Tại Nghị quyết số 10/2017, Việt Nam dự kiến có 1 triệu doanh nghiệp vào 2020 và số này tăng lên 1,5 triệu năm nay. Song hiện tại cả nước mới có gần 1 triệu doanh nghiệp, bằng khoảng hai phần ba mục tiêu đề ra.
Tại Chỉ thị số 10 ngày 25/3 về thúc đẩy phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng khu vực doanh nghiệp này cần phải tăng về số lượng, chất lượng, quy mô, cũng như đóng góp vào nền kinh tế. Theo đó, Việt Nam đặt mục tiêu phấn đấu có thêm ít nhất 1 triệu doanh nghiệp tới 2030.
Kinh tế tư nhân đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, góp khoảng 51% GDP và hơn 30% tổng thu ngân sách, theo số liệu năm 2023. Tuy nhiên, phần lớn khu vực này vẫn là doanh nghiệp nhỏ và vừa, chiếm tới 98%. Họ gặp nhiều rào cản trong việc mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế
Do đó, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan ưu tiên nguồn lực hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó tập trung vào đổi mới sáng tạo, nâng năng lực cạnh tranh tham gia chuỗi giá trị, chuyển đổi số chuyển đổi xanh, phát triển các mô hình kinh doanh mới và tăng ứng dụng công nghệ. "Bộ ngành, địa phương phải lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm để chủ động hỗ trợ, tháo gỡ", Thủ tướng yêu cầu, thêm rằng việc này phải trên tinh thần "không nói không, nói khó, hình sự hóa các quan hệ kinh tế, quan hệ dân sự".
Công nhân trong giờ sản xuất, tháng 2/2025. Ảnh: An Phương
Theo Nghị định 80/2021, doanh nghiệp được xác định là nhỏ khi tổng vốn dưới 20 tỷ đồng trong lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng; 50 tỷ đồng trong lĩnh vực thương mại. Còn đơn vị quy mô vừa có vốn tối đa 100 tỷ đồng.
Theo TS Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, trong số 940.000 doanh nghiệp đang hoạt động, tỷ trọng doanh nghiệp quy mô vừa tương đương với doanh nghiệp lớn, chỉ 1,5%; còn lại là nhỏ và siêu nhỏ. Cơ cấu trên là "bất thường và đáng quan ngại".
Trong khi đó, tại các nền kinh tế như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), tỷ trọng doanh nghiệp vừa ở mức 10-30%. Hiện tượng "thiếu doanh nghiệp quy mô vừa", theo ông Bình, khiến Việt Nam vắng đi lực lượng kế cận cho lớp doanh nghiệp lớn.
Để khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa lớn mạnh, một trong những nhiệm vụ quan trọng được nêu tại Chỉ thị của Thủ tướng là hoàn thiện chính sách, cải cách thủ tục hành chính và tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, bình đẳng.
Ông yêu cầu các bộ ngành, địa phương trong năm nay giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục, chi phí tuân thủ và điều kiện kinh doanh không cần thiết. Cùng với đó, quản lý Nhà nước phải chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn với tăng kiểm tra, giám sát. Bộ Tài chính được giao có giải pháp tăng giải ngân cho vay từ Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhằm tạo kênh huy động vốn với chi phí hợp lý cho các doanh nghiệp. Cơ quan này cũng phải sớm hoàn thiện các quy định, đề xuất khung pháp lý về quản lý, phát triển tài sản số, tài sản mã hóa, tiền số và trình Chính phủ trong tháng 3.
Thủ tướng cũng giao Ngân hàng Nhà nước có giải pháp ưu tiên tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, động lực tăng trưởng kinh tế truyền thống (tiêu dùng, đầu tư, xuất khẩu) và động lực tăng trưởng mới (chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo).
Ngoài thể chế, tín dụng, Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành, địa phương hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Phương Dung
