Vừa qua (5/3), nghệ sĩ ưu tú Vũ Linh đã qua đời ở tuổi 65, để lại nhiều thương tiếc cho bạn bè, đồng nghiệp và khán giả. Ông là một tên tuổi lớn, tài danh, có nhiều cống hiến trong nền nghệ thuật cải lương Việt Nam.
Quyết tâm theo nghề từ nhỏ dù bị cấm cản, giọng hát khiến ai cũng ngỡ ngàng
Nghệ sĩ ưu tú Vũ Linh sinh năm 1958 tại Sài Gòn, trong một gia đình bình dân đông con, không có ai theo nghệ thuật.
Theo lời Vũ Linh, từ năm 11 tuổi, ông đã học ca cải lương rồi đạp xe từ Gò Vấp ra tới chân cầu Chữ Y để hát cho một quán ăn.
Các nghệ sĩ thấy Vũ Linh đến ngạc nhiên lắm, bảo sao còn nhỏ đã đi hát thế này. Khi ấy, ông hát hai bài là Nỗi buồn hoa phượng với Hàn Mạc Tử và nhận được cát xê đầu tiên là 20 đồng. Ông bất ngờ vô cùng, đem về, cầm lên gác ôm ngủ.
Sau đó, Vũ Linh đi hát tiếp với lương 2 đồng, thưởng 5 đồng, 10 đồng. Một hôm, Vũ Linh đang hát thì lọt vào mắt xanh của một ông chủ ở nhà hàng lớn. Ông ấy bảo: "Tao thích thằng này".
Thế là Vũ Linh được mời về nhà hàng đó hát, được trả hẳn 30 đồng một đêm. Số tiền này với một đứa trẻ 11 tuổi là quá nhiều.
Nhưng vì có người mách nên mẹ Vũ Linh phát hiện ra, mới tìm lên gác đánh rồi mắng: "Ai cho mày bỏ nhà đi hát như thế này".
Anh Tư trong nhà thấy vậy liền bảo: "Má chưa thấy em hát bao giờ hả? Mai con chở má lên xem nó hát".
Hôm sau, anh Tư chở má đến xem Vũ Linh hát ở nhà hàng, xem xong, bà lập tức chấp nhận cho con trai đi hát vì thấy con hát quá hay.
Nhưng chưa dừng lại ở đó, một lần khác, ba Vũ Linh mở cặp sách ông ra kiểm tra, không thấy bài vở chỉ thấy bản nhạc, mới đánh ông một trận tơi bời. Vũ Linh phải chạy lên gác, đu cây ổi để trốn sang nhà dì Tám ở, lúc trèo cây bị nát hết phần ngực và phải ở đó suốt một tháng trời.
Ba Vũ Linh tỏ ra khá giận dữ và quyết liệt ngăn cản con theo nghề hát. Ông mắng cả vợ mình và bảo: "Bà nghĩ sao lại cho nó đi theo nghề xướng ca vô loài như thế hả".
Không những vậy, ông còn đập hết tivi, quyết không cho tôi đi hát. Nhưng mẹ Vũ Linh lại đứng ra ủng hộ con trai và bảo: "Ông thích đập thì cứ đập đi, tôi cho nó đi hát. Con tôi thích nghề gì tôi cho nó theo nghề đó".
Nghệ sĩ Bạch Phượng thấy Vũ Linh mê nghề quá mới giới thiệu ông qua một đoàn hát. Qua tới nơi, người ta bảo ông đóng tiền vào đoàn. Thấy Vũ Linh không có tiền đóng, họ lại bảo: "Thế mày ca thử một hơi đi tao xem thế nào?".
Nghe xong, ông bầu đoàn thốt lên: "Thằng này nó ca hay dữ vậy?". Lập tức, bầu đoàn đồng ý nhận Vũ Linh vào và đổi tên tôi thành Hùng Tuấn Linh. Sau này, ông lại được đặt thành Dương Vũ Linh, bỏ chữ Dương đi thành Vũ Linh.
Thời kỳ đầu vào đoàn, Vũ Linh được nghệ sĩ ưu tú Diệu Hiền dẫn dắt và thường hát vai con nít, chú tiểu. Đến một ngày nọ, diễn viên đóng kép chánh với Diệu Hiền bận nên bà bầu cho ông thế vai để đóng cùng Diệu Hiền. Nhờ đó, ông có cơ hội diễn nhiều hơn trên sân khấu.
Thu từ 8 giờ sáng tới 10 giờ đêm, quần áo hai người thay nhau may không kịp
Vũ Linh nổi tiếng khá nhanh. Tên tuổi ông gắn liền với những tuồng cải lương Hồ quảng nổi tiếng như Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài, Bàng Quý Phi, Thần Nữ dâng Ngũ Linh Kỳ, Chiêu Quân cống Hồ ,... Chính vì vậy, khán giả còn tặng ông danh hiệu "ông hoàng Hồ quảng".
Trong thời đỉnh cao của mình, Vũ Linh vô cùng đắt show, được đông đảo khán giả yêu mến. Ông là cái tên bảo chứng của khắp các phòng vé và có sức làm việc kinh ngạc. Trên kênh Youtube chính thức của mình, Vũ Linh chia sẻ với khán giả:
"Bây giờ người ta nhắc tới đi Vũng Tàu là thấy thích thú vì được đi nghỉ mát, vui vẻ chứ ngày xưa tôi nghe tới Vũng Tàu là ớn hết người vì tôi quay ở đó đến nát bét luôn.
Vào phòng thu, chỉ có mình tôi với người bấm máy ngồi từ 8 giờ sáng tới 10 giờ đêm. Mỗi lần thu, tôi phải thu liên tiếp 21 ngày cho 7 tuồng, mỗi tuồng 3 ngày, chỉ được nghỉ một ngày duy nhất.
Tôi mà không phải trả nợ suốt 20 năm qua thì bây giờ nhà cửa tôi ăn không hết".
Quần áo diễn của Vũ Linh, hai người phải thay nhau may mà không kịp để vào vở diễn. Có một thợ may phải may trong 3 ngày những 40 cái áo sơ mi để đem ra Đà Lạt.
Vũ Linh đi diễn nhiều tới mức không có giờ ăn, không có giờ ngủ, cứ phải quay liên tục. Ở trường quay có đầy đủ các món, phở, hủ tiếu, bún bò, bánh ướt, bún riêu, thích ăn món nào có món đó.
Nhưng ông chỉ ăn được một chút, không được ăn nhiều vì ăn nhiều thì bụng đầy quá không mặc được quần áo. Vũ Linh phải ăn rất ít. Đến khi quay xong xuôi, về nhà mới được ăn.
Nhưng về nhà, ông cũng chẳng ăn, vừa lột đôi giày ra một cái là leo lên giường ngủ luôn vì quá mệt.
Năm 1992, Vũ Linh đi show với Thoại Mỹ, Lý Hùng vào buổi tối. Tới điểm diễn, ông nhìn xuống chỗ khán giả ra vào có cái màn che, chỉ thấy duy nhất 1 bà bán đậu phộng, khoai lang ngồi.
Vũ Linh nhìn cảnh đó mà không muốn bước vào sân khấu vì không thấy khán giả đâu. Ai ngờ, ông vừa mở màn che bước vào thì muốn xỉu vì thấy 12 ngàn khán giả đang ngồi chờ xem mình diễn. Cảnh tượng đó bây giờ không bao giờ thấy nữa.
Đến bản thân Vũ Linh cũng bất ngờ vì không biết khán ở đâu ra mà đông thế. Ông đứng từ dưới nhìn lên khán giả như nhìn vào một rừng đuốc, đông khủng khiếp.
Khán giả còn đi từ ngọn đồi bên kia sang ngọn đồi bên này để xem Vũ Linh diễn, mỗi người mang theo một bộ đồ để thay vì họ phải lội qua một con suối nước cao tới ngực. Lội xong, họ treo bộ đồ ướt lên, thay bộ đồ khô vào.
Tới lúc về, họ lại mặc bộ đồ ướt đó vào để lội qua con suối, leo lên bờ lại thay bộ đồ khô vào rồi về nhà. Vé show lúc đó bán 12 ngàn một vé, có thêm Vũ Linh là 15 ngàn, mà thu về được hẳn 99 triệu đồng, là một số tiền rất lớn lúc bấy giờ.
Cũng một lần khác, Vũ Linh tâm sự về sự nổi tiếng của mình trên kênh Youtube chính thức: "Ngày đó tôi đắt show lắm. Tôi nhớ lúc ấy ra nước ngoài diễn có tôi, Lý Hùng, Thanh Kim Huệ một đêm chạy ba điểm.
Khán giả tại đó bu đông lên xin chữ ký, tôi ký tên một cái được luôn 5 đô la, ký từ 8 giờ sáng đến 4 giờ chiều, vừa ký vừa bán đĩa. Tôi đứng ký không cũng được một nghìn mấy trăm đô.
Đợt đó tôi toàn hát mấy bài nghèo như Kiếp nghèo, Con nhà nghèo… nên nhiều khán giả lớn tuổi bên ấy cứ tưởng tôi nghèo thật, đến gặp cứ cầm tiền dúi vào tay, rồi mang cả đồ ăn mời tôi ngồi ăn và bảo: "Nhìn con khổ quá, con qua đây ăn đi con".
Các cô, các bác cứ cho tiền, tới một nghìn, hai nghìn. Sáng sớm hôm đó tôi đi đổi ra được hẳn 28 nghìn đô, trong khi đó lương của tôi được có hai nghìn đô là cao lắm rồi.
Tôi còn nhớ, đợt đầu tiên tôi đi diễn với Bảo Quốc, Thanh Hằng, tôi được 300 đô tiền lương, còn anh Bảo Quốc được 200 đô, Thanh Hằng được 150 đô.
Hồi đó chúng tôi đi nước ngoài diễn dễ lắm, cứ lên tòa đại sứ xin giấy tờ là đi được luôn. Chúng tôi đi khắp châu Âu rồi sang Úc, Mỹ diễn, vui lắm".
Vũ Linh cũng nhận được nhiều giải thưởng đình đám như: Năm 1989, đạt hạng nhì trong 10 diễn viên được ưa thích nhất trong năm, năm 1990 đạt hạng nhất trong 10 diễn viên được ưa thích nhất, năm 1991 đoạt Huy Chương Vàng giải Triển Vọng Trần Hữu Trang, năm 1995 đoạt Huy chương Vàng giải xuất sắc Trần Hữu Trang. Đến năm 1997 ông được phong tặng danh hiệu NSƯT.
Con người bên ngoài dễ mến, gần gũi
Tuy nổi tiếng là vậy nhưng nghệ sĩ Vũ Linh ở ngoài rất thân thiện, gần gũi và luôn giúp đỡ mọi người xung quanh. Nghệ sĩ Hồng Loan, con gái nghệ sĩ ưu tú Bảo Quốc từng chia sẻ trên kênh Youtube chính thức của mình:
" Chú Vũ Linh ở ngoài rất dễ thương và thân thiết với gia đình tôi. Lần đầu tiên tôi đi hát với chú là ở bên Úc. Hai chú cháu khi ấy không có tiền nhiều nên chú bảo tôi: "Chú cháu mình cứ kiếm món gì dưới 10 đô thì mới mua, trên 10 đô thì không mua".
Thế là tôi và chú cứ đi mua đồ, mua cho cả con gái chú, vui lắm. Thời điểm ấy, bà con bên Úc hay lên cho tiền nghệ sĩ trên sân khấu. Chú Vũ Linh đang hát thì người ta tràn lên sân khấu cho tiền, khiến chú không hát được. Tiền khán giả cho còn nhiều hơn tiền cát xê.
Chúng tôi đi diễn ngày đó vui lắm, không có khách sạn nên toàn ở nhà bầu show, khán giả".
Cháu gái Vũ Linh là ca sĩ Hồng Phượng cũng tâm sự về cậu ruột mình tại chương trình Đời nghệ sĩ. Cô kể:
"Thời gian thi Sao Nối Ngôi, tôi và cậu Hoài Linh tuy không có mối quan hệ ruột thịt nào cả nhưng cậu Hoài Linh đã giúp đỡ tôi lội ngược dòng thành công.
Đêm lội ngược dòng ấy được phát trên truyền hình, cậu Vũ Linh đã xem được và khóc ngay khi tôi diễn.
Sau đó, cậu mới thốt lên: "Trời ơi, tại sao Hoài Linh chỉ là đồng nghiệp bậc cha chú trong nghề mà còn đến giúp con, trong khi cậu là cậu ruột mà chưa giúp được gì cho con! Con còn 2 tập nữa, nếu con vào được chung kết thì cậu và Hoài Linh sẽ giúp con".
