Hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ Donald Trump và Kamala Harris có một số điểm chung về chính sách năng lượng. Đó là tăng sản xuất và giữ giá nhiên liệu ở mức thấp cho người tiêu dùng.
Điểm khác biệt cốt lõi là Harris muốn thực hiện điều này bằng cách ủng hộ công nghệ năng lượng sạch - vốn có vai trò quan trọng trong việc chống lại biến đổi khí hậu. Trong khi đó, Trump muốn bãi bỏ các quy định cản trở khai thác dầu khí và than.
Sự đối lập này cũng chính là cuộc tranh luận nổi lên vài năm qua trên chính trường Mỹ. Cử tri Mỹ sẽ phải đối mặt với lựa chọn này một lần nữa trong cuộc bỏ phiếu chọn Tổng thống vào ngày 5/11 tới.
Cuộc bầu cử có ý nghĩa rất lớn với nỗ lực chống biến đổi khí hậu trên toàn cầu. Các nhà khoa học vốn đã cho rằng các nỗ lực hiện tại chưa đủ để đối phó với tốc độ và quy mô của sự nóng lên toàn cầu. Việc này sẽ càng bị ảnh hưởng nếu Mỹ - quốc gia phát thải hàng đầu thế giới - từ bỏ nỗ lực làm sạch môi trường.
Theo giới phân tích, dưới đây là sự khác biệt về chính sách năng lượng và khí hậu của bà Harris và ông Trump.
Sự thống trị về năng lượng
Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris và ông Donald Trump. Ảnh: Reuters
Nhờ công nghệ khai thác dầu đá phiến, Mỹ gần đây trở thành nước sản xuất dầu khí lớn nhất thế giới. Việc này diễn ra trong nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden, bất chấp việc ông tìm cách thúc đẩy chương trình nghị sự tham vọng về biến đổi khí hậu. Đó là các khoản trợ cấp lịch sử cho năng lượng mặt trời, gió và các công nghệ năng lượng sạch khác, cũng như các quy định để giảm phát thải khí nhà kính.
Tuy nhiên, chiến dịch của Trump cho rằng chính cựu Tổng thống Mỹ đã mở đường cho sự bùng nổ này, bằng cách cắt giảm thủ tục hành chính trong nhiệm kỳ của mình. Họ cho rằng Trump có thể củng cố sự thống trị của Mỹ trong sản xuất nhiên liệu hóa thạch, bằng cách rút lại các sáng kiến khí hậu của Biden.
Ngược lại, bà Harris cho rằng sản lượng dầu khí cao có lợi cho quá trình chuyển đổi năng lượng của Mỹ. Việc này giúp giữ giá xăng dầu ở mức thấp trong bối cảnh Mỹ chuyển dịch sang các nguồn năng lượng phát thải thấp hơn.
Đạo luật giảm lạm phát
Trump nói rằng sẽ "thu hồi tất cả các khoản tiền chưa sử dụng" trong Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) được Tổng thống Biden thông qua năm 2022. Luật này bao gồm hàng trăm tỷ USD trợ cấp cho xe điện, năng lượng mặt trời và gió, và các công nghệ năng lượng sạch khác. IRA đã giúp thu hút các khoản đầu tư lớn vào những ngành này tại Mỹ.
Tuy nhiên, bất kỳ thay đổi nào với luật này đều cần Quốc hội Mỹ thông qua. Nhiều nghị sĩ đảng Cộng hòa đã bày tỏ sự ủng hộ với IRA. Nhiều đồng minh của Trump cũng đang hưởng lợi từ IRA thông qua các khoản đầu tư của họ vào công nghệ năng lượng sạch.
Ngược lại, bà Harris ủng hộ IRA và khẳng định chính quyền của bà sẽ tiếp tục đầu tư vào năng lượng sạch nếu thắng cử.
Thỏa thuận Paris
Trong nhiệm kỳ 2017-2021, Trump đã rút Mỹ khỏi hiệp định Paris về biến đổi khí hậu. Ông cho rằng hiệp định này không cần thiết và đặt quốc gia vào thế bất lợi trong cạnh tranh với Trung Quốc. Sau khi Biden nhậm chức năm 2021, Mỹ đã tái gia nhập hiệp định này.
Bà Harris khẳng định sẽ vẫn tham gia hiệp định Paris. Trong khi đó, chiến dịch của Trump cho biết ông sẽ tiếp tục rút chân nếu giành chiến thắng.
Lưới điện
Chiến dịch của Trump nói rằng nỗ lực của chính quyền Biden-Harris nhằm ủng hộ xe điện và hạn chế nhiên liệu hóa thạch khiến lưới điện quốc gia gặp rủi ro đúng thời điểm nhu cầu tăng cao. Họ cam kết thay đổi, thông qua việc nới lỏng cấp phép cho các nhà máy điện mới.
Hồi tháng 4, Văn phòng Bảo vệ Môi trường của Mỹ đã hoàn thành các quy tắc nhằm giảm ô nhiễm từ các nhà máy điện - vốn đóng góp gần 25% lượng phát thải carbon của Mỹ. Theo đó, các nhà máy điện than và điện khí đốt trong thập kỷ tới phải thu giữ khí thải để chúng không đi vào khí quyển.
Trong một bài phát biểu vào ngày 5/9, Trump chỉ trích quy tắc này, nói rằng nó sẽ tạo ra "sự thiếu hụt năng lượng khủng khiếp, khiến lạm phát tồi tệ hơn nhiều". "Tôi sẽ ngay lập tức ban bố Tình trạng Khẩn cấp Quốc để tăng nguồn cung năng lượng nội địa. Việc này sẽ đẩy nhanh tốc độ cấp phép cho các hoạt động khoan dầu, xây đường ống, nhà máy lọc dầu, các nhà máy và lò phản ứng mới", ông nói.
Chiến dịch của Harris cũng hứa hẹn sẽ đẩy nhanh việc cấp phép, nhưng chủ yếu cho các dự án có mức phát thải thấp hoặc không phát thải. "Chính quyền Harris-Walz sẽ thực hiện điều này bằng cách tiếp tục đầu tư vào một nền kinh tế năng lượng sạch, thông qua giảm thủ tục hành chính để các dự án hoàn thành nhanh chóng, hiệu quả, nhằm bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng", trang web của chiến dịch của bà viết.
Trump cũng phản đối các quy định về phát thải ôtô của Mỹ được công bố hồi tháng 3. Ông cho rằng các sáng kiến này đang bóp méo thị trường, đẩy giá lên cao và hạn chế sự lựa chọn của người tiêu dùng.
Trump cũng muốn loại bỏ ngành công nghiệp năng lượng gió ngoài khơi, vốn đang gặp khó khăn do chi phí cao và sự phản đối từ địa phương. Harris thì ủng hộ cả năng lượng gió ngoài khơi và xe điện.
Khí hóa lỏng
Chính quyền Biden-Harris đã ngừng cấp mới giấy phép xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ tháng 1 để nghiên cứu tác động lên môi trường của chúng. Động thái này được cho là để làm hài lòng các nhóm hoạt động và cử tri bảo vệ môi trường trong năm bầu cử.
Trump cho biết sẽ ngay lập tức dỡ bỏ lệnh đóng băng này nếu giành chiến thắng. Trong khi đó, chiến dịch của Harris khẳng định cách tiếp cận của bà đối với LNG sẽ còn phụ thuộc vào kết quả của cuộc đánh giá.
Hà Thu (theo Reuters)
