Viêm màng não mô cầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, lây truyền theo đường hô hấp qua dịch tiết mũi, hầu, họng bắn ra từ người mang mầm bệnh. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, thanh thiếu niên 14-20 tuổi, tuy nhiên người lớn vẫn có thể mắc bệnh, đặc biệt sống, sinh hoạt trong môi trường tập thể đông người như chung cư, công sở.
Trẻ em có thể bị viêm não do não mô cầu nếu không được tiêm vaccine đầy đủ. Ảnh: Shutterstock
Bệnh xuất hiện đột ngột với các triệu chứng ban đầu không đặc hiệu như mệt mỏi, sốt, đau đầu... dễ nhầm với cảm, cúm hoặc sốt vi rút. Viêm màng não mô cầu có tỷ lệ tử vong cao. Nguồn lây đa phần nằm ở người lành mang trùng (mang mầm bệnh não mô cầu tại hầu họng nhưng lại không biểu hiện triệu chứng).
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhận định hiện tượng El Nino sẽ kéo theo thời tiết nóng lên bất thường, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển của vi sinh vật gây bệnh trong năm 2023 và 2024. Đặc biệt, khí hậu cực đoan với nắng nóng và mưa nhiều, tình hình dịch bệnh cũng được nhận định là ngày càng phức tạp như tay chân miệng, viêm não, viêm màng não, viêm phổi...
Môi trường đông đúc như trường học, khu vui chơi giải trí tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây bệnh viêm màng não do não mô cầu. Ảnh: Shutterstock
Theo Tổng cục Thống kê, trong 6 tháng đầu năm, cả nước ghi nhận 8 ca nhiễm viêm màng não mô cầu, trong đó, đáng chú ý là hai bệnh nhi nhiễm viêm màng não mô cầu được cấp cứu tại bệnh viện Nhi Trung ương. Hai trẻ là chị em, cùng nhà, chưa được tiêm vaccine. Bệnh nhi nam 4 tuổi ban đầu xuất hiện các triệu chứng sốt, đau đầu, ho, chảy nước mũi và được điều trị tại phòng khám gần nhà nhưng không đỡ. Sau đó 2 ngày, chị gái 9 tuổi cũng bắt đầu có các triệu chứng tương tự. Khi trẻ bị ban xuất huyết hoại tử toàn thân, gia đình đã lập tức đưa đến bệnh viện Sản – Nhi Bắc Ninh. Tại đây, cả hai được chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết, theo dõi nhiễm trùng do não mô cầu và ngay lập tức được chuyển tới Bệnh viện Nhi Trung ương để điều trị. Kết quả xét nghiệm của hai trẻ đều dương tính với não mô cầu.
Chủ động tiêm vắc-xin để tạo kháng thể phòng viêm màng não do não mô cầu là biện pháp được bác sĩ khuyến cáo thực hiện. Ảnh: Shutterstock
Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, phụ huynh nên chủ động phòng ngừa bằng cách thực hiện tốt vệ sinh cá nhân cho trẻ và cả gia đình (rửa tay, vệ sinh đồ chơi, đồ dùng cá nhân thường xuyên bằng xà phòng, súc miệng bằng các dung dịch sát khuẩn...). Các biện pháp được khuyến cáo khác như ăn uống đủ dinh dưỡng, tập thể dục để cải thiện sức khỏe cơ thể; thường xuyên vệ sinh nơi ở và nơi làm việc. Người dân cần đi khám khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh. Đối với những người đã tiếp xúc nguồn bệnh, bác sĩ có thể chỉ định dự phòng bằng thuốc.
Để phòng bệnh, biện pháp hiệu quả, chủ động là tiêm chủng. Vi khuẩn gây bệnh có 13 nhóm khác nhau, trong đó thường gặp là A, B, C, X, Y, Z và W135. Việt Nam hiện đang lưu hành 2 loại vắc-xin bảo vệ khỏi 5 nhóm vi khuẩn não mô cầu thường gặp (A, B, C, Y, W-135), chỉ định cho trẻ từ 2 tuổi trở lên. Bộ Y Tế cũng khuyến cáo phụ huynh nên cho trẻ và cả nhà tiêm vaccine để tạo kháng thể phòng bệnh ngay từ trong gia đình, hạn chế nguy cơ khiến chính mình thành nguồn lây.
Yên Chi
