Cho ý kiến dự thảo Luật Hóa chất sửa đổi sáng 4/6, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải lo ngại khi hoạt động quản lý hóa chất vẫn còn lỏng lẻo. Hóa chất xả thải ra môi trường, hóa chất trong thực phẩm bày bán tràn lan. Nguyên nhân một phần do đầu mối quản lý chưa chặt chẽ, chưa làm tốt phân công, quản lý trong lĩnh vực này.
Bà lấy ví dụ giá đỗ ngâm, tẩm trong hóa chất. "Vấn đề này do ý thức của người sản xuất. Nhưng tại sao người sản xuất, trồng giá đỗ lại mua được hóa chất một cách dễ dàng như vậy", bà đặt vấn đề.
Việc sử dụng hóa chất để bảo quản hoa quả, thực phẩm đang diễn biến rất phức tạp. Bà nói đã từng tự thí nghiệm trên một số loại quả mua tại siêu thị, kết quả cho thấy có những quả táo không cần cất tủ lạnh, chỉ để bên ngoài cũng mấy tháng không hỏng.
"Ngày xưa, hoa quả chỉ để ngoài vài ngày là nhũn, ủng, ruồi nhặng bâu đầy. Nhưng hoa quả ngâm tẩm hóa chất bảo quản, ruồi nhặng còn không muốn bâu", bà Hải nói, đặt câu hỏi trách nhiệm của cơ quan nào khi để tình trạng này xảy ra.
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Dẫn lại câu nói của Chủ tịch Quốc hội tại phiên họp hôm qua là "quy định rõ trách nhiệm từng bộ ngành nếu để hàng giả, hàng nhái ra thị trường", bà Hải đề nghị dự Luật Hóa chất sửa đổi làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan với việc quản lý chất bảo quản thực phẩm; phân công đầu mối quản lý, xác định cơ quan chịu trách nhiệm chủ trì, cơ quan phối hợp.
Bộ ngành theo lĩnh vực phụ trách có trách nhiệm phối hợp với các đơn vị, bộ ngành khác thực hiện kiểm tra trong việc quản lý, sử dụng, mua bán và vận chuyển hóa chất. Tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần có kiểm soát đặc biệt, phải được đăng ký mục đích, nhu cầu sử dụng hóa chất trên cơ sở dữ liệu, áp dụng công nghệ số.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói hóa chất là mặt hàng được sử dụng rộng khắp mọi mặt đời sống. Không chỉ các chất độc hại mà mọi người hay nghĩ tới, hóa chất còn gồm chất phụ gia, cả người nông dân trồng lúa, hay trồng cây hoa trái đều sử dụng hóa chất.
Do vậy, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cần quy định chặt chẽ hơn về mua bán vận chuyển hóa chất, đặc biệt là các loại hóa chất không rõ nguồn gốc. Cùng với đó, bộ ngành phải có biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất. Ngược lại, Chính phủ cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, đánh giá tác động các thủ tục như cấp chứng chỉ tư vấn hóa chất để không gây khó khăn cho doanh nghiệp.
Theo ông, việc quản lý sử dụng hóa chất phải phù hợp với các nguyên tắc kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, đảm bảo phát triển bền vững và không ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho hay dự luật hướng tới quản lý hóa chất trong toàn bộ vòng đời, từ khi hóa chất được tạo ra hoặc đưa vào Việt Nam với mức độ chặt chẽ bảo đảm đồng bộ phù hợp với từng danh mục hóa chất.
Cùng với đó, dự thảo cũng siết chặt biện pháp kiểm tra đối với hoạt động nhập khẩu hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, dịch vụ tồn trữ hóa chất cần kiểm soát đặc biệt. Tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải đăng ký mục đích, nhu cầu sử dụng hóa chất trên cơ sở dữ liệu, đặc biệt là công tác hậu kiểm nhằm hạn chế tới mức thấp nhất việc hóa chất bị sử dụng sai mục đích.
Hiện nay, một loại hóa chất có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, do nhiều Bộ cùng quản lý. Điều này dẫn tới tình trạng doanh nghiệp khai báo không trung thực mục đích sử dụng để lựa chọn cơ chế thông thoáng hơn.
Vì vậy, thường trực Ủy ban đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu phương án và phân công hợp lý nhiệm vụ quản lý nhà nước giữa các Bộ liên quan theo hướng giao một đầu mối quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh với hóa chất cần kiểm soát đặc biệt.
Quốc hội sẽ thông qua dự án luật này ngày 14/6.
Sơn Hà
