Mùa thu đang đến gần và thời tiết cũng bước sang giai đoạn giao thoa hè thu. Chính khí hậu nóng lạnh thời gian này đã đưa sức khỏe của phổi vào "tầm ngắm". Theo Y học cổ truyền Trung Quốc, mùa thu thuộc về phổi và thời điểm này mọi người cần đặc biệt chú ý đến việc nuôi dưỡng phổi.
Phổi là một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, đảm bảo chúng ta có thể sống và hoạt động một cách bình thường. Chúng ta hít vào không khí, và chính phổi là nơi diễn ra quá trình trao đổi khí kỳ diệu: Hấp thụ oxy từ không khí vào máu và thải khí carbon dioxide - sản phẩm thải của quá trình trao đổi chất - ra ngoài. Nhờ đó, cơ thể mới có đủ năng lượng để hoạt động, suy nghĩ và cảm nhận cuộc sống.
Không chỉ vậy, phổi còn đóng vai trò như một lá chắn, bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân có hại từ môi trường như vi khuẩn, virus, bụi bẩn.
Do đặc điểm cấu tạo và vị trí, phổi rất "mỏng manh", dễ bị tổn thương bởi các yếu tố như khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, bệnh về đường hô hấp. Vì vậy, việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của lá phổi là điều vô cùng cần thiết.
Các bác sĩ Đông y đều có chung quan điểm rằng mọi người có thể bảo vệ lá phổi "mỏng manh" và duy trì sức khỏe vào mùa thu theo 4 cách sau đây.
1. Tập thể dục thích hợp giúp tăng cường tim và phổi
Tập thể dục đúng cách có thể tăng cường hiệu quả chức năng tim phổi. Tập thể dục có thể làm tăng dung tích phổi để trao đổi khí và tim khỏe mạnh hơn. Tuy nhiên, khi tập thể dục ngoài trời cần đặc biệt chú ý điều kiện chất lượng không khí có tốt không để tránh hít phải nhiều bụi mịn.
Chạy bộ từ 20-30 phút mỗi lần có thể tăng cường lưu thông máu và tăng khả năng miễn dịch. Ngoài ra, các bài tập truyền thống như Thái cực quyền cũng là lựa chọn tốt, đặc biệt với người có tuổi. Các động tác chậm và nhẹ nhàng có thể điều chỉnh hơi thở, tăng cường thể lực. Mọi người nên thực hành các bài tập thở sâu mỗi ngày để giúp tăng dung tích phổi và cải thiện chức năng hô hấp.
2. Duy trì độ ẩm trong nhà để giảm kích ứng phổi
Theo y học cổ truyền, khí hậu khô vào mùa thu có thể dễ dàng gây tổn hại cho phổi, vì vậy điều quan trọng là phải duy trì được độ ẩm trong nhà. Nên sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đặt chậu nước trong nhà để tăng độ ẩm không khí và giảm kích ứng phổi do không khí khô. Ngoài ra, mọi người nên tránh hít phải khói, bụi và các chất kích thích khác để không gây hại cho sức khỏe phổi.
3. Giữ ấm và tránh bị lạnh
Trước sự thay đổi nhiệt độ lớn vào mùa thu, mọi người nên chú ý giữ ấm và tránh bị lạnh. Nên mặc quần áo nhiều lớp để thích nghi với thời tiết nóng và lạnh. Mọi người cũng nên đeo khẩu trang khi ra ngoài để tránh gây kích ứng miệng, mũi và phổi bởi các chất ô nhiễm hoặc không khí lạnh.
4. Ăn để nuôi dưỡng phổi
Khi có triệu chứng cảm lạnh, cơ thể sẽ xuất hiện phản ứng viêm. Lúc này, nên hạn chế một số thực phẩm như thức ăn cay, chiên, các loại hạt, đồ ăn lạnh... vì chúng rất dễ gây co thắt lông mao, tăng nặng thêm tình trạng bệnh. Nên bổ sung một số dưỡng chất chính sau đây để bảo vệ phổi.
- Beta-carotene
Beta-carotene là tiền chất của vitamin A, giúp bảo vệ phổi khỏi các gốc tự do và hỗ trợ chức năng miễn dịch.
Thực phẩm giàu beta-carotene: Cà rốt, bí đỏ, khoai lang, rau lá xanh đậm...
- Vitamin D
Vitamin D giúp giảm viêm trong cơ thể. Điều này rất quan trọng trong việc ngăn ngừa và làm giảm các triệu chứng của bệnh hen suyễn và bệnh phổi mãn tính khác.
Vitamin D cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh đường hô hấp như virus, vi khuẩn và bảo vệ phế nang - những túi khí nhỏ trong phổi - khỏi bị tổn thương.
Thực phẩm giàu vitamin D: Cá béo (cá hồi, cá ngừ), lòng đỏ trứng, nấm...
- Vitamin C
Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào phổi khỏi tổn thương do gốc tự do gây ra. Nó cũng hỗ trợ hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh đường hô hấp.
Thực phẩm giàu vitamin C: Cam, bưởi, dâu tây, kiwi, ớt chuông, bông cải xanh...
- Vitamin E
Vitamin E cũng là một chất chống oxy hóa quan trọng, giúp bảo vệ phổi khỏi tổn thương do ô nhiễm không khí và các yếu tố môi trường khác.
Thực phẩm giàu vitamin E: Hạt hướng dương, hạnh nhân, dầu ô liu, bơ...
- Omega-3
Omega-3 là một loại axit béo không bão hòa đa, giúp giảm viêm và bảo vệ phổi khỏi các bệnh lý như hen suyễn và COPD.
Thực phẩm giàu omega-3: Cá hồi, cá thu, cá trích, hạt lanh, hạt chia, dầu cải...
(Bài và ảnh: Health.tvbs)
