Theo CNN ngày 11/12, kết quả điều tra chung của 14 đài truyền hình công cộng châu Âu, bao gồm BBC, cho thấy quy mô vụ việc lớn hơn nhiều so với con số 67 trẻ được ghi nhận hồi tháng 5. Dữ liệu thu thập từ các yêu cầu công khai hồ sơ và phỏng vấn bệnh nhân xác nhận người đàn ông này hiến mẫu tại Ngân hàng Tinh trùng châu Âu (ESB) ở Đan Mạch. Mẫu phẩm của anh sau đó được phân phối đến 67 phòng khám tại 14 quốc gia để thụ tinh. BBC cảnh báo số lượng nạn nhân thực tế có thể còn cao hơn do nhóm điều tra chưa tập hợp đủ dữ liệu từ tất cả nước liên quan.
Người hiến tặng mang đột biến hiếm gặp trên gene TP53, gây ra Hội chứng Li-Fraumeni (LFS). Đây là rối loạn di truyền cực kỳ nguy hiểm, khiến người bệnh đối mặt rủi ro mắc nhiều loại ung thư khác nhau. Theo số liệu từ Cleveland Clinic, bệnh nhân LFS có 90% khả năng phát triển ung thư trước 60 tuổi và khoảng 50% mắc bệnh trước 40 tuổi. Tại thời điểm hiến tặng, người đàn ông này hoàn toàn khỏe mạnh và không biết mình mang mầm bệnh.
Bên trong một ngân hàng tinh trùng ở California, Mỹ. Ảnh: Sperm Bank
Dù chưa xác định chính xác bao nhiêu trong số gần 200 trẻ đã thừa hưởng gene lỗi, các chuyên gia cảnh báo tỷ lệ trẻ tránh được ung thư là rất thấp. Trong báo cáo trình bày tại hội nghị thường niên Hiệp hội Di truyền học Người châu Âu, bà Edwige Kasper, nhà sinh vật học tại Bệnh viện Đại học Rouen (Pháp), công bố danh sách 67 trẻ bị ảnh hưởng đầu tiên. 10 em trong số này đã chẩn đoán mắc các bệnh nghiêm trọng như u não, u lympho Hodgkin; 13 trẻ khác mang gene nhưng chưa phát bệnh. Chuyên gia cho hay các nạn nhân nhí sẽ phải xét nghiệm, kiểm tra y tế định kỳ suốt đời và đối mặt 50% khả năng truyền đột biến cho thế hệ sau.
Giáo sư Clare Turnbull tại Viện Nghiên cứu Ung thư London gọi đây là "chẩn đoán mang tính hủy diệt" đối với các gia đình. Bà đánh giá vụ việc là sự trùng hợp bất hạnh của hai yếu tố hiếm gặp là người hiến mang đột biến gene tỷ lệ dưới 1/10.000 dân và mẫu tinh trùng của anh ta lại được dùng thụ thai cho số lượng trẻ quá lớn. Đồng quan điểm, giáo sư Mary Herbert từ Đại học Monash (Australia) cho rằng sự cố làm lộ rõ lỗ hổng quản lý, đòi hỏi cơ quan chức năng phải sàng lọc gene toàn diện hơn và kiểm soát chặt chẽ biên giới về số lượng trẻ sinh ra từ một người hiến duy nhất.
Đại diện ESB, bà Julie Paulli Budtz, khẳng định đơn vị đã tuân thủ đầy đủ luật pháp và quy trình xét nghiệm khoa học được công nhận tại thời điểm đó, song bày tỏ sự day dứt về ảnh hưởng nghiêm trọng đến các gia đình. Ngân hàng tinh trùng này ủng hộ việc giới hạn số trẻ sinh ra từ một người hiến, đồng thời cho rằng sự thiếu đồng bộ trong luật pháp các nước là nguyên nhân gốc rễ vấn đề. ESB kêu gọi Liên minh châu Âu sớm thống nhất quy định để ngăn chặn kịch bản tương tự tái diễn.
Bình Minh (Theo CNN, BBC)
