Con gái tôi năm nay 16 tuổi. Mọi người thường khen con ngoan, biết điều, sống nề nếp. Nhưng gần đây, tôi thấy con mệt mỏi. Ánh mắt lúc nào cũng căng thẳng, như thể sợ làm gì sai sẽ bị người khác phán xét.
Một lần, con bối rối vì không muốn đi sinh nhật bạn thân. “Mẹ, con không muốn đi, nhưng nếu không đi chắc bạn giận…”
Tôi hỏi: “Sao con không từ chối khéo?”
Con lặng thinh: “Từ chối khéo cũng là từ chối. Con không muốn bị ghét.”
Aimee Gibbs vốn là cô gái vui vẻ, hòa đồng, nhưng đằng sau là một tính cách dễ bị tổn thương
Tối hôm đó, tôi xem lại một đoạn Sex Education, khi nhân vật Aimee nói: "Tôi từng làm mọi điều để không bị ai ghét. Nhưng cuối cùng, tôi chẳng còn biết mình là ai nữa."
Tôi bỗng giật mình. Tôi cũng từng như thế. Và có lẽ, trong vô thức, tôi đã dạy con phải dễ thương, phải chiều lòng – thay vì dạy con cách bảo vệ ranh giới cá nhân.
Sáng hôm sau, tôi chỉ kể con nghe câu thoại ấy. Không răn dạy, không khuyên răn. Chỉ nói: “Mẹ từng như Aimee. Mất rất lâu mới dám nói ‘không’ mà không thấy có lỗi.”
Con gái tôi im lặng, rồi bật cười: “Vậy chắc con cũng cần tập giống mẹ bây giờ.”
Từ hôm ấy, chúng tôi có một câu nhắc nhỏ nhau: “Đừng làm người tốt nếu điều đó khiến mình đau.”
Làm mẹ, tôi rút ra: Dạy con sống tử tế là đúng, nhưng còn quan trọng hơn – là dạy con được sống đúng với chính mình.
Sống để làm hài lòng người khác – một cái bẫy ngọt ngào
Khi trẻ em – nhất là con gái – được dạy phải luôn ngoan ngoãn, chiều ý, tử tế trong mọi hoàn cảnh, chúng sẽ lớn lên với một niềm tin nguy hiểm: Giá trị của mình nằm ở việc được người khác chấp nhận.
Con sẽ:
Cố gắng mỉm cười ngay cả khi bị đối xử tệ.
Khó nói "không" trước những yêu cầu bất công.
Lo lắng thái quá về việc người khác nghĩ gì về mình.
Dần đánh mất khả năng nhận diện cảm xúc và nhu cầu cá nhân.
Điều nguy hiểm nhất là: Con có thể nhầm lẫn sự chịu đựng với tình yêu, sự hy sinh với giá trị bản thân.
Điều con gái thật sự cần học là gì?
Không phải cách để ai cũng thích mình. Mà là cách lắng nghe chính mình, giữ vững giới hạn của mình, và được tự do là chính mình.
Con cần được dạy rằng:
Cảm xúc của con có giá trị, ngay cả khi nó không làm người khác vui.
Việc từ chối không khiến con trở thành người xấu.
Một mối quan hệ lành mạnh không đòi hỏi con phải hy sinh bản thân.
Tôi học được rằng: Khi con biết mình xứng đáng được tôn trọng dù không phải cố gắng chiều lòng ai, con mới có thể chọn những mối quan hệ tử tế và sống một cuộc đời hạnh phúc, tự chủ.
Làm sao để nuôi dạy một cô gái không "sống để vừa lòng thiên hạ"?
1. Đừng khen con chỉ vì con ngoan
Khen con vì con trung thực, vì con biết bảo vệ chính kiến, vì con biết nói "không" khi cần. Ví dụ: "Mẹ tự hào vì con đã dám nói ra cảm xúc của mình."
2. Hướng dẫn con phân biệt giữa tử tế và chiều chuộng
Giúp con hiểu: Tử tế là xuất phát từ lòng tốt, không phải từ sự sợ hãi mất lòng ai đó.
3. Dạy con biết đặt ra giới hạn
Hãy luyện tập cùng con cách từ chối lịch sự nhưng dứt khoát. Ví dụ: "Con xin lỗi, nhưng con không thoải mái với điều đó."
Con trai tôi từng không chịu xin lỗi, nhưng rồi một phân cảnh trong Sex Education đã giúp tôi 'gỡ rối'GĐXH - Sex Education dạy tôi rằng: Nếu con bạn chưa sẵn sàng nói "xin lỗi", hãy đừng lo. Hãy ở bên con đủ lâu – bằng tình yêu, sự tin tưởng và cả sự kiên nhẫn – rồi con sẽ biết lúc nào cần lên tiếng, và khi ấy, lời xin lỗi ấy sẽ thật sự có ý nghĩa.
