Mất tiền tỷ khi tham gia hụi, họ khiến nhiều người lao đao

Mất tiền tỷ khi chủ họ bỏ trốn

Giữa tháng 7/2023, trên địa bàn xã Hợp Thành, Yên Thành (Nghệ An) xảy sự việc hàng chục người dân tập trung trước nhà chủ phường để đòi nợ.

Vỡ hụi khiến hàng chục người dân ở xã Hợp Thành lao đao.

Sự việc xảy ra vào ngày 13/7 tại nhà của ông N.V.H và vợ là bà H.T.L ở xóm Bình Phụng, xã Hợp Thành. Hai vợ chồng có tổ chức phường hụi từ nhiều năm nay. Nhưng từ năm 2022, bà L. mắc bệnh nên có thông báo dừng phường.

Từ đó, người dân đã nhiều lần đến đòi nhưng không được. Đỉnh điểm, vào ngày 13/7, hàng chục người dân đã treo băng rôn đến nhà vợ chồng ông H. bà L. để đòi nợ. Qua thống kê ban đầu, số người tham gia phường của bà L. là 60 người với số tiền hơn 9,4 tỷ đồng.

Trước đó, vào đầu năm 2022, Phòng Cảnh sát hình sự (Công an tỉnh Nghệ An) cho biết, đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam Đào Thị Duyên (SN1987, trú tại phường Hưng Phúc, TP Vinh) về hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Từ tháng 6-9/2021, Duyên tham gia chơi 23 "bát phường" do chị Võ Thị Thu Hiền (SN 1986, ở phường Hưng Bình) làm chủ phường. Để có thể nhận tiền phường, Duyên và những người chơi khác phải nộp tiền phường bằng hình thức chuyển khoản ngân hàng (ứng dụng internet Banking) cho chủ phường. Sau đó chụp ảnh màn hình giao dịch chuyển khoản thành công rồi gửi vào nhóm phường để chủ phường biết đã nộp tiền.

Quá trình chơi phường, biết Hiền làm chủ nhiều bát phường, lượng tiền giao dịch trong tài khoản rất nhiều, khó kiểm soát nên Duyên đã tạo ra các thông tin giả tin nhắn chuyển tiền từ internet Banking để Hiền cho rằng đó hình ảnh thật từ ngân hàng. Với thủ đoạn trên Duyên đã chiếm đoạt được số tiền gần 2,5 tỷ đồng từ hội phường do Hiền làm chủ.

Ngoài các bát phường trên, Duyên còn tham gia 26 bát phường khác do Hiền làm chủ phường và đều sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người chơi phường.

Cần sự vào cuộc của chính quyền

Các cơ quan chức năng khuyến cáo, việc tham gia hụi, họ là một hoạt động theo tập quán của người dân, nhằm mục đích tương trợ lẫn nhau, dựa trên những ràng buộc về niềm tin, lợi ích và quy định pháp luật. Do vậy, người tham gia thường không đề cao cảnh giác.

Cơ quan chức năng đọc quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Đào Thị Duyên.

Mặt khác, không giống như các loại hình cho vay, tiết kiệm khác, chủ họ không cần tài sản đảm bảo. Mặc dù pháp luật đã quy định việc tham gia họ phải thỏa thuận bằng văn bản và có thể yêu cầu công chứng nhưng người tham gia chủ yếu thỏa thuận miệng, giấy tờ viết tay. Khi xảy ra các vụ vỡ hụi, họ hoặc đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì người tham gia sẽ khó có thể được bồi thường một cách đầy đủ.

Bên cạnh đó, đây là hoạt động mang tính tự phát, thường ít công khai. Trong khi số lượng người tham gia đông nhưng lại ít biết về nhau, ít thông tin về điều kiện kinh tế, mục đích của chủ họ, hụi. Chủ họ, hụi cũng không cung cấp đầy đủ thông tin cho người tham gia (thậm chí gian dối trong mục đích, phớt lờ các quyền được xem thông tin của người tham gia), không báo cáo với uy ban nhân dân cấp xã theo quy định.

Hoạt động này dựa trên niềm tin, cơ chế tự kiểm soát (thường người kiểm soát và điều hành là chủ họ), nhưng nếu có đông người tham gia thì cơ chế này bộc lộ hạn chế. Nhất là đối với người tham gia thiếu sự cảnh giác, không nắm rõ quy định pháp luật, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý liên quan.

Vì vậy, nhiều chủ họ có thể lợi dụng uy tín, mối quan hệ hoặc sẽ trả lãi cao để thu hút nhiều người tham gia, thậm chí vượt quy định về trả lãi của Bộ luật dân sự. Chủ họ thường không thực hiện thỏa thuận bằng văn bản, thỏa thuận bằng miệng, gian dối trong việc cung cấp thông tin về dây họ và không thực hiện báo cáo, quyền và nghĩa vụ theo các quy định pháp luật.

Một số trường hợp chủ họ có ý định lừa đảo thì có thể trả lãi rất cao, sau khi người tham gia họ đã đóng họ hoặc thậm chí lôi kéo người thân tham gia, khi thu được số tiền góp họ đủ lớn thì các đối tượng sẽ chiếm đoạt tiền góp họ và bỏ trốn.

Hình ảnh chuyển tiền (giả) được Đào Thị Duyên sử dụng để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Cơ quan chức năng khuyến cáo, người dân cần tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật liên quan đến hụi, họ như tiền lãi không được vượt quá 20%/năm (tức khoảng 1,6%/tháng), nắm rõ về điều kiện của chủ họ, thành viên, quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm pháp lý của chủ họ, thành viên góp họ quy định tại Nghị định số 19 năm 2019 của Chính phủ.

Người dân nên tìm hiểu kỹ về nhân thân của chủ họ để có thể đặt niềm tin khi góp họ. Tìm hiểu kỹ về hoạt động của dây họ định tham gia, có thể yêu cầu chủ họ cho xem hoặc sao chụp, kiểm tra về số lượng người tham gia, sổ ghi họ, số tiền góp họ, tìm hiểu điều kiện kinh tế của chủ họ, các thành viên góp họ để đánh giá mức độ rủi ro và để phục vụ giải quyết tranh chấp về sau nếu có; lập văn bản và yêu cầu công chứng các thỏa thuận về hụi, họ.

Nếu chủ họ điều hành từ 2 dây họ trở lên hoặc số tiền góp họ từ 100 triệu trở lên thì phải báo cho ủy ban nhân dân cấp xã biết để rà soát, quản lý, theo dõi, phòng ngừa xử lý các vi phạm. Khi phát hiện các thông tin như nhiều dây họ của chủ họ bị vỡ hoặc nhiều thành viên bỏ họ thì cần báo cho chính quyền địa phương để nắm, giải quyết kịp thời.

Gần 100 người dân điêu đứng vì vỡ hụi khoảng 20 tỷ đồng

GĐXH - Gần 100 người dân mất ăn, mất ngủ, khi hai vợ chồng chủ hụi tuyên bố vỡ nợ, “ôm” theo hàng chục tỷ đồng rồi biến mất. Đáng nói hơn, trong số các nạn nhân của vụ vỡ hụi, có rất nhiều người già neo đơn và có hoàn cảnh khó khăn.