Bộ phim "Eternal Sunshine of the Spotless Mind" (2004) từng đề cập khái niệm xóa ký ức đau buồn, một ý tưởng tưởng chừng chỉ có trong truyện tranh viễn tưởng. Tuy nhiên, khoa học hiện nay đang tiến gần hơn tới khả năng này, hoặc ít nhất là giúp làm giảm mức độ đau buồn gắn liền với những ký ức tiêu cực.
Tiến sĩ Jonathan Rasouli, bác sĩ phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Đại học Northwell Staten Island (Mỹ), cho biết có ba phương pháp tiên tiến đang được áp dụng nhằm "làm mờ" và "giảm nhẹ" ký ức đau buồn, hỗ trợ điều trị trầm cảm và PTSD.
Kích thích từ xuyên sọ (TMS)
TMS là phương pháp không xâm lấn, sử dụng từ trường để kích thích các vùng não cụ thể, thường liên quan đến điều chỉnh tâm trạng. Bệnh nhân được đặt một cuộn dây từ tính trên da đầu, gửi xung đến các vùng não xác định. TMS hiện được dùng chủ yếu trong điều trị trầm cảm kháng trị, nhưng các nhà khoa học đang xem xét tác động của nó đối với việc ghi nhớ, xử lý cảm xúc và chứng nghiện.
Theo lý thuyết ban đầu được kiểm nghiệm, việc tác động vào các mạch não cụ thể có thể thay đổi cách con người tiếp cận những ký ức nhất định. Trong tương lai, TMS có thể giúp thay đổi cách con người liên kết và nhớ lại ký ức, nhưng khả năng này có thể chỉ giới hạn trong môi trường lâm sàng.
Các chuyên gia đang nghiên cứu phương pháp giảm thiểu chấn thương tập lý sau các sự kiện đau buồn. Ảnh: Vijesti
Kích thích não sâu (DBS)
DBS là phương pháp xâm lấn, trong đó các điện cực nhỏ được cấy trực tiếp vào những vùng não xác định, gửi xung điện đến các cấu trúc liên quan đến vận động và tâm trạng. DBS hiện đã được cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt cho việc điều trị bệnh Parkinson, động kinh, rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) và trầm cảm nặng.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng DBS có thể tác động đến trí nhớ cảm xúc, xử lý phản ứng hồi tưởng và giảm hồi tưởng sang chấn. Tuy nhiên, đây vẫn là những bước đi ban đầu trong nghiên cứu. Về mặt lý thuyết, DBS có thể được sử dụng để "làm mờ" những ký ức đau buồn, nhưng khó có thể trở thành một quy trình điều trị ngoại trú phổ biến trong thời gian tới.
Liệu pháp Propranolol
Propranolol là thuốc chặn beta thường được kê cho người cao huyết áp, nhưng các nhà khoa học đang khai thác khả năng giảm thiểu phản ứng cảm xúc khi nhớ lại ký ức. Khác với việc xóa hoàn toàn trí nhớ, khi được dùng trước khi nhớ lại một sự kiện đau buồn, Propranolol có thể làm giảm cường độ phản ứng cảm xúc và "ghi đè" lại ký ức với mức độ cảm xúc nhẹ nhàng hơn
Liệu pháp này đang được nghiên cứu trong điều trị PTSD, lo âu và các chứng ám ảnh. Tuy nhiên, Propranolol không xóa bỏ ký ức hoàn toàn mà chỉ ảnh hưởng đến cách cơ thể phản ứng với những ký ức đó.
Hiện chưa có phương pháp nào giúp xóa sạch hoàn toàn ký ức như trong phim viễn tưởng, nhưng khoa học đang tìm cách hỗ trợ con người vượt qua những trải nghiệm đau buồn bằng những công nghệ điều trị tiên tiến, nhằm đem lại chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Thục Linh (Theo NY Post)
