Ý tưởng được luật sư Lê Quang Y, Phó chủ nhiệm phụ trách Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai, nêu tại tọa đàm "Đào tạo luật ở Việt Nam hiện nay: Thách thức và cơ hội" do báo Pháp luật TP HCM tổ chức, ngày 12/10.
Ở Mỹ, thời gian đào tạo ngành Luật là 3 năm, yêu cầu người học phải có một bằng cử nhân trước đó. Theo luật sư Y, cách tiếp cận này giúp người học Luật có nền tảng kiến thức rộng, tăng khả năng phân tích liên ngành và đáp ứng tốt hơn yêu cầu nghề luật sư hiện đại.
PGS.TS Lê Minh Hùng, Trưởng khoa Luật và Khoa học chính trị, trường Đại học Công nghiệp TP HCM, đồng tình rằng có thể cân nhắc mô hình này với ưu điểm như trên. Song, ông chỉ ra hạn chế là chi phí đào tạo sẽ bị đẩy lên rất cao, thu hẹp cơ hội với đa số sinh viên.
"Chúng ta đã có hình thức đào tạo văn bằng 2 ngành Luật, đáp ứng nhu cầu của những người đã có kiến thức chuyên môn ở một lĩnh vực khác rồi mới học Luật", ông Hùng nói thêm.
Luật sư Lê Quang Y, Phó chủ nhiệm phụ trách Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai, nêu ý kiến tại tọa đàm ngày 10/12. Ảnh: Phạm Anh
Việc cải tiến chương trình, mô hình đào tạo được các chuyên gia đặt ra sau khi nhìn nhận vẫn còn khoảng cách đáng kể giữa đào tạo và hành nghề. Nhiều cử nhân Luật ra trường nhưng thiếu kỹ năng và cả kiến thức chuyên môn, gặp khó khăn khi làm việc.
TS Nguyễn Vinh Huy, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP HCM, cho biết có thời điểm doanh nghiệp sử dụng đến 150 nhân sự chuyên về luật, hoạt động nhiều ở mảng bổ trợ, tư vấn pháp lý. Song, ông nhận thấy có những cử nhân Luật không soạn nổi một văn bản pháp lý cơ bản.
"Việc nhiều trường đại học mở ngành Luật trong thời gian ngắn, dẫn đến sự lệch pha giữa đào tạo và thị trường lao động. Chất lượng sinh viên ra trường còn thấp", ông Huy nhận định.
Theo luật sư Lê Quang Y và PGS-TS Bùi Anh Thủy, Trưởng khoa Luật, trường Đại học Văn Lang, hệ thống pháp luật Việt Nam liên tục được sửa đổi, bổ sung với tốc độ nhanh chóng. Điều này đòi hỏi chương trình đào tạo pháp lý phải thường xuyên cập nhật. Tuy nhiên, nhiều cơ sở đào tạo vẫn phụ thuộc vào chương trình khung cứng, thiếu linh hoạt, dẫn đến chương trình lạc hậu so với thực tiễn.
Phương pháp giảng dạy tại nhiều nơi thiên về thuyết giảng, trong khi các phương pháp hiện đại như học theo tình huống, phiên tòa giả định và phòng khám pháp lý, phân tích án lệ chưa được áp dụng rộng rãi. Đây là lý do khiến sinh viên thiếu tư duy phản biện và khả năng vận dụng pháp luật vào thực tế.
Một vấn đề khác là đội ngũ giảng viên không đồng đều. Nhiều trường thiếu giảng viên có kinh nghiệm hành nghề nên khó hướng dẫn sinh viên. Hoạt động thực tập của sinh viên còn hình thức.
Sự phát triển của công nghệ pháp lý bao gồm trí tuệ nhân tạo hỗ trợ tra cứu, phân tích dữ liệu, quản lý hồ sơ số đang làm thay đổi phương thức cung cấp dịch vụ pháp lý. Tuy nhiên, hầu hết sinh viên luật chưa được đào tạo bài bản về nội dung này, gặp khó khi bước vào môi trường hành nghề hiện đại.
Cả nước có hơn 100 cơ sở đào tạo cử nhân Luật, phần lớn là ở các trường đại học đa ngành. Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình ngày 25/11 cho biết chủ trương sắp tới là không cho phép các trường đại học không chuyên đào tạo một số lĩnh vực, như cử nhân Luật, mà chỉ dạy như một môn phối hợp.
Theo các luật sư, chuyên gia, việc này đi ngược với xu hướng phát triển đa ngành ở đại học, chưa từng có tiền lệ trên thế giới.
Lệ Nguyễn
