Cứ vào tháng 9 âm lịch hằng năm, khi nước sông Tích Giang rút xuống, người dân thôn Tích Giang, xã Phúc Thọ, Hà Nội lại nô nức mang theo sào, rập một công cụ đánh tự chế, rủ nhau ra sông bắt cá.
Mỗi chiếc rập chế dài khoảng 5–6 mét, phía dưới gắn một khung dập được đan bằng lưới mắt to, đủ chắc để giữ được những con cá nặng đến 5kg.
Theo người dân ở đây cho biết, cá sông di chuyển nhanh và rất khéo lẩn trốn, vì vậy người dân phải tự chế những chiếc rập đặc biệt để úp bắt.
Ghi nhận của PV, vào chiều ngày 7/11, Chiều 7/11, dù trời mưa phùn và thời tiết se lạnh, nhiều trai làng Tích Giang vẫn dàn hàng ngang giữa sông, phối hợp nhịp nhàng tạo thành “ma trận” dập sào để đánh cá.
Họ đứng trên những cây sào dài, vừa khéo léo di chuyển dưới lòng sông, vừa nhún nhảy nhịp nhàng để úp bắt những con cá đang bơi.
Khi phát hiện cá bơi qua, người dân nhanh tay “dập” mạnh xuống nước. Cá mắc vào lưới, một người giữ sào, người kia lặn xuống mò bắt.
Cá sau khi được gỡ ra, người dân đeo vào thắt lưng rồi tiếp tục hòa mình cùng dòng người xuống sông.
Việc bắt cá bằng rập đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên, khi mọi người cùng di chuyển về một hướng để dồn cá. Chỉ cần lệch nhịp một chút, cá có thể nhanh chóng thoát khỏi lưới.
Theo những người bắt cá ở đây chia sẻ, tập tục này là từ thời cha ông để lại. Mỗi khi nước cạn, người làng lại rủ nhau ra sông bắt cá. Có hôm bắt được cá thì cả làng cùng vui, có thêm bữa ăn ngon, còn không thì cũng là dịp để mọi người gặp gỡ, gắn kết tình làng nghĩa xóm.
Khi mặt trời lặn, buổi bắt cá khép lại, ai nấy đều mang về cho mình một xâu cá làm thành quả sau cả buổi miệt mài dưới sông.
Tương truyền, tục "dập sào" bắt cá trên sông Tích Giang có từ xa xưa, gắn với đình Tường Phiêu – nơi thờ Đức Thánh Tản Viên, vị thần đứng đầu Tứ bất tử. Người dân tin rằng chính Ngài đã dạy họ cách đan vó, chế dập sào để đánh bắt cá. Để tưởng nhớ công ơn Đức Thánh, dân làng giữ nghề truyền thống này như một nét văn hóa riêng.
