Cha đẻ của phương pháp đầu tư 4M là Phil Town, một nhà đầu tư, diễn giả và tác giả nổi tiếng người Mỹ. Ông đã giới thiệu phương pháp này trong hai cuốn sách gồm Payback Time và Rule #1, đều nằm trong danh sách bán chạy tại Mỹ.
Phương pháp 4M gồm bốn tiêu chí: Meaning (ý nghĩa), Moat (lợi thế cạnh tranh), Management (ban lãnh đạo), và Margin of Safety (biên an toàn). Phil Town cho biết ông từng biến 1.000 USD thành 1,45 triệu USD trong vòng 10 năm từ 1980 đến 1990, nhờ áp dụng chiến lược này.
Meaning: Hiểu rõ doanh nghiệp
Tiêu chí đầu tiên nhấn mạnh việc chỉ nên đầu tư vào những doanh nghiệp mà nhà đầu tư hiểu rõ, hoạt động trong lĩnh vực quen thuộc. Phil Town chia sẻ quan điểm tương đồng với tỷ phú Warren Buffett, người từng nói: "Quan trọng không phải là vòng tròn năng lực của ai lớn hơn, mà là bạn cần đứng yên trong vòng tròn năng lực của chính mình".
Khi am hiểu ngành nghề, nhà đầu tư sẽ dễ dàng đánh giá được tiềm năng tăng trưởng, từ đó hạn chế rủi ro do thiếu hiểu biết.
DNSE cung cấp phân tích chỉ số doanh nghiệp qua Sense. Ảnh: DNSE
Moat: Lợi thế cạnh tranh bền vững
Lợi thế cạnh tranh được ví như "con hào kinh tế" (thuật ngữ dùng để chỉ lợi thế khác biệt của một công ty so với các đối thủ cạnh tranh khác nhằm bảo đảm lợi nhuận dài hạn và thị phần riêng), bảo vệ doanh nghiệp khỏi đối thủ. Những công ty có hào sâu thường duy trì được thị phần và biên lợi nhuận tốt hơn.
Phil Town phân loại lợi thế cạnh tranh thành 5 yếu tố định tính như bảng sau:
| Lợi thế định tính | Ý nghĩa |
| Nhãn hiệu | Sản phẩm/ dịch vụ có uy tín, khách hàng sẵn sàng trả giá cao hơn |
| Bí quyết | Sở hữu bằng sáng chế hoặc công nghệ độc quyền |
| Phí sử dụng | Có khả năng thu phí nhờ vị thế thị trường |
| Chuyển đổi | Sản phẩm gắn bó với người dùng, khó thay thế |
| Chi phí thấp | Có lợi thế về quy mô hoặc tối ưu chi phí vượt trội |
Ngoài ra, nhà đầu tư cũng cần đánh giá các yếu tố định lượng. Ví dụ, chỉ số ROIC tối thiểu 20%, ổn định qua nhiều năm. Tăng trưởng vốn chủ sở hữu, lợi nhuận thuần tối thiểu 10% một năm. Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh tương đương lợi nhuận. Nợ vay ròng không vượt quá 3 lần lợi nhuận sau thuế.
Management: Ban lãnh đạo minh bạch
Một doanh nghiệp tốt cần có đội ngũ lãnh đạo đáng tin cậy. Phil Town đề xuất một số tiêu chí đánh giá như mức lương ban lãnh đạo hợp lý so với ngành; tránh các công ty thường xuyên mua bán, sáp nhập để tăng trưởng hình thức; cơ cấu tổ chức tinh gọn, minh bạch trong các giao dịch với bên liên quan; cơ cấu cổ đông đa dạng, có sự tham gia của các tổ chức đầu tư lớn.
Margin of Safety: Doanh nghiệp có biên độ an toàn
Nguyên tắc cuối cùng là chỉ mua cổ phiếu khi giá thị trường thấp hơn giá trị thực từ 20-25%, tạo ra biên an toàn. Giá trị thực là giá trị nội tại của doanh nghiệp, được xác định thông qua phân tích tài chính. Giá thị trường: là mức giá cổ phiếu hiện tại, thường bị ảnh hưởng bởi tâm lý thị trường.
Phil Town cũng khuyến nghị nên ưu tiên cổ phiếu có P/E dưới 10. Với những mã P/E trên 20, cần xem xét kỹ lưỡng trước khi quyết định đầu tư.
Phương pháp đầu tư 4M phù hợp với nhà đầu tư cá nhân muốn tự nghiên cứu và lựa chọn cổ phiếu mà không phụ thuộc vào tổ chức. Dù còn một số hạn chế như thiếu phân tích tài chính chuyên sâu, có thể bỏ qua cổ phiếu tăng trưởng cao do P/E lớn, 4M vẫn là công cụ hữu ích để hình thành danh mục đầu tư bền vững.
Anh Vũ
