Nhóm máu nào có nguy cơ đột quỵ cao hơn?
Theo ZNews, một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Neurology hé lộ mối liên hệ đáng chú ý giữa nhóm máu và nguy cơ đột quỵ ở người trẻ.
Các nhà nghiên cứu từ Trường Y Đại học Maryland (Mỹ) đã phân tích dữ liệu từ 48 nghiên cứu di truyền, bao gồm khoảng 17.000 bệnh nhân đột quỵ và gần 600.000 người đối chứng không bị đột quỵ. Tất cả những người tham gia đều trong độ tuổi từ 18 đến 59.
Kết quả đã phát hiện những người thuộc nhóm máu A có nguy cơ đột quỵ trước tuổi 60 cao hơn 16% so với các nhóm máu khác. Đặc biệt phân nhóm A1, có khả năng bị đột quỵ trước 60 tuổi cao hơn. Ngược lại, biến thể gene liên quan đến nhóm máu O1 giúp giảm khoảng 12% nguy cơ.
Khi phân tích toàn bộ bộ gene, nhóm nghiên cứu phát hiện hai vị trí di truyền liên quan rõ rệt đến đột quỵ sớm, trong đó một vị trí trùng với vùng gene ABO quy định nhóm máu.
Ở những người mang phân nhóm A1, nồng độ yếu tố von Willebrand (vWF) và yếu tố VIII trong máu thường cao hơn. Hai chất này giữ vai trò quan trọng trong việc kết dính tiểu cầu và hình thành cục máu đông. Khi chúng ở mức cao, máu dễ đông hơn bình thường, từ đó làm tăng khả năng xuất hiện các cục huyết khối - nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ.
Theo nghiên cứu, những người thuộc nhóm máu A có nguy cơ đột quỵ trước tuổi 60 cao hơn 16% so với các nhóm máu khác. Ảnh minh họa: TL
Nghiên cứu cũng cho thấy, nhóm máu O thường có nồng độ vWF thấp nhất trong bốn nhóm máu chính. Do đó, xu hướng hình thành cục máu đông cũng giảm, giúp nguy cơ đột quỵ sớm ở nhóm này thấp hơn so với những người mang nhóm máu A1.
Ngoài nhóm máu A, người nhóm máu B có nguy cơ đột quỵ cao hơn khoảng 11% ở mọi độ tuổi. Những kết quả này trùng khớp với các bằng chứng trước đó rằng gene ABO có liên quan đến vôi hóa động mạch và huyết khối tĩnh mạch.
Theo Thanh Niên, tác giả chính của nghiên cứu, bác sĩ thần kinh mạch máu Steven Kittner (Đại học Maryland, Mỹ) cho biết: "Chúng tôi chưa biết chính xác vì sao nhóm máu A lại có nguy cơ cao hơn, nhưng có thể liên quan đến các yếu tố đông máu như tiểu cầu, tế bào nội mạc mạch máu và một số protein lưu thông trong máu. Tất cả đều đóng vai trò hình thành cục máu đông".
Tuy nhiên theo các nhà khoa học, nguy cơ tăng thêm ở nhóm máu A là khá nhỏ, do đó chưa cần xét nghiệm hay tầm soát đặc biệt cho nhóm này.
Nghiên cứu cũng lưu ý, phần lớn người tham gia là người gốc Âu, trong khi người không thuộc gốc Âu chỉ chiếm 35%. Vì vậy, cần thêm các nghiên cứu trên nhóm dân cư đa dạng hơn để có kết luận chính xác.
Đột quỵ là gì?
Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là tình trạng não bộ bị tổn thương cấp tính và có nguy cơ mất chức năng vĩnh viễn, xảy ra khi dòng máu nuôi não bị gián đoạn đột ngột. Khi não không được cung cấp oxy và dưỡng chất, các tế bào thần kinh bắt đầu chết chỉ trong vài phút.
Đột quỵ gồm hai thể chính:
Đột quỵ kiểu thiếu máu cục bộ (phổ biến nhất, 85% trường hợp): Thường là do tắc nghẽn động mạch trong não (do cục máu đông hoặc mảng xơ vữa động mạch, sự tích tụ cholesterol trên thành động mạch). Đây được gọi là nhồi máu não, gây ra sự phá hủy một hoặc nhiều vùng não được tưới máu bởi động mạch bị ảnh hưởng.
Đột quỵ kiểu xuất huyết: Xảy ra khi một động mạch bị vỡ trong não (xuất huyết trong não) hoặc ở ngoại vi não (xuất huyết dưới nhện). Đột quỵ xuất huyết thường do huyết áp cao gây ra, nhưng, bệnh lý này cũng có thể do vỡ phình động mạch, trường hợp một túi máu nhỏ hình thành trên động mạch bị suy yếu.
Hơn một nửa số bệnh nhân đột quỵ mắc các di chứng sau đó. Mức độ nghiêm trọng của các di chứng phụ thuộc vào vùng não bị ảnh hưởng, vùng thiếu oxy càng lớn thì nguy cơ di chứng càng cao. Sau cơn đột quỵ, một số di chứng có thể xuất hiện là: khó nói hoặc viết - được gọi là chứng mất ngôn ngữ, có vấn đề về trí nhớ, sự tê liệt ít nhiều trên cơ thể...
Khi phát hiện có dấu hiệu đột quỵ hay nghi ngờ bị đột quỵ, cần được cấp cứu ngay lập tức. Ảnh minh họa: TL
Cách nhận biết các dấu hiệu đột quỵ
Các dấu hiệu đột quỵ xuất hiện đột ngột, dữ dội và khác nhau, tùy thuộc vào vùng não và mức độ nghiêm trọng của tổn thương. Dưới đây là các dấu hiệu đột quỵ phổ biến giúp nhận biết sớm cơn đột quỵ:
- Cơ thể mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy không còn sức lực, tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó.
- Cử động khó hoặc không thể cử động chân tay, tê liệt một bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ chính xác nhất là không thể nâng hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.
- Khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường. Bạn có thể thực hiện phép thử bằng cách nói những câu đơn giản và yêu cầu người bệnh nhắc lại, nếu không thể nhắc lại được thì người bệnh đó đang có những dấu hiệu đột quỵ.
- Hoa mắt, chóng mặt, người mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động.
- Thị lực giảm, mắt mờ, không nhìn rõ.
- Đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh, có thể gây buồn nôn hoặc nôn.
Ngoài ra, TIA (cơn thiếu máu não thoáng qua) là một dấu hiệu cảnh báo nguy cơ cao trở thành nạn nhân của nhồi máu não trong vài giờ hoặc vài ngày sau đó. Những biểu hiệu sức khỏe của TIA tương tự như đột quỵ, tuy nhiên các triệu chứng sẽ thuyên giảm và biến mất trong vài giờ sau đó. Trong một số trường hợp khác, đột quỵ không gây ra bất kỳ triệu chứng cụ thể hoặc có thể nhìn thấy nào, đây được gọi là cơn đột quỵ im lặng.
Nên làm gì nếu xuất hiện dấu hiệu đột quỵ?
Khi phát hiện có dấu hiệu đột quỵ hay nghi ngờ bị đột quỵ, cần được cấp cứu ngay lập tức. Thời gian kéo dài càng lâu, số lượng tế bào não chết càng nhiều sẽ ảnh hưởng lớn tới khả năng vận động và tư duy của cơ thể, thậm chí là tử vong.
Cẩn thận đặt người bệnh nằm xuống cùng với một chiếc gối dưới đầu trong khi chờ đội ngũ y tế đến. Lưu ý không cho bệnh nhân ăn uống và sử dụng bất kỳ loại thuốc nào. Cần ghi nhớ thời điểm xuất hiện các dấu hiệu đột quỵ, thu thập các đơn thuốc và kết quả xét nghiệm máu cuối cùng của người bệnh để cung cấp cho bác sĩ.
Hầu hết những người sống sót sau cơn đột quỵ đều có sức khỏe suy yếu hoặc mắc các di chứng như: tê liệt hoặc cử động yếu một phần cơ thể, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc, thị giác suy giảm...
Lưu ý: Vẫn gọi cấp cứu kể cả khi các triệu chứng có xu hướng thoái lui hoặc biến mất. Bởi vì khả năng cao trong trường hợp này, người bệnh bị thiếu máu não thoáng qua (TIA), 10 đến 20% bệnh nhân TIA bị đột quỵ trong những tháng tiếp theo.
Người đàn ông 41 tuổi bất ngờ gục xuống bàn đột quỵ vì mắc sai lầm này trong điều trị bệnh tăng huyết ápGĐXH - Người đàn ông đột quỵ có tiền sử bệnh tăng huyết áp nhiều năm nhưng không dùng thuốc.
Căn bệnh gây nguy cơ đột quỵ cao gấp 5-7 lần người khác, ai có dấu hiệu này cần cảnh giácGĐXH - Bệnh nhân rung nhĩ có nguy cơ đột quỵ cao gấp 5-7 lần so với người không mắc bệnh.
