14 nhà máy rượu vang đặc trưng của Châu Âu được thiết kế bởi các kiến trúc sư vĩ đại

Từ Foster, Nouvel, Calatrava đến Hadid, đều đánh giá cao đối với dự án xây dựng những nhà máy sản xuất rượu vang nổi tiếng bậc nhất hành tinh. 

Tháng 9 hàng năm là thời điểm hoàn hảo để thu hoạch nho, cũng là khoảng thời gian bận rộn nhất ở những nhà máy sản xuất rượu vang trên khắp châu Âu. Đây là lúc các nhà máy bắt đầu quy trình sản xuất và lên men nho trong hầm rượu, cũng như tổ chức vô số sự kiện hấp dẫn, thu hút những người đam mê, tò mò hay đơn giản là những người thích thưởng thức loại đồ uống tinh tế này.

Nhằm đáp ứng mong muốn được đi dạo giữa những hàng dây nho chín mọng và đi thăm các công trình kiến trúc đương đại cổ kính do các bậc thầy vĩ đại thiết kế của du khách, các chương trình tham quan quy trình sản xuất rượu được tổ chức mỗi cuối tuần vào tháng 9.

Tại vùng đất Địa Trung Hải, nơi ánh mặt trời giao hoà với mặt đất, nuôi dưỡng vị ngọt trong từng trái nho. Nơi đây nổi tiếng với cảnh quan nông thôn dân dã cùng những vườn nho rộng lớn bao quanh hầm rượu của các nhà máy. Quy trình sản xuất rượu vang không chỉ là một công việc kiếm ăn hàng ngày mà còn là một nét đẹp văn hóa của người dân châu Âu. Sản xuất rượu nho là công việc truyền tải những giá trị tri thức quý báu của tổ tiên, dung hòa giữa truyền thống với sự đổi mới của công nghệ. Một vùng đất xinh đẹp được mệnh danh là ‘thánh đường rượu vang’.

Từ Rioja, Bordeaux, Maremma, đến Chianti, những công trình mô phỏng dần biến mất theo đúng nghĩa đen. Từ những công trình hòa vào cảnh quan (như Archea associati); những nhà máy trở nên phù hợp hơn với môi trường xung quanh (Botta, Pomodoro, Foster + Partners); những tác phẩm điêu khắc giống như một cột mốc (Calatrava, Gehry, Hadid, Sartogo, Portzamparc, Baggio Piechaud, Nouvel), cho đến những công trình có chức năng công khai (Foster + Partners, Siza) với ngôn ngữ công nghiệp nhất định (hội thảo RPB), các hầm rượu là biểu tượng của văn hóa và tiếp thị chiến lược, nhắc nhở chúng ta rằng mối liên hệ ‘về mặt cảm xúc’ giữa kiến trúc và rượu vang không phải là duy nhất, cũng giống như kiến trúc là thơ ca ‘được xây dựng’, rượu vang – như Stevenson đã nói – ‘là thơ ca trong chai’.

Santiago Calatrava architects & engineers, Bodegas Yslos LaGuardia, Basque Country, Tây Ban Nha 2001

Bodegas Yslos LaGuardia

Nhà máy rượu vang Bodegas nằm bên cạnh một vườn nho ở Tây Ban Nha. Nhà máy đáp ứng mong muốn của khách hàng có không gian phù hợp cho quá trình sản xuất, dự trữ và bán rượu, cũng như đóng vai trò là bản tuyên ngôn mang tính biểu tượng cho thương hiệu uy tín “Rioja Alavesa”.

Bố cục nhà máy theo chiều dọc đơn giản và rõ ràng được phát triển dần theo độ cao. Mặt tiền phía Bắc được phủ các tấm bê tông đúc sẵn, phía Đông, phía Tây là các tấm nhôm; phía Nam là các thanh gỗ tuyết tùng gợi nhắc đến hình ảnh những thùng đựng rượu. Mái nhà có cấu trúc hình sin độc đáo, dựng từ dầm gỗ nhiều lớp và nhôm, mang lại nét năng động và vẻ đẹp như tạc tượng cho toàn bộ cấu trúc.

Marlo Botta, Cantina Petra, Suvereto (Livorno) Italy 2003

Cantina Petra Đóa hoa nở rộ giữa lòng Maremma

Khu phức hợp nằm ở khu điền trang rộng gần 300 hecta giữa những ngọn đồi và khu vườn nho. Công trình đặc trưng bởi khu nhà hình trụ ở vị trí trung tâm, được phân chia bởi một mặt phẳng nghiêng song song với mặt đồi, một hành lang cắt ngang và trồng rất nhiều cây xanh trên mái, 2 toà nhà bên cạnh có mái cổng. Tầng trệt là hầm chứa, khu vực ủ, lên men, đóng chai, đóng gói và khu vực thử rượu. Tầng một bố trí khu nghiền nho và phòng công nghệ. Với phần ốp đá Prun, công trình gợi lên hình ảnh đóa hoa nở rộ giữa lòng Maremma.

Frank O. Gehry, Marques De Riscal, Elciego, Basque Country, Spain 2006.

Marques De Riscal

Marques De Riscal là một khách sạn sang trọng được thiết kế bởi kiến trúc sư Frank O. Gehry. Toà nhà có thiết kế độc đáo bởi các tấm titanium và thép trên mái nhà, sự bất đối xứng giữa tường và sàn nhà – 2 tòa nhà chính với tổng cộng 61 phòng khách sang trọng (10 trong số chúng là Suites). Linh hồn của khách sạn là cửa hàng rượu vang Plaza del Reloj được xây dựng từ năm 1860. Cửa hàng được dựng từ đá địa phương vững chắc với những cánh cửa sơn đỏ, ngoài ra còn có hầm chứa và nơi ủ rượu. Đây cũng là nơi đã sản xuất ra loại rượu vang hảo hạng của Marques de Riscal.

Zaha Hadid Architects, R. Lopez de Heredia Vina Tondonia, Haro, Basque Country, Spain 2006

Vina Tondonia

Với phương châm “bình mới rượu cũ” (A new bottle for a historic wine), một gia đình trồng nho lâu đời nổi tiếng nhất vùng đã uỷ thác cho kiến trúc sư Zaha Hadid bảo vệ và nâng cấp gian trưng bày rượu bằng gỗ cũ. Gian trưng bày này ban đầu được vận chuyển đến triển lãm Rượu vang quốc tế Brussels vào năm 1910 và sau đó không được sử dụng nữa. Kiến trúc sư người Iraq đã thiết kế một khu vực bao quanh với hình dạng uốn lượn, gợi lên hình ảnh một chai rượu hoặc một tàu vũ trụ hạ cánh xuống Rioja.

Renzo Piano Building Workshop, Rocca di Frassinello, Gavorrano (Grosseto),Italy 2007

Rocca di Frassinello

Nhà máy được thiết kế nhằm tối ưu hoá quy trình sản xuất rượu vang cũng như trở thành nơi tổ chức các hội nghị, buổi hòa nhạc và sự kiện: đây là tầm nhìn của Renzo Piano đối với nhà máy sản xuất rượu ở trung tâm thành phố Maremma. Toà nhà tái hiện lại kiến trúc Tuscan truyền thống theo phong cách đương đại pha chút hơi thở công nghiệp hiện đại.

Khu phức hợp bao gồm quảng trường, gian nhà kính là không gian hành chính thương mại; một tòa tháp và một hầm rượu đặc với sảnh lớn dưới lòng đất có sức chứa 2.500 thùng gỗ sồi. Thuỷ tinh và đất nung là hiện thân của sự kết hợp giữa các quy trình công nghiệp và truyền thống trong sản xuất rượu vang ngày nay.

Sartogo Architetti Associati, Tenuta Ammiraglia-Frescobaldi, Magliano in Toscana (Grosseto), Italy 2008

Tenuta Ammiraglia-Frescobaldi

“Một mảnh đất được nâng lên để mở ra một khe hở hẹp, dài với độ dốc tự nhiên của khu đất (…); không chỉ là một nhà máy sản xuất rượu vang, mà còn là một cánh hải âu rộng lớn hướng về phía Nam, tận hưởng không khí ven biển đặc biệt”. Đây là những lời mà các kiến trúc sư đã mô tả về công trình nằm trên vùng đất Maremma như một cánh hải âu, thực tế, như một mũi tàu hướng ra biển rộng. Tòa nhà công nghiệp, hoà vào hoàn hảo với ngọn đồi xung quanh, được bao phủ bởi cây cối xanh tốt. Hình dáng uốn lượn của công trình như bao trọn lấy khu đất, tạo nên sự kết hợp hoàn hảo giữa nhân tạo và tự nhiên.

Foster Partners, Bodegas Portia, Ribera del Duero, Spain 2010

Bodegas Portia

Khu phức hợp nằm ở một trong những khu vực sản xuất rượu nho sôi nổi nhất ở Tây Ban Nha. Tòa nhà đặc trưng bởi chức năng hình học ba thuỳ, phù hợp với những bước khác nhau trong quá trình sản xuất rượu vang gồm: chế biến, bảo quản và đóng gói trong chai, tất cả đều có một khu vực riêng trong tòa nhà. Cấu trúc bê tông ốp bằng ván lợp thép corten màu đỏ gợi lên màu sắc tươi sáng, đậm đà của rượu vang.

Álvaro Siza, Quinta do Portal, Sabrosa, Portugal 2010

Quinta do Portal

Nhà máy sản xuất được sử dụng để sản xuất loại rượu vang AOC nổi tiếng (từ Duoro đến Port đến Moscato), được chia làm 4 tầng. Tầng hầm, hầu như nằm dưới lòng đất, là khu vực dự trữ, các dịch vụ tư nhân và nhà kho. Ở tầng trệt là khu vực dự trữ thứ hai, phòng thay đồ và dịch vụ; tầng 2 là khu vực lễ tân, phòng thử rượu và tầng trên cùng là một thính phòng. Khu phức hợp được ốp bên ngoài bằng đá phiến, đá và bần nhằm duy trì hình ảnh “tự nhiên nhân tạo”, giúp ngôi nhà hoà hợp với vườn nho xung quanh.

Christian de Portzamparc, Chateau Cheval Blanc, Bordeaux, France 2011

Chateau Cheval Blanc

Để thể hiện hình ảnh một trong những nhà máy sản xuất rượu vang lớn nhất ở Bordeaux, các kiến trúc sư đã thiết kế khối bê tông lộ thiên có hình dạng uốn cong bao quanh hầm rượu. Công trình mang hình dáng của một “nhà máy sản xuất rượu” hùng vĩ rộng 5,500m2 được phát triển thành 2 tầng: tầng một có 52 bể bê tông để ủ rượu và một phòng thử rượu; tầng hầm chứa các phòng sản xuất. Toà nhà được thiết kế theo tiêu chí bền vững, nhờ sự hiện diện của sân hiên xanh trên mái, hệ thống thông gió đã được nghiên cứu và cơ chế lọc, tái sử dụng nước mưa.

Arnaldo Pômdoro, Tenuta Castelbuono-Tenute Lunelli, Bevagna (Perugia), Italy 2012

Tenuta Castelbuono-Tenute Lunelli

Ở vùng nông thôn Umbria, “Carapace” của Arnaldo Pomodoro là một tác phẩm giữa nghệ thuật và kiến trúc. Mái vòm lớn được bao phủ bằng đồng và khắc các vết nứt gợi lên hình ảnh của Trái Đất. Công trình hùng vĩ gồm ba mái vòm có bản lề từ dầm gỗ nhiều lớp và đồ nội thất màu đỏ tươi gợi lên hình ảnh những chiếc lá nho.

Archea Associati, Antinori Winery, San Casciano Val di Pesa (Florence) Italy 2012

Antinori Winery

Hoà mình vào cảnh quan đồi núi của vùng Chianti, Nhà máy rượu vang Antinori trước hết là một dự án thử nghiệm địa hình. Được đào sâu tới 15m vào sườn đồi, khu phức hợp rộng gần 45,000m2 phần lớn là địa chất giả và hầu như không nhìn thấy được từ bên ngoài, ngoại trừ qua các khe ngang dọc theo hành lang xanh, theo đó khu vực dành cho sản xuất và các dịch vụ giải trí nối liền nhau. Nội thất bên trong sử dụng các nguyên liệu tự nhiên mang đến cảm giác ấm áp như đất nung, bê tông đỏ và corten, tạo nên không gian linh thiêng, vượt thời gian, như một đền thờ, cùng tồn tại với công nghệ hiện đại.

Baggio Piechaud, Ballande Meneret Winery, Bordeaux, france 2013

Ballande Meneret Winery

Dự án là việc cải tạo một nhà kho sẵn có được khách hàng mua lại trong khu rừng ở Medoc. Với mong muốn tránh cảm giác mô phỏng và tính bản địa, công trình là một khối bê tông trắng nguyên khối và được gắn các điểm đèn LED. Toà nhà trở thành biểu tượng, báo hiệu sự hiện diện của một kiến trúc bất thường giữa cảnh quan thiên nhiên nông thôn. Bê tông được trộn với các chất làm sạch tự nhiên giúp duy trì độ sáng của mặt tiền và giúp giảm chi phí bảo trì. Xung quanh là một hồ nước, phản chiếu hình ảnh và tạo cảm giác toà nhà “nổi” trên mặt nước.

Ateliers Jean Nouvel, Chateau La Dominique, Saint Emilion, France 2014

Chateau La Dominique

Một tác phẩm nghệ thuật trên đất liền: đây là cách mà nhà máy rượu này – phần mở rộng của một nhà kho bằng đá hiện có ở trung tâm khu đất xuất hiện. Công trình được xây dựng giữa vườn nho với hình dáng trừu tượng: 4 bức tường được nhân đôi, thẳng đứng và một sân hiên/tháp chuông nổi trên cảnh quan. Mặt tiền phía Đông và phía Tây được xây bằng bê tông bao phủ bởi một loạt các thanh ngang bằng thép không gỉ được đánh bóng và sơn màu đỏ tươi, màu của rượu vang. Mặt tiền phía Bắc có một tấm gương lớn phản chiếu vào ban ngày và để lộ phòng lên men vào ban đêm. Mái nhà là một tấm ngang mỏng, bên dưới phủ thanh thép.

Foster & Partners, Le Dome winery, Bordeaux, France 2021

Le Dome winery

Toà nhà nép mình trong những ngọn đồi thoải của Bordeaux là một cấu trúc tiên phong để quảng bá một loại rượu vang nổi tiếng quốc tế. Toà nhà với bố cục hình tròn, được đặc trưng bởi sự kết hợp của 2 đường dốc: một bên ngoài liên kết với cảnh quan xung quanh và một bên trong dẫn khách tham quan những giai đoạn khác nhau trong quy trình sản xuất rượu. Một phòng trưng bày ở tầng trên với các bạn nếm thử và khu vực giải trí với tầm nhìn toàn cảnh ra vườn nho liền kề. Lớp vỏ ngoài bằng bê tông ốp gỗ bao bọc các không gian, mái nhà bằng gỗ có đường kính 40m gồm dầm dốc và tấm ốp bằng đất nung tái chế. Ở trung tâm mái nhà là một ô kính rộng 6 mét, khi mở ra ánh sáng tự nhiên tràn ngập khắp không gian. 

14 nhà máy rượu sản xuất rượu nhỏ với những phong cách kiến trúc khác nhau tạo nên nét độc đáo trong văn hoá Châu Âu.

Biên dịch: Hương Giang | Nguồn: Domusweb

XEM THÊM: 

• 5 dự án tái thiết công trình di sản ở Chile
• Gặp gỡ các đơn vị đoạt giải thưởng Kiến trúc sư Ả Rập 2022
• 15 dự án đạt Giải thưởng công trình của năm 2022 trên Archdaily với những dấu ấn đặc biệt
• 11 dự án kiến trúc nổi bật của cố KTS Arata Isozaki
• Dự án cải tạo và mở rộng Bảo tàng Mỹ thuật Bilbao / Foster + Partners