Mua bán vàng phải nộp thuế thu nhập cá nhân?

Chính phủ ban hành Nghị quyết 278/NQ-CP ngày 13/9/2025 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 9 năm 2025 (phiên thứ nhất).

Tại phiên họp này, Chính phủ đã thảo luận, cho ý kiến đối với 09 dự án luật quan trọng thuộc các lĩnh vực then chốt của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại trong đó có Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Theo đó, Chính phủ yêu cầu quy định rõ thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng thuộc diện chịu thuế, nhằm nâng cao tính minh bạch của thị trường và hạn chế đầu cơ. Bộ Tài chính được giao phối hợp với Ngân hàng Nhà nước thống nhất nội dung này trong dự thảo.

Chỉ đạo này của lãnh đạo Chính phủ đưa ra trong bối cảnh giá vàng biến động liên tục trong những tuần qua. Vừa qua, giá vàng miếng SJC có thời điểm được các thương hiệu bán vượt mức kỷ lục 135 triệu đồng/lượng, cao hơn thế giới khoảng 20 triệu đồng.

Trao đổi với Báo Thanh Niên, ông Nguyễn Văn Được (Trưởng ban Chính sách của Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP.HCM, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín), phản ánh hoạt động kinh doanh vàng tại Việt Nam hiện nay chịu sự điều chỉnh của nhiều chính sách thuế quan trọng.

Đó là thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp. Việc các cơ quan chức năng nghiên cứu bổ sung các sắc thuế đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng là cần thiết nhằm mở rộng cơ sở thu.

Chính phủ yêu cầu Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi phải quy định rõ thu nhập từ mua bán vàng thuộc đối tượng chịu thuế để nâng tính minh bạch. Ảnh minh họa: TL

Từ trước tới nay, trên thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ, vàng đã được pha trộn với các kim loại khác và chế tác thành sản phẩm hoàn chỉnh, nên được xem như một loại hàng hóa. Trong trường hợp này, vàng chịu các loại thuế như thuế giá trị gia tăng, thuế xuất khẩu, nếu thuộc về các doanh nghiệp kinh doanh thì còn chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Với vàng miếng, theo khoản 22 và khoản 25 điều 5 luật Thuế giá trị gia tăng, vàng dạng thỏi, miếng chưa được chế tác thành sản phẩm mỹ nghệ, đồ trang sức hay sản phẩm khác ở khâu nhập khẩu và là tài sản của cá nhân không kinh doanh thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng.

Pháp luật hiện hành cũng quy định rõ, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân nhập khẩu và bán ra vàng miếng thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng.

Tuy nhiên, nếu chuyển hướng coi vàng miếng là hàng hóa, ông Được đề nghị xem xét sửa luật để áp dụng thuế giá trị gia tăng 10% ở khâu nhập khẩu và bán vàng miếng với doanh nghiệp kinh doanh vàng.

Trên Báo Lao Động, TS. Nguyễn Ngọc Tú (nguyên Tổng biên tập Tạp chí Thuế, giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội) nhấn mạnh: "Vàng đương nhiên là phải nộp thuế, không có loại hình kinh doanh nào mà không phải nộp thuế cả. Các luật hiện hành - từ thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp đến thuế giá trị gia tăng - đều quy định: mọi hoạt động kinh doanh, bán hàng hóa có doanh thu thì phải nộp thuế. Có điều trong các nghị định, thông tư hướng dẫn trước đây lại chưa nêu rõ trường hợp cá nhân giao dịch vàng".

Theo ông Tú, nếu buộc người dân tự kê khai lãi - lỗ thì rất phức tạp, bởi có người lướt sóng vài ngày, có người nắm giữ vài tháng, thậm chí vài năm mới bán. Do vậy, cách hợp lý là tính thuế theo doanh thu, tức mỗi lần bán ra đều nộp một tỷ lệ phần trăm nhất định.

"Bước đầu có thể áp dụng mức 1 - 1,5%/giao dịch. Ví dụ, bán một lượng vàng giá 128 triệu đồng, nếu thuế suất 1,5% thì số thuế phải nộp khoảng 1,9 triệu đồng, bất kể lời lỗ. Giống như bất động sản, cứ bán là sẽ phải nộp thuế", ông Tú nói.

Theo phân tích, cách tính này buộc người mua bán vàng phải cân nhắc kỹ trước khi giao dịch. Nếu mua vào 131 triệu đồng, hôm sau cần tiền bán gấp chỉ còn 128 triệu đồng, đã lỗ 3 triệu. Cộng thêm thuế 1,5% (gần 2 triệu), tổng lỗ khoảng 5 triệu đồng. "Khi đó, động cơ đầu cơ ngắn hạn sẽ giảm bớt, thị trường bớt căng thẳng về cung cầu, giá cũng sẽ bình ổn", TS Tú nhận định.

Theo giới chuyên gia, áp thuế thu nhập cá nhân với hoạt động mua bán vàng sẽ có tác động đến thị trường, hạn chế tình trạng đầu cơ vàng. Ảnh minh họa: TL

Chuyên gia cũng cho rằng, ngoài mức thuế suất, cần quy định ngưỡng áp dụng để tránh phát sinh chi phí quản lý không cần thiết. "Không nên thu với giao dịch quá nhỏ. Theo tôi, nên áp dụng từ một cây vàng (một lượng) trở lên. Ai bán nửa cây, vài chỉ thì thôi, không thu", ông Tú cho hay.

Trên TTO. PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (chuyên gia kinh tế) cho hay: Việc áp thuế thu nhập cá nhân với hoạt động mua bán vàng vào thời điểm này là cần thiết khi hoạt động mua bán vàng có biểu hiện đầu cơ, giá vàng trong nước quá chênh lệch với giá vàng thế giới. Việc áp thuế thu nhập cá nhân chỉ nên áp dụng với những người kinh doanh, mua bán vàng.

Áp thuế thu nhập cá nhân với hoạt động mua bán vàng (áp thuế với người bán) sẽ có tác động đến thị trường, hạn chế tình trạng đầu cơ vàng. Đây cũng là điều mà nhiều người đang mong muốn. Về lâu dài chính sách thuế thu nhập cá nhân với hoạt động mua bán vàng sẽ điều chỉnh hành vi trên thị trường, giúp thị trường vàng phát triển lành mạnh hơn.

Trước đó, tại công điện 159, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng yêu cầu xử lý nghiêm thao túng, găm hàng đẩy giá trên thị trường vàng. Từ 9/9, Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với các Bộ Công Thương, Tài chính, Công an và Ngân hàng Nhà nước thành lập Đoàn thanh tra việc chấp hành chính sách của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp về kinh doanh vàng, phòng, chống rửa tiền, lập, sử dụng hóa đơn, chứng từ và các vấn đề khác liên quan.