Ngay đầu mùa hè, nhiệt độ có thể vượt 30℃, khiến thực phẩm như rau củ, trái cây dễ hư hỏng, mốc meo chỉ sau vài ngày. Nấm mốc là dấu hiệu thực phẩm đã xuống cấp và có thể gây hại cho sức khỏe nếu không xử lý đúng cách.
Thực phẩm hư hỏng là kết quả của quá trình thay đổi vật lý và hóa học dưới tác động của môi trường, làm giảm chất lượng, thay đổi màu sắc, mùi vị và giá trị dinh dưỡng. Nguyên nhân chính thường do vi khuẩn, nấm mốc và enzyme tự nhiên trong thực phẩm. Khi gặp điều kiện thuận lợi như nhiệt độ cao, độ ẩm lớn, các vi sinh vật này phát triển mạnh, phá vỡ các thành phần như protein, chất béo và tinh bột, từ đó đẩy nhanh quá trình hư hỏng.
Ngoài việc làm thực phẩm mất giá trị sử dụng, quá trình phân hủy còn tạo ra các độc tố nguy hiểm. Nếu tiêu thụ phải thực phẩm hỏng, người dùng có thể gặp các triệu chứng như nôn, tiêu chảy, đau bụng, thậm chí ngộ độc nặng và nguy cơ tử vong. Việc bảo quản thực phẩm đúng cách rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và phòng tránh các rủi ro bệnh tật.
Dấu hiệu thực phẩm hư hỏng qua mùi vị
Thực phẩm khi hỏng thường phát ra các mùi bất thường do quá trình phân hủy sinh học. Chất béo trong dầu ăn, bơ, mỡ lợn, bánh ngọt, hạt có dầu… dễ bị oxy hóa, gây mùi ôi, hăng, vị đắng và thay đổi màu sắc, kết cấu. Thực phẩm giàu protein như thịt, cá, trứng, hải sản, đậu phụ khi phân hủy sẽ tạo mùi hôi thối do hình thành các hợp chất như amin, sunfua và andehit.
Từng tuyệt vọng vì đùi to kém thon gọn, tôi đã "lột xác" nhờ 3 bí quyết học lỏm từ huấn luyện viên trên MXH
Thực phẩm giàu carbohydrate (ngũ cốc, trái cây, rau, đường…) khi hư thường có vị chua hoặc mùi cồn nhẹ do lên men, tạo ra axit hữu cơ và rượu. Các dấu hiệu rõ rệt là trái cây thối, bánh bị chua hoặc cơm gạo bị mốc.
Thực phẩm như bánh mì, bánh bao, gạo… nếu để trong môi trường ẩm ấm rất dễ bị nấm mốc, phát ra mùi ẩm mốc khó chịu và có thể chứa độc tố aflatoxin - một chất nguy hiểm cho sức khỏe.
Với các loại hải sản khô như tôm, cá, mực, nếu bảo quản quá lâu sẽ có mùi amoniac nồng nặc và chuyển màu hồng. Đây là kết quả của quá trình phân hủy protein, tạo ra các amin độc và có khả năng hình thành nitrosamine - chất gây ung thư.
Thủ phạm thực sự gây ra nấm mốc
Nấm mốc là nguyên nhân khiến thực phẩm, quần áo, đồ đạc bị hư hỏng trong môi trường ẩm và ấm. Chúng hình thành các sợi nấm đan xen như mạng nhện và có thể phát triển cả trên bề mặt không dinh dưỡng nếu có bụi hữu cơ.
Ngoài gây hư hỏng, nấm mốc còn tạo ra độc tố nguy hiểm như aflatoxin (gây ung thư gan, thường có trong ngũ cốc, hạt mốc) và patulin (có trong trái cây mốc, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và thần kinh). Việc tiêu thụ thực phẩm nhiễm nấm mốc tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng.
Khi thực phẩm bị mốc, nhiều người thường cắt bỏ phần mốc hoặc hâm nóng lại để ăn tiếp, nhưng cách này không an toàn. Nấm mốc phát tán bào tử khắp thực phẩm và các độc tố do chúng sản sinh ra thường không thể nhìn thấy hay ngửi thấy. Nhiều độc tố như aflatoxin, có khả năng chịu nhiệt cao, chỉ có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ lên tới 280°C, trong khi nhiệt độ nấu thông thường chỉ đạt 100°C. Do đó, cách tốt nhất là vứt bỏ thực phẩm bị mốc.
Ngoài ra, nấm mốc có thể gây bệnh cho cây trồng và gây dị ứng hoặc bệnh cho người, như hen, viêm mũi, viêm da. Vì vậy, nên tránh tiếp xúc với thực phẩm bị mốc.
Khi thực phẩm xuất hiện tình trạng này tốt nhất nên vứt bỏ
Khoai tây nảy mầm chứa solanine gây ngộ độc. Mía mốc chứa nấm sản sinh độc tố gây tổn thương thần kinh. Hạt gia vị chế biến có thể giảm lợi ích sức khỏe. Thực phẩm mốc như đậu phộng, ngô chứa aflatoxin gây ung thư.
Thủy sản hỏng tạo độc tố gây ngộ độc. Thực phẩm lên men không hợp vệ sinh có thể gây ngộ độc botulinum. Trái cây hư phần nào toàn bộ bị nhiễm vi khuẩn. Khoai lang đốm đen gây ngộ độc. Gừng thối chứa safrole gây tổn thương gan và ung thư.
Để ngăn ngừa thực phẩm bị hỏng, cần lưu ý một số mẹo
- Mua hợp lý: Chọn nguyên liệu theo nhu cầu gia đình, kiểm tra ngày sản xuất và hạn sử dụng.
- Lưu trữ đúng cách: Bảo quản thực phẩm ở nơi khô ráo, thoáng mát, bảo quản ngũ cốc trong hộp kín, và rau củ trong tủ lạnh.
- Vệ sinh thường xuyên: Khử trùng khu vực lưu trữ thực phẩm, kiểm tra thường xuyên tình trạng thực phẩm và loại bỏ thực phẩm bị mốc.
- Chọn sản phẩm từ nhà sản xuất uy tín để tránh nguy cơ nhiễm độc tố nấm mốc.
(Ảnh minh họa: Internet)
(Nguồn: Toutiao, Health)
