“Bác sĩ ơi, sao mặt tôi vàng thế này, có phải gan có vấn đề không?”, bà hỏi trong lo lắng.
Theo bác sĩ Trung y La Bội Lâm, nhiều người thường nghĩ da vàng là dấu hiệu của bệnh gan. Tuy nhiên, trong trường hợp này, nguyên nhân lại hoàn toàn khác.
Người phụ nữ 55 tuổi đến khám vì da mặt và lòng bàn tay ngả vàng. Bác sĩ La nhận thấy lòng trắng mắt của bà vẫn trắng bình thường, chỉ phần da đổi màu rõ rệt. Sau khi bác sĩ hỏi kỹ thói quen ăn uống của người bệnh, nguyên nhân được làm sáng tỏ.
“Trước đây, tôi hay bị táo bón. Nghe nói khoai lang giúp nhuận tràng nên tôi bắt đầu ăn mỗi sáng. Sau một thời gian, tình trạng táo bón cải thiện, thậm chí mắt cũng đỡ mờ hơn”, nữ bệnh nhân cho biết.
Tuy nhiên, theo TVBS, việc ăn khoai lang hằng ngày suốt nhiều năm lại là thủ phạm khiến làn da bà chuyển màu.
Khoai lang là thực phẩm giá rẻ, nhiều công dụng. Ảnh: TVBS
Theo bác sĩ Trung y La Bội Lâm, người phụ nữ 55 tuổi này hoàn toàn khỏe mạnh, không có dấu hiệu tổn thương gan. Thủ phạm thật sự nằm ở lượng beta-caroten trong khoai lang – chất tạo nên màu vàng cam tự nhiên của củ.
Khi ăn khoai lang thường xuyên, beta-caroten tích tụ trong mô mỡ dưới da, đặc biệt ở vùng lòng bàn tay, bàn chân và mặt, khiến da chuyển sang màu vàng nghệ. Tình trạng này được gọi là “carotenemia” – vàng da do thừa caroten, hoàn toàn khác với vàng da bệnh lý do rối loạn chức năng gan.
Dấu hiệu nhận biết rõ ràng nhất: Da vàng nhưng lòng trắng mắt vẫn trắng; Người bệnh không có triệu chứng mệt mỏi, chán ăn, nước tiểu sẫm màu hay vàng mắt; Khi ngừng ăn thực phẩm giàu caroten (khoai lang, cà rốt, bí đỏ, xoài, cam…), da sẽ trở lại bình thường sau vài tuần.
Khi thói quen “ăn lành mạnh” trở thành cực đoan
Trong vài năm gần đây, xu hướng “ăn sạch, ăn tự nhiên” được nhiều người áp dụng, đặc biệt là ăn một món nhất định mỗi ngày vì tin rằng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, bất cứ thực phẩm nào, dù bổ dưỡng đến đâu, cũng cần sự cân bằng.
Bác sĩ Nguyễn Văn Hoàng, chuyên gia dinh dưỡng Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết trên một trang báo: “Beta-caroten có lợi cho thị lực, da và hệ miễn dịch, nhưng khi nạp quá mức, cơ thể không thể chuyển hóa hết, dẫn đến tích tụ. Nhiều trường hợp bệnh nhân tưởng mình bị bệnh gan, nhưng thực ra chỉ là vàng da do ăn quá nhiều rau củ có màu vàng, cam”.
Ăn khoai lang thế nào cho đúng?
Khoai lang là thực phẩm tốt, nhưng để tận dụng lợi ích mà không gặp tác dụng phụ, người dân nên lưu ý:
Chỉ nên ăn 3–4 củ nhỏ/tuần, không quá 1 củ/ngày.
Luộc hoặc hấp là cách chế biến lành mạnh nhất, tránh chiên rán nhiều dầu.
Không nên ăn khi đói vì dễ gây đầy hơi, khó tiêu.
Kết hợp đa dạng thực phẩm khác: rau xanh, ngũ cốc, đạm, trái cây để cân bằng dinh dưỡng.
Người có bệnh dạ dày, tiểu đường hoặc tụt đường huyết cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thường xuyên.
