Trường hợp đầu tiên là bệnh nhi N.H.V (12 tuổi, ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang), được phát hiện bị bệnh tim bẩm sinh tứ chứng fallot lúc 4 tháng tuổi. Sau đó, bệnh nhi đã được phẫu thuật sửa chữa triệt để tứ chứng fallot lần 1 tại Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E vào năm 2013, sức khỏe đã được cải thiện nhiều. Tuy nhiên, gần đây cháu thường khó thở khi gắng sức và hạn chế khi hoạt động thể lực, gia đình đưa cháu đến khám lại tại Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E.
Bệnh nhi N.H.V được điều trị và chăm sóc tại Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E. Ảnh BVCC
Thông qua kết quả siêu âm tim và chụp MRI của bệnh nhi cho thấy, tình trạng hở van động mạch phổi khiến máu trào ngược từ động mạch phổi về tâm thất phải. Theo các bác sĩ, đây là diễn tiến tự nhiên thường gặp sau phẫu thuật điều trị tứ chứng fallot. Ở trường hợp người bệnh này, cần có chỉ định thay van ĐMP và sau khi tiến hành hội chẩn, các bác sĩ nhận thấy người bệnh có đủ điều kiện để có thể tiến hành thay van ĐMP qua da.
Anh N.V.C (bố của bệnh nhi N.H.V) cho biết, sau khi được các bác sĩ khoa Tim mạch trẻ em, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E giải thích về tình trạng bệnh và lý do lựa chọn phương án can thiệp cho con bằng kỹ thuật thay van động mạch phổi qua da, gia đình rất yên tâm vì con không cần phải mổ mở và cưa xương ức.
Anh N.V.C vui mừng vì con không phải phẫu thuật bằng phương pháp mở ngực, cưa xương ức. Ảnh BVCC
Nhớ lại lần phẫu thuật đầu tiên, vẫn ám ảnh trong tâm trí của cả gia đình, con phải thực hiện bằng phương pháp mở ngực, cưa xương ức rất đau đớn. Người bố có thể cảm nhận sâu sắc được nỗi đau của con sau phẫu thuật. Đến lần này, khi nhận được thông tin bé có thể can thiệp bằng phương pháp mới này anh và gia đình quyết tâm tìm lại trái tim khỏe mạnh cho con, người bố chia sẻ thêm.
Bệnh nhi N.V.H.P (9 tuổi, ở huyện Vĩnh Bảo, tỉnh Vĩnh Phúc) cũng là một trường hợp bị bệnh tim bẩm sinh tứ chứng fallot và đã được phẫu thuật sửa chữa toàn bộ tứ chứng fallot năm 2 tuổi bằng phương pháp phẫu thuật tim hở. Gần đây, bé được phát hiện bị hở động mạch phổi và sau đó cũng đã được can thiệp bằng kỹ thuật thay van động mạch phổi qua da tại khoa Tim mạch trẻ em, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E.
Bệnh nhi N.V.H.P cũng đã được can thiệp bằng kỹ thuật thay van động mạch phổi qua da. Ảnh BVCC
TS.BS Trần Đắc Đại – Trưởng khoa Tim mạch trẻ em, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E giải thích, tứ chứng Fallot hay còn gọi là Fallot 4 là một trong những bệnh lý tim bẩm sinh có tím thường gặp. Đây là một bệnh lý tim bẩm sinh tương đối phức tạp với 4 dạng khiếm khuyết tim: thông liên thất, tắc nghẽn đường thoát thất phải, động mạch chủ cưỡi ngựa và phì đại tâm thất phải. Các khuyết tật về tim này làm giảm lưu lượng máu đến phổi, đưa máu thiếu oxy đến các cơ quan khác trên cơ thể nên trẻ bị thiếu oxy lâu ngày, dễ bị mệt, tím da niêm... Nếu không được theo dõi và phẫu thuật, diễn tiến tự nhiên của bệnh thường dẫn đến tăng tỉ lệ các biến chứng, giảm tuổi thọ, thậm chí tử vong.
TS.BS Trần Đắc Đại phân tích về lợi thế của kỹ thuật này so với phương pháp mổ mở truyền thống, người bệnh phải trải qua một cuộc phẫu thuật lớn: gây mê hồi sức kéo dài, cưa xương ức, liệt tim… và cắt thân động mạch phổi, khoét phễu thất phải để thay conduite động mạch phổi, với mức độ xâm lấn lớn và nguy cơ biến chứng cao. Còn với kỹ thuật can thiệp thay van động mạch phổi qua da sẽ giúp người bệnh tránh được cuộc phẫu thuật tim lớn (mổ mở), giúp người bệnh có khả năng hồi phục nhanh hơn, giảm thời gian nằm viện và giảm các nguy cơ biến chứng...
Trong quá trình can thiệp, các bác sĩ chỉ mở vào đường tĩnh mạch đùi rồi luồn ống thông lên tĩnh mạch chủ dưới đến nhĩ phải, xuống thất phải và lên động mạch phổi. Các bác sĩ thực hiện các thao tác để lựa chọn kích cỡ van động mạch phổi phù hợp, đưa van động mạch phổi nhân tạo qua đường ống thông từ tĩnh mạch đùi lên động mạch phổi và tiến hành thả van động mạch phổi, nằm trong thân động mạch phổi nguyên bản của người bệnh. Sau đó, van nhân tạo bung ra và hoạt động như một van tim bình thường.
Tuy nhiên, chi phí để thực hiện một ca can thiệp thay van động mạch phổi qua da là khá lớn là rào cản lớn làm hạn chế đối tượng người bệnh lựa chọn kỹ thuật này. Do đó, các bác sĩ đưa ra khuyến nghị, cơ quan BHXH có thể xem xét đưa kỹ thuật này vào thanh toán BHYT để ngày càng có nhiều người bệnh tiếp cận và hưởng lợi từ kỹ thuật tiên tiến này. Ảnh BVCC
TS.BS Trần Đắc Đại chia sẻ, dựa vào tình trạng bệnh lý và thể trạng của từng bệnh nhi mà bác sĩ sẽ có chỉ định phác đồ và thời gian can thiệp hay phẫu thuật phù hợp nhất. Để thực hiện thành công một ca can thiệp thay van động mạch phổi qua da, yếu tố quyết định phụ thuộc vào trình độ chuyên môn của các phẫu thuật viên, phải có nhiều năm kinh nghiệm trong can thiệp tim mạch. Hiện tại, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E là một cơ sở tim mạch hoàn chỉnh bao gồm phẫu thuật, điều trị nội khoa và can thiệp tim mạch, gây mê hồi sức… với trang thiết bị đồng bộ, hiện đại đảm bảo khám và điều trị các bệnh lý tim, mạch máu và các bệnh lồng ngực cho người bệnh. Do đó, trong quá trình thực hiện kỹ thuật can thiệp thay van động mạch phổi qua da đã có một ekip phẫu thuật tim mạch chuẩn bị sẵn sàng ứng cứu để xử trí kịp thời những biến chứng nếu có.
TS.BS Trần Đắc Đại khẳng định, phương pháp thay van động mạch phổi qua da không chỉ mở ra một hướng đi mới trong điều trị mà còn là niềm hi vọng cho những người bệnh hở van động mạch phổi sau phẫu thuật sửa chữa tứ chứng Fallot và các bệnh lý thương tự. Trong thời gian tới, các bác sĩ khoa Tim mạch trẻ em sẽ tiếp tục tiếp tục đẩy mạnh kỹ thuật thay van động mạch phổi qua da trong điều trị cho người bệnh giúp ngày càng nhiều người bệnh được tiếp cận với phương pháp tiên tiến này.
Tuy nhiên, chi phí để thực hiện một ca can thiệp thay van động mạch phổi qua da là khá lớn là rào cản lớn làm hạn chế đối tượng người bệnh lựa chọn kỹ thuật này. Do đó, các bác sĩ đưa ra khuyến nghị, cơ quan BHXH có thể xem xét đưa kỹ thuật này vào thanh toán BHYT để ngày càng có nhiều người bệnh tiếp cận và hưởng lợi từ kỹ thuật tiên tiến này.
Sau can thiệp, sức khỏe của hai bệnh nhi ổn định, có thể đi lại vào ngày hôm sau, kết quả siêu âm tim và điện tim tốt. Hiện bệnh nhi đã hồi phục, hết khó thở, không còn mệt mỏi khi gắng sức, đã ra viện và có thể trở lại học tập, sinh hoạt bình thường. Khi xuất viện, gia đình hai bệnh nhi được các bác sĩ khoa Tim mạch trẻ em tư vấn về cách chăm sóc sau hậu phẫu và tái khám định kì nhằm tầm soát các biến chứng của bệnh.
Đến nay, khoa Tim mạch trẻ em, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E đã thực hiện và triển khai thành công kỹ thuật thay van động mạch phổi qua da cho nhiều trường hợp, đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho nhiều bệnh nhi.
