Robot tên AIREC, nặng 150 kg, có thể thay tã, đi tất, nhẹ nhàng đỡ người bệnh ngồi dậy, nằm ngửa hoặc xoay sang một bên. Các thao tác này giúp ngăn ngừa tình trạng loét da do nằm nhiều. AIREC cũng có thể thực hiện một số việc nhà đơn giản như luộc trứng, gấp quần áo. Tuy nhiên, giáo sư Shigeki Sugano, Đại học Waseda, người đứng đầu nghiên cứu về AIREC, cho biết robot này dự kiến đưa vào sử dụng trong các cơ sở y tế và chăm sóc điều dưỡng khoảng năm 2030. Mức giá ban đầu không dưới 10 triệu yên (67.000 USD) một sản phẩm. Hiện dự án này được chính phủ tài trợ.
"Xã hội Nhật Bản đang già hóa nhanh chóng vì tỷ lệ sinh giảm. Chúng tôi cần sự hỗ trợ của robot trong chăm sóc y tế, người cao tuổi và cuộc sống hàng ngày", giáo sư Sugano cho biết.
Nhật Bản là quốc gia có dân số già nhất thế giới với tỷ lệ sinh thấp, dân số trong độ tuổi lao động ngày càng ít và chính sách nhập cư hạn chế. Thế hệ "bùng nổ trẻ sơ sinh" sau chiến tranh (1947-1949) đều đã trên 75 tuổi vào cuối năm 2024, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nhân viên chăm sóc người cao tuổi.
Số trẻ sơ sinh năm 2024 giảm năm thứ 9 liên tiếp, xuống mức thấp kỷ lục 720.988, theo Bộ Y tế Nhật Bản. Ngành điều dưỡng đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng. Tỷ lệ ứng viên trên số việc làm trống của Tokyo trong tháng 12 là 1/4,25, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ chung của cả nước là 1,22.
Chính phủ Nhật Bản đang tìm kiếm nguồn nhân lực nước ngoài. Số lượng lao động nước ngoài trong ngành điều dưỡng đã tăng lên, nhưng chỉ đạt khoảng 57.000 người vào năm 2023, chiếm chưa đến 3% tổng lực lượng lao động trong lĩnh vực này.
"Chúng tôi đang rất khó khăn. Trong 10, 15 năm tới, tình hình sẽ rất ảm đạm. Công nghệ là cơ hội tốt nhất để chúng tôi ngăn chặn điều đó", ông Takashi Miyamoto, giám đốc Zenkoukai, một cơ sở chăm sóc người cao tuổi, chia sẻ. Zenkoukai đã tích cực ứng dụng công nghệ mới, nhưng việc sử dụng robot còn hạn chế.
Tại một cơ sở ở Tokyo, robot nhỏ hỗ trợ nhân viên y tế bằng cách hát và hướng dẫn người cao tuổi tập thể dục. Một trong những ứng dụng thiết thực nhất hiện nay là cảm biến đặt dưới nệm để theo dõi tình trạng giấc ngủ, giảm bớt công việc cho nhân viên vào ban đêm.
Robot tại viện dưỡng lão dạy người già cách tập thể dục. Ảnh: Reuters
Dù các robot hình người như Optimus của Tesla đang được phát triển, giáo sư Sugano cho rằng robot tương tác vật lý an toàn với con người đòi hỏi độ chính xác và trí thông minh cao hơn. Ông Sugano, cũng là Chủ tịch Hiệp hội Robot Nhật Bản, nhận định robot hình người hiếm khi tiếp xúc trực tiếp với con người. Chúng chỉ làm việc nhà hoặc một số công việc trong các xưởng sản xuất. Khi có sự xuất hiện của con người, các vấn đề như an toàn và cách phối hợp chuyển động của robot với từng cá nhân sẽ nảy sinh.
"Nếu chúng ta có robot AI nắm bắt được điều kiện sống và đặc điểm cá nhân của từng người được chăm sóc, chúng có thể cung cấp dịch vụ tương tự điều dưỡng trong tương lai. Tuy nhiên, tôi không nghĩ robot có thể hiểu hết mọi thứ về ngành này. Tôi hy vọng robot và con người có thể cùng nhau làm việc để cải thiện dịch vụ chăm sóc", ông Takaki Ito, một nhân viên chăm sóc tại Zenkoukai, nhận định.
Thục Linh (Theo Awani International)
