Hôm 22/3, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) thông báo nâng lãi suất tham chiếu thêm 25 điểm cơ bản (0,25%). Đây là lần nâng lãi thứ 9 liên tiếp của cơ quan này, bất chấp các biến động gần đây trong hệ thống ngân hàng toàn cầu.
Chủ tịch Fed Jerome Powell thậm chí ám chỉ Fed có thể tiếp tục nâng lãi và đưa mức trần lên cao hơn dự kiến nếu cần thiết. Trong họp báo sau đó, ông cũng nói rằng giới chức không có dự định giảm lãi năm nay.
Giới phân tích nhận định quan chức Fed đang tham gia một ván cược đầy rủi ro, rằng dù biến động gần đây trong ngành ngân hàng có thể làm chậm lại nền kinh tế nhưng không thể xảy ra khủng hoảng tài chính quy mô lớn. Fed cho rằng khác với năm 2007, việc nâng cao tiêu chuẩn về thanh khoản, vốn, cùng các biện pháp hỗ trợ ngân hàng mạnh tay thời gian qua, sẽ khoanh vùng được vấn đề hiện tại.
"Họ nghĩ rằng mình có đủ công cụ để kiềm chế biến động trong hệ thống ngân hàng", Jay Bryson - kinh tế trưởng Wells Fargo nhận định, "Nhưng vẫn có rủi ro rằng họ quyết định sai".
Chủ tịch Fed Jerome Powell. Ảnh: Bloomberg
Trong cuộc họp báo hôm 22/3, Powell lặp lại nhận định khi hoạt động cho vay của các ngân hàng gặp trục trặc, tác động lan truyền là rất khó dự báo. Ông cũng bất ngờ trước diễn biến nhanh của các sự kiện. "Silicon Valley Bank bị rút tiền nhanh đến mức hai tuần sau, giới chức phải tự hỏi mình: ‘Chuyện này đã xảy ra như thế nào?", Powell nói.
Khi đó, Fed đã gấp rút đưa ra công cụ cho vay khẩn cấp để hạn chế tác động lan truyền từ vụ sụp đổ của Silicon Valley Bank. Hôm qua, Powell cũng trấn an rằng các động thái của giới chức cho thấy "tất cả tiền gửi đều an toàn". Hệ thống ngân hàng Mỹ cũng vậy.
Tuy nhiên, khi Powell tổ chức họp báo, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cũng điều trần trước Thượng viện Mỹ. Bà khẳng định giới chức hiện không xem xét phương án nâng giới hạn bảo hiểm tiền gửi, hiện ở mức 250.000 USD.
Bình luận của Yellen đã khiến đà bán tháo trên thị trường chứng khoán Mỹ tăng tốc. Nhóm cổ phiếu ngân hàng dẫn đầu đà giảm. Một số nhà đầu tư từng kỳ vọng nâng giới hạn bảo hiểm tiền gửi sẽ giúp khủng hoảng ngân hàng không lan rộng.
Các nhà kinh tế học tại Bloomberg Economics thì cho rằng Fed đã cân nhắc lợi hại của chiến lược chờ đợi - quan sát hay tiếp tục nâng lãi suất. Và cơ quan này đã chọn cách thứ hai. Điều này cho thấy cam kết của Fed với việc ổn định giá cả. Họ tin rằng Fed đã lựa chọn đúng.
Powell cũng lo ngại về rủi ro tài chính. Tuy nhiên, ông khẳng định điều này "chỉ có tác động khiêm tốn lên nền kinh tế và lạm phát sẽ vẫn cao". Bên cạnh đó, việc giảm cho vay cũng có thể kéo tiêu dùng và nhu cầu xuống thấp. "Khi đó, chúng ta không cần can thiệp bằng chính sách tiền tệ nữa", Powell nói.
Dù vậy, vẫn còn một kịch bản khác, là tỷ lệ thất nghiệp tăng trong bối cảnh hệ thống tài chính vẫn mong manh. Điều này có thể châm ngòi cho làn sóng vỡ nợ hộ gia đình, càng gây sức ép lên các ngân hàng.
"Đây là chu kỳ tăng lãi suất mạnh nhất 40 năm. Khi càng thắt chặt mạnh tay, bạn càng khó kiểm soát hậu quả", James Knightley – kinh tế trưởng tại ING cho biết, "Việc này làm tăng rủi ro gây ra biến động tài chính – kinh tế".
"Có lẽ chính Powell và Fed cũng chưa chắc chắn về quy mô, thời gian và tác động của việc thắt chặt tiêu chuẩn cho vay lên các ngân hàng", Kathy Bostjancic – kinh tế trưởng tại Nationwide Life Insurance nhận định. Bà cho rằng việc nâng lãi có thể phần nào chịu tác động từ thị trường, khi phần lớn dự báo Fed nâng thêm 25 điểm cơ bản. Chính Powell cũng tiết lộ quan chức Fed từng cân nhắc "ngừng nâng lãi suất trong vài ngày trước phiên họp".
"Chúng ta chỉ biết rằng lạm phát hiện quá cao", Phil Orlando – chiến lược gia cổ phiếu tại Federated Hermes nhận định, "Họ đang làm những việc cần làm để đưa lạm phát quay về mục tiêu".
Hai tháng đầu năm, lạm phát Mỹ vẫn ở mức cao, với lần lượt 6,4% và 6%. Trong khi đó, mục tiêu của Fed là 2%.
Thị trường đang dự báo Fed giảm lãi suất từ năm nay. Đây sẽ là tín hiệu Fed nhận thấy nguy cơ suy thoái đang đến gần.
Hà Thu (theo Bloomberg)
