Nghệ sĩ Trang Thanh Xuân vừa chuyển vào sống trong phòng trọ khoảng 10 m2 ở quận 8, TP HCM. Trước đó, bà ở nơi khác nhưng phải dời đi vì chủ trọ bán nhà. Một mình dọn đồ đạc, quần áo, thuê xe chở đến chỗ mới, nghệ sĩ cải lương một thời cho biết: "Hồi trước, em gái tôi - Thanh Đào - còn sống, cả hai ở chung nên lo lắng cho nhau. Giờ trong nhà chỉ có tôi, không có tiếng người, rất cô quạnh".
Nghệ sĩ Trang Thanh Xuân tại nơi ở mới thuộc quận 8, TP HCM. Ảnh: Hoàng Dung
Bà không nhớ nổi đây là căn phòng thuê thứ mấy trong cuộc đời mình. Giữa không gian ẩm thấp, thiếu ánh sáng, đồ đạc bề bộn, Trang Thanh Xuân kê chiếc nệm vừa đủ một người nằm. Gia tài giá trị của nghệ sĩ là tủ lạnh mini đã cũ, không có tivi hay phương tiện nào để giải trí.
Hàng ngày, nghệ sĩ đi khắp khu chợ Rạch Ông bán vé số, kiếm tiền mua thuốc vì sức khỏe yếu. Do chứng giãn tĩnh mạch, thoái hóa khớp, bà phải dùng gậy khi di chuyển. Bà cũng mắc nhiều bệnh nền như cao huyết áp, hở van tim. Nghệ sĩ nói có hôm mệt đi không nổi, bán được 30 tờ, chỉ đủ tiền mua một phần cơm.
"Hôm nào khỏe, đi nhiều tôi bán cũng được 60 vé, lời được vài chục nghìn. Tôi tự thấy hạnh phúc khi còn có thể mưu sinh bằng chính sức lao động của mình", nghệ sĩ nói.
Ngoài số tiền bán vé số, mỗi tháng bà được ban Ái hữu Hội Sân khấu TP HCM hỗ trợ 400 nghìn đồng. Trong khi đó, mỗi tháng bà tốn hai triệu đồng tiền thuê nhà chưa kể điện, nước.
Vài ba tháng bà phải đi kiểm tra sức khỏe một lần. Nghệ sĩ miêu tả cuộc sống hiện tại với bốn từ "không có ngày mai", sẽ ngã quỵ bất cứ lúc nào vì bệnh tim luôn rình rập chờ tái phát.
Nghệ sĩ Trang Thanh Xuân bán vé số mỗi ngày trong khu chợ Rạch Ông. Ảnh: Hoàng Dung
Trang Thanh Xuân có một thời lăn lộn diễn cải lương khắp các rạp hát lớn nhỏ ở Sài Gòn, tỉnh miền Tây. Tên tuổi bà chỉ đứng sau các nghệ sĩ nổi tiếng thời đó như Minh Vương, Bạch Lê, Thanh Kim Huệ, Thanh Sang. Bà được nhắc đến nhiều nhất với vai Bạch Thanh Nga trong vở Máu nhuộm sân chùa hát chung với Minh Tâm, Vũ Linh. Khi phát hiện mắc bệnh thiếu máu và hở van tim bẩm sinh, Trang Thanh Xuân giải nghệ ở tuổi 33. Không đi hát lại bệnh tật khiến cuộc sống của bà trở nên khó khăn, không kịp chuẩn bị cho tuổi già.
Thời trẻ, nghệ sĩ cũng có nhiều người theo đuổi nhưng bà vô tư, mê hát hơn yêu đương. Tuổi xuân trôi qua, đến khi nhận ra thì đã muộn. "Tôi không buồn khi sống cô độc, không chồng con vì nghĩ đó là số phận của mình", nghệ sĩ nói.
Hiện Trang Thanh Xuân chỉ còn người thân duy nhất là em út - nghệ sĩ Bá Lộc - nhưng cả hai hiếm khi gặp nhau vì gia đình em trai bà cũng có hoàn cảnh khó khăn.
Hình ảnh thời trẻ của Trang Thanh Xuân bên Minh Vương (trái) và Thanh Sang (phải). Ảnh: Nhân vật cung cấp
Bà sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn trong một gia đình nghèo có ba chị em đều theo gánh hát, cha là nghệ sĩ Chín Thêm, mẹ là nghệ sĩ Ngọc Hai. 14 tuổi, bà theo nghề, từng hát cho các đoàn Thái Dương I, Thái Dương III, Thanh Minh. Sau đó, Trang Thanh Xuân nhận lời về đoàn Việt Nam - Minh Vương. Nghệ sĩ từng hát cặp những kép chánh nổi tiếng như Minh Vương, Vũ Linh, Thanh Tuấn trong các vở Chung Vô Diệm, Nắng thu về ngõ trúc.
Sau khi giải nghệ, bà chưa từng trở lại sân khấu vì thấy không còn hơi để hát. Tuy nhiên khi nói đến bộ môn cải lương, bà vẫn nhiệt huyết. Nghệ sĩ cho biết luôn trân trọng các vai diễn dù lớn hay nhỏ.
"Tôi thấy hãnh diện vì có một thời sôi nổi với nghề, thể hiện đa dạng nhân vật từ đào thương, đào lẳng, đào độc. Bây giờ, tôi không còn điều gì hối tiếc hay mong ước. Sống được ngày nào hay ngày đó", Trang Thanh Xuân nói.
Trang Thanh Xuân, Minh Vương hát tân cổ "Mộng ban đầu". Video: YouTube Tân cổ cải lương - Những giọng ca vàng son rực rỡ
Hoàng Dung
