Hôm 11/3, Trung Quốc kết thúc kỳ họp kéo dài một tuần của "Lưỡng hội", tức Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (NPC) và Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc (CPPCC). Một trong những mục tiêu chính của sự kiện này là đưa ra các chỉ tiêu kinh tế chính cho năm nay, được công bố trong báo cáo của Thủ tướng Lý Cường trình bày trước gần 3.000 đại biểu.
Theo đó, Chính phủ nước này đặt mục tiêu tăng trưởng năm nay 5%, lạm phát 2% và thâm hụt ngân sách 4% GDP - mức cao nhất từng ghi nhận. Các ưu tiên chính sách gồm kích cầu trong nước, thúc đẩy đổi mới công nghệ, ổn định thị trường nhà ở và chứng khoán.
Bà Alicia Garcia Herrero, Kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại ngân hàng đầu tư Natixis, nhận định mục tiêu chính của Thủ tướng Lý Cường là đảm bảo nền kinh tế có thể chống chọi trước các chính sách của Mỹ, đặc biệt sau mức thuế bổ sung 20% với hàng hóa Trung Quốc.
"Giữ nguyên mục tiêu tăng trưởng GDP ở mức 5%, tương đương năm ngoái, là cách rõ ràng nhất để đạt được mục tiêu này", bà bình luận.
Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (NPC) Triệu Lạc Tế, phát biểu trong phiên họp toàn thể của NPC tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh ngày 8/3. Ảnh: AP
Để tăng trưởng 5%, Bắc Kinh định hướng chính sách tài khóa chủ động, tập trung hỗ trợ tiêu dùng và đầu tư. Chính phủ sẽ tăng vay, với một phần tiền được dùng cho sáng kiến 300 tỷ nhân dân tệ (41,3 tỷ USD) trợ cấp người tiêu dùng đổi xe và đồ gia dụng cũ lấy sản phẩm mới.
Phần lớn còn lại dùng để hỗ trợ thị trường bất động sản và giải quyết nợ của chính quyền địa phương. Song song đó, chính sách tiền tệ được duy trì ở mức nới lỏng vừa phải, với mục tiêu đảm bảo thanh khoản dồi dào và hỗ trợ tăng trưởng.
Theo ChinaDaily, chính sách tài khóa chủ động kết hợp nới lỏng tiền tệ vừa phải được kỳ vọng sẽ hỗ trợ tăng trưởng. Trong khi, các biện pháp ổn định thị trường bất động sản, chứng khoán, quản lý nợ chính quyền địa phương và phát triển công nghệ, xanh hóa giúp đảm bảo tăng trưởng bền vững, chất lượng cao.
Động lực khác là khuyến khích kinh tế tư nhân. Tại kỳ họp, ông Lý Cường cho biết các công ty tư nhân sẽ được tiếp cận với tỷ lệ vay cao hơn. Hoạt động huy động vốn qua phát hành trái phiếu doanh nghiệp được mở rộng.
Lưỡng hội cũng thảo luận về một dự luật nhằm cải thiện môi trường cho các doanh nghiệp tư nhân bằng cách điều chỉnh các khía cạnh về tiếp cận thị trường, tài chính, cạnh tranh và bảo vệ quyền sở hữu, cùng nhiều khía cạnh khác. Tuy nhiên, dự luật này chưa được bỏ phiếu trong kỳ họp.
Trước đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có cuộc gặp với các doanh nghiệp tư nhân hàng đầu. Neil Thomas, chuyên gia nghiên cứu chính trị Trung Quốc tại Viện Chính sách Xã hội châu Á cho rằng ông Tập muốn gửi "thông điệp tới các doanh nhân, cũng như chính quyền địa phương, các cơ quan quản lý rằng khu vực tư nhân rất quan trọng và cần thiết".
Với các rủi ro cho tăng trưởng, Bộ trưởng Tài chính Lan Fo'an tuyên bố Bắc Kinh có đủ công cụ dự trữ để đối phó với những bất ổn trong lẫn ngoài nước. Trung Quốc gần đây cũng thúc đẩy khả năng tự chủ, đặc biệt nâng cao năng lực trong các công nghệ cốt lõi nhằm giảm sự phụ thuộc vào Mỹ.
Lưỡng hội lần này dành nhiều thời gian thảo luận biện pháp hỗ trợ cho các công nghệ cốt lõi. Hai chính sách mới đáng chú ý được công bố là thành lập Quỹ hướng dẫn đầu tư mạo hiểm quốc gia 1.000 tỷ nhân dân tệ (138 tỷ USD) nhằm tăng phát triển AI, công nghệ lượng tử, hydro và lưu trữ năng lượng.
Đồng thời, chính quyền nới lỏng các rào cản hiện tại với phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), đặc biệt cho phép các công ty thua lỗ trong các lĩnh vực chủ chốt, như AI được tiếp cận thị trường vốn công khai.
"Lãnh đạo Trung Quốc đã dùng Lưỡng hội để đáp trả các mối đe dọa từ ông Trump về mức độ thiệt hại do thuế quan với nền kinh tế và giảm bớt sự phụ thuộc công nghệ vào Mỹ", bà Herrero bình luận.
Xưởng làm việc tại một công ty bảo trì tàu ở Chu Sơn, Trung Quốc, ngày 4/2. Ảnh: AFP
Tuy nhiên, chuyên gia quốc tế vẫn băn khoăn và cho rằng nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cần nhiều kích thích hơn nữa để đạt mục tiêu tăng trưởng. "Không rõ gói kích thích tiêu dùng 300 tỷ nhân dân tệ sẽ tạo ra cú hích nào cho nhu cầu trong nước và các nỗ lực phục hồi kinh tế, bất chấp mức thâm hụt tăng đáng kể", Jeremy Zook, nhà phân tích hàng đầu về Trung Quốc của Fitch Ratings nhận định.
Ding Shuang, Kinh tế trưởng khu vực Trung Quốc đại lục và Bắc Á của Ngân hàng Standard Chartered cho rằng các biện pháp kích thích tài khóa đã công bố kỳ vọng bù đắp phần nào tác động từ thuế quan của Mỹ, nhưng có thể sẽ cần thêm gói kích thích nếu các động lực tăng trưởng xuất hiện rủi ro suy yếu.
Bà Alicia Garcia Herrero lý giải rằng không có gói kích thích quy mô lớn được công bố tại Lưỡng hội vì bất kỳ sự mở rộng tài khóa ồ ạt nào cũng làm gia tăng nợ công, vốn đã đạt 100% GDP.
Tuy nhiên, theo AP, mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng 5% báo hiệu với các nhà phân tích rằng có thể sẽ có thêm nhiều biện pháp kích thích hơn nữa. Năm ngoái, Bắc Kinh từng khiến thị trường chứng khoán bất ngờ với nhiều động thái bắt đầu từ tháng 9 để thúc đẩy tăng trưởng lên 5% - mức mục tiêu của 2024.
Với cuộc chiến thuế quan của ông Trump, Trung Quốc đã đa dạng hóa thị trường xuất khẩu những năm gần đây, nhưng Mỹ vẫn là đối tác thương mại quan trọng của nước này. Bà Herrero lưu ý thuế quan không phải điều lo ngại lớn nhất, mà là sức khỏe của nền kinh tế Mỹ và nhu cầu với hàng Trung Quốc.
Ông Trump đã hai lần tăng thuế với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc kể từ khi nhậm chức vào tháng 1. Bắc Kinh không có dấu hiệu nhượng bộ. "Nếu phía Mỹ tiếp tục đi xa hơn trên con đường sai lầm này, chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng", Bộ trưởng Thương mại Vương Văn Đào nói trong kỳ họp.
Phiên An (theo Reuters, ChinaDaily, Natixis)
