Phục hồi dinh dưỡng và Kiểm soát béo phì, Viện Dinh dưỡng Quốc gia), điều đầu tiên cha mẹ cần nhớ khi mua sữa chính là biết cách đọc bảng thành phần dinh dưỡng. Chuyên gia nhấn mạnh: "Đọc bảng thành phần sữa để biết loại sữa đó có phù hợp với lứa tuổi của con mình không, có dùng được cho con mình hay không, khi uống vào cơ thể sẽ cung cấp những dưỡng chất gì cho bé…".
Sữa công thức và sữa tươi: Khác nhau thế nào?
PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng cho biết, sữa tươi là loại sữa được vắt trực tiếp từ động vật (bò, dê, cừu…), sau đó được xử lý tiệt trùng (UHT, thanh trùng) để giữ tối đa dưỡng chất tự nhiên.
Trong khi đó, sữa công thức là sản phẩm chế biến công nghiệp từ sữa bò, sữa dê hoặc đậu nành, được bổ sung thêm nhiều thành phần dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất, DHA, lợi khuẩn… để tiệm cận với thành phần sữa mẹ. Chính vì vậy, tùy từng giai đoạn phát triển của trẻ, cha mẹ cần cân nhắc giữa việc cho con dùng sữa công thức hay sữa tươi.
Đọc nhãn sữa công thức: Những điều cha mẹ không nên bỏ qua
1. Những thành phần "bắt buộc phải có"
Theo chuyên gia, một hộp sữa công thức đạt chuẩn phải cung cấp đủ ít nhất 3 nhóm chất sinh năng lượng: đạm - béo - đường. Ngoài ra, cha mẹ cần để ý đến lượng vitamin và khoáng chất. Nếu con có nguy cơ dị ứng, hãy xem kỹ nguồn gốc đạm trong sữa (sữa bò, sữa dê hay đạm thực vật).
Thay vì chỉ đọc từng dòng chữ nhỏ li ti, cha mẹ nên nhìn tổng thể để thấy loại sữa đó có năng lượng cao hay thấp, nghiêng về chất đạm hay chất béo, có phù hợp với mục đích sử dụng không. Ví dụ: Sữa cho trẻ dị ứng đạm bò sẽ được thủy phân đạm, sữa cho trẻ suy dinh dưỡng sẽ được tăng cường năng lượng.
2. Chú ý các chỉ số đạm - đường - béo - vitamin và khoáng chất trong sữa công thức
Trong sữa mẹ, đạm chỉ chiếm khoảng 1%, trong sữa bò khoảng 3%, còn sữa công thức trung bình là 2%. Điều này giúp bé không bị quá tải tiêu hóa mà vẫn đủ dưỡng chất.
Trong khi đó, chất béo là nguồn cung cấp năng lượng, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển hệ thần kinh và não bộ. Theo PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, trẻ càng nhỏ tuổi thì nhu cầu chất béo trong sữa càng cao, cha mẹ nên ưu tiên sữa có chứa các axit béo chưa bão hòa (DHA, ARA, omega-3, omega-6…).
Đường tự nhiên trong sữa thường là lactose, ngoài ra có thể ghi dưới dạng carbohydrate, glucid.
Cuối cùng là vitamin và khoáng chất. Không có loại nào được coi là "quan trọng nhất". Điều cần thiết là sự cân đối: Đủ canxi - vitamin D cho xương, đủ sắt - kẽm cho máu và miễn dịch khỏe, đủ i-ốt cho phát triển trí não. Mỗi độ tuổi, nhu cầu sẽ khác nhau, nên cha mẹ cần chọn loại sữa được thiết kế đúng độ tuổi của bé.
Đọc nhãn sữa tươi: Cha mẹ cần lưu ý những điều gì?
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, từ sau 1 tuổi, trẻ có thể bắt đầu làm quen với sữa tươi. Tuy nhiên, sữa công thức vẫn có ưu điểm là đã được điều chỉnh thành phần, giảm nguy cơ dị ứng và phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Vì vậy, quyết định đổi từ sữa công thức sang sữa tươi nên dựa trên thể trạng, khả năng hấp thu và sự tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng.
Bí kíp chọn sữa nhanh, an toàn cho con
Nhiều cha mẹ thừa nhận họ "hoa mắt" khi đọc bảng thành phần dài dằng dặc toàn thuật ngữ chuyên môn. Theo PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, cha mẹ không cần nhớ hết từng chất. Điều quan trọng nhất là xác định rõ mục đích dùng sữa (bổ sung năng lượng, cải thiện tiêu hóa, hỗ trợ phát triển não bộ…) và tham khảo ý kiến bác sĩ dinh dưỡng trước khi quyết định.
"Cha mẹ hãy coi sữa là một loại thực phẩm, chứ không phải thần dược. Uống đúng loại, đúng nhu cầu, kết hợp chế độ ăn cân bằng mới giúp con phát triển khỏe mạnh, thông minh và tránh được rủi ro thừa hoặc thiếu chất", PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng nhấn mạnh.
Đọc bảng thành phần sữa không khó, quan trọng là cha mẹ biết mình cần gì cho con ở từng giai đoạn. Thay vì chọn sữa theo cảm tính, hãy tập thói quen đọc kỹ nhãn, đối chiếu với nhu cầu dinh dưỡng của trẻ và tham khảo ý kiến chuyên gia. Bởi kết hợp sữa phù hợp với chế độ ăn uống hợp lý không chỉ giúp con cao lớn, thông minh mà còn là "chìa khóa" để cha mẹ an tâm đồng hành cùng con trong suốt hành trình khôn lớn.
