Mặc dù một số hãng xe đang chuẩn bị nền tảng tái chế pin, trách nhiệm thu gom, tái chế vật liệu này được đề xuất về 0 tại dự thảo Nghị định về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR). Tức là, doanh nghiệp xe máy, ôtô chưa bắt buộc thực hiện trách nhiệm với pin xe điện, thay vì tỷ lệ tái chế bắt buộc 8% từ năm 2024 như trước.
Giải thích điều này, ông Nguyễn Thành Yên, Phó trưởng phòng Pháp chế, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), nói quy định cũ còn nhiều bất cập. Thị trường xe điện mới nở rộ tại Việt Nam ít năm gần đây, trong khi tuổi thọ pin xe điện ít nhất 10 năm.
Việc quy định tỷ lệ tái chế bắt buộc sẽ gây khó cho các hãng xe điện, bởi "pin thải lấy đâu ra".
Người dùng trải nghiệm tủ đổi pin xe máy điện VinFast. Ảnh: Tuấn Vũ
Nói tại Diễn đàn Kinh tế xanh chiều 27/11, ông Yên cho biết một sản phẩm khác được miễn trừ trách nhiệm EPR là phương tiện giao thông cá nhân, gồm xe máy, ôtô, chạy xăng lẫn điện. Theo Nghị định 05 có hiệu lực từ đầu năm nay, xe máy, ôtô chở người, hàng phải được tái chế ở mức 0,5-0,7% từ năm 2027. Quy định loại xe thải bỏ được yêu cầu ban hành năm tới.
Tuy nhiên, ôtô là một loại tài sản lớn, khó yêu cầu thu hồi, thải bỏ. Tại dự thảo mới, chỉ ôtô trên 9 chỗ ngồi và xe tải thuộc diện phải tái chế bắt buộc (xét theo niên hạn), với tỷ lệ 0,7%. Phương thức tái chế cũng được linh hoạt. Ví dụ với xe bus, doanh nghiệp có thể thuê đơn vị thứ ba, thu gom loại ôtô bất kỳ nhằm thực hiện trách nhiệm tái chế.
Ông Yên nhấn mạnh việc điều chỉnh này không phải nhằm có lợi cho một doanh nghiệp cụ thể, mà dựa trên đề xuất của hai hiệp hội lớn, đại diện cho ngành công nghiệp ôtô và xe máy.
Cũng tại sự kiện, ông David Adasme, Giám đốc ESG của VinFast, nói doanh nghiệp đã khảo sát hiện trạng về chất thải và cơ hội tái sử dụng chất thải xe điện. Ví dụ, pin xe điện sau sử dụng có thể tiến tới làm nguyên liệu cho hệ thống pin tích trữ năng lượng (Bess). Họ đang hợp tác với Marubeni (Nhật Bản) cho hoạt động trên, đồng thời làm việc với BatX Energies - một startup Ấn Độ để tái chế pin, thu hồi lithium, cobalt, nickel.
Liên quan đến trách nhiệm tái chế của nhà sản xuất, nhập khẩu, ông Yên cho biết phần lớn họ lựa chọn phương án đóng góp tài chính, thay vì tổ chức hoặc thuê đơn vị thứ ba thu gom, tái chế. Về định hướng lâu dài, đại diện Cục Môi trường nói họ sẽ nghiên cứu phương án thúc đẩy doanh nghiệp chủ động tái chế hoặc thuê đơn vị thứ ba, thay vì chỉ nộp tiền.
Thủy Trương
