Tại cuộc họp của Thường trực Chính phủ ngày 5/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết chủ trương thí điểm một số khu thương mại tự là việc mới, cần có tính khả thi, hiệu quả. Mục tiêu là thử nghiệm chính sách và góp phần phát triển kinh tế xã hội.
Thủ tướng lưu ý làm rõ khái niệm khu thương mại tự do, những điểm tương đồng và khác biệt với trung tâm tài chính quốc tế. Cùng với đó, việc lựa chọn địa điểm thí điểm phải phù hợp, cân đối vùng miền. Việc này theo đúng tinh thần thí điểm, tức là số lượng không nhiều và có thời gian nhất định để đánh giá.
"Yêu cầu các cơ quan tham khảo kinh nghiệm quốc tế, căn cứ điều kiện Việt Nam để xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, khả thi", ông nói. Thủ tướng cũng lưu ý các chính sách không ảnh hưởng quá nhiều đến môi trường đầu tư chung, có quy định chung và cơ chế đặc thù phù hợp với các khu, địa phương.
Để thí điểm khu thương mại tự do, Thủ tướng nêu rõ cơ quan quản lý phải biến chủ trương thành chính sách, phát triển hạ tầng, thu hút nguồn lực, ứng dụng công nghệ cao, quản lý thông minh, đào tạo nhân lực. Ông lưu ý vấn đề bảo đảm an sinh xã hội, môi trường, tổ chức bộ máy tinh gọn, tăng phân cấp, phân quyền, tính chủ động, giám sát.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại cuộc họp, ngày 5/12. Ảnh: VGP
Bộ Tài chính là cơ quan chủ trì xây dựng đề án khu thương mại tự do. Hiện, thế giới có hơn 7.000 khu kinh tế đặc biệt và khu thương mại tự do hoạt động. Các khu này đóng quan trọng ngày càng lớn trong chiến lược phát triển kinh tế hiện đại của các nước đang phát triển và mới nổi. Mô hình khu thương mại tự do hiện còn được mở rộng thành các khu đa chức năng về công nghiệp, đô thị, dịch vụ, tài chính, công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, thu hút tối đa nguồn lực phát triển.
Ở Việt Nam, hệ thống pháp luật chung chưa có quy định cụ thể về cơ chế, chính sách, quản lý và hoạt động của khu thương mại tự do. Thời gian qua, Quốc hội đã ban hành các nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng, Hải Phòng, trong đó có nội dung về khu thương mại tự do.
Theo các ý kiến tại cuộc họp, việc xây dựng đề án khu thương mại tự do là cấp thiết, quan trọng, cần triển khai ngay. Đây là cơ sở chính trị để tiến tới đưa các khu thương mại tự do thành động lực phát triển mới cho đất nước.
Bộ Tài chính cho biết dự kiến trong năm 2026, Việt Nam sẽ thành lập các khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, Hải Phòng, TP HCM. Đến 2030, cả nước sẽ có khoảng 6-8 khu thương mại tự do và mô hình tương tự tại các địa phương có điều kiện thuận lợi. Tới 2045, mô hình này sẽ được nâng lên 8-10 khu thương mại tự do và mô hình tương tự đạt chuẩn quốc tế, cạnh tranh được với các nước trong khu vực, đóng góp 15-20% GDP.
Phương Dung
