Mới đây, huyền thoại Paul McCartney đã ra mắt một ca khúc mới, như một phần trong những phản ứng của ngành công nghiệp âm nhạc để chống lại hành vi xâm phạm bản quyền từ trí tuệ nhân tạo (AI).
Cựu thành viên The Beatles đã tham gia cùng nhiều nghệ sĩ tiếng tăm - như Hans Zimmer, Billy Ocean, Kate Bush và The Clash - trong album không lời mang tên Is This What We Want? (Đây là thứ chúng ta muốn sao?).
Giai điệu cảnh báo
Với thời lượng 2 phút 45 giây, ca khúc này có độ dài gần bằng With a Little Help From My Friends - siêu hit năm 1967 của The Beatles. Tuy nhiên, bản thu âm mới đầu tiên sau 5 năm của Paul McCartney lại thiếu đi những giai điệu dễ hát theo, tiếng guitar vui tươi và ca từ sâu sắc. Đơn giản, cựu thành viên The Beatles, được tôn vinh là "nhạc sĩ vĩ đại nhất còn sống của Anh", đã phát hành ca khúc gần như hoàn toàn im lặng.
Paul McCartney đang mạnh mẽ kêu gọi bảo vệ bản quyền âm nhạc trước AI
Đóng góp mới của McCartney có tên Bonus track (Ca khúc tặng kèm). Giống như những ca khúc hay nhất của ông, có thể nói rằng nó có phần mở đầu, phần giữa và phần kết thúc. Ca khúc nhanh chóng bắt đầu bằng 55 giây tiếng băng rè. Sau đó là 15 giây tiếng lạch cạch không xác định - có thể là tiếng ai đó mở cửa và bước lại - trước khi chuyển sang 80 giây tiếng rít, thỉnh thoảng xen vào vài tiếng sột soạt nhỏ. Kết thúc là một đoạn nhạc nhỏ dần, chậm rãi và thống thiết.
Bản nhạc này như ám chỉ: Nếu các công ty AI khai thác tài sản trí tuệ của nhạc sĩ một cách bất công để đào tạo các mô hình AI tạo sinh của họ, hệ sinh thái sáng tạo sẽ bị phá hủy và âm nhạc nguyên bản sẽ bị dập tắt.
McCartney, 83 tuổi và hiện đang lưu diễn ở Bắc Mỹ, đã thêm Bonus track vào mặt B của album Is This What We Want?. Album này bao gồm nhiều bản thu âm câm khác, vừa phát hành đầu năm nay. Phiên bản mới có ca khúc của McCartney sẽ được in trên đĩa than và phát hành vào cuối tháng này.
Những đóng góp của McCartney được đưa ra trong bối cảnh các nhạc sĩ và nghệ sĩ đang đẩy mạnh chiến dịch thuyết phục Chính phủ Anh ngăn chặn các công ty công nghệ đào tạo mô hình AI dựa trên sản phẩm sáng tạo của họ mà không được chấp thuận hoặc trả tiền bản quyền.
Đứng sau album Is This What We Want? là Ed Newton-Rex - một nhà soạn nhạc và nhà vận động cho công bằng bản quyền. "Tôi rất lo ngại rằng Chính phủ đang chú ý đến lợi ích của các công ty công nghệ nhiều hơn là lợi ích của những người sáng tạo" - ông nói.
Bìa album "Is This What We Want?"
Chưa có hồi kết
Paul McCartney là 1 trong những tiếng nói hàng đầu của âm nhạc Anh từng bày tỏ lo ngại về kế hoạch tạo ra một thỏa thuận mới giữa các nhà sáng tạo với các công ty AI như OpenAI, Google, Anthropic và xAI. Những công ty này đòi hỏi quyền truy cập vào khối lượng lớn dữ liệu dùng để đào tạo mô hình AI, bao gồm văn bản, hình ảnh và âm nhạc.
"Chúng ta phải thận trọng vì AI có thể chiếm quyền kiểm soát. Chúng ta không muốn điều đó xảy ra, đặc biệt là đối với các nhà soạn nhạc và nhạc sĩ trẻ - những người mà đây có thể là cách duy nhất để họ tạo dựng sự nghiệp" - McCartney nói về AI - "Nếu AI xóa sổ cơ hội này, đó thực sự sẽ là một điều rất đáng buồn".
Kate Bush - một nghệ sĩ khác cũng tham gia vào album phản đối - thì lo ngại: "Trong âm nhạc ở tương lai, liệu tiếng nói của chúng ta có bị chôn vùi?". Còn nhà soạn nhạc Max Richter thì nghi ngờ: "Những đề xuất của Chính phủ sẽ làm nghèo đi những người sáng tạo, ưu ái những sáng tạo tự động hóa hơn là những người sáng tác nhạc, viết văn học, vẽ tranh nghệ thuật của chúng ta".
Chính phủ Vương quốc Anh đã tham khảo ý kiến về việc cho phép một ngoại lệ trong luật bản quyền Vương quốc Anh đối với việc "khai thác văn bản và dữ liệu". Trong đó bao gồm khả năng yêu cầu chủ sở hữu bản quyền phải chủ động từ chối nếu không muốn tác phẩm của họ bị sử dụng để đào tạo các mô hình AI.
Hình ảnh do AI tạo ra về Velvet Sundown - ban nhạc chơi nhạc do AI tạo ra, đang nổi đình nổi đám trên mạng
Các bộ trưởng nước này đang đối mặt với khó khăn trong việc cân bằng lợi ích của các ngành công nghiệp sáng tạo - vốn từng đóng góp 125 tỷ bảng Anh hằng năm cho nền kinh tế Vương quốc Anh - và các công ty công nghệ Mỹ. Những công ty này muốn nới lỏng quy định và gần đây đã công bố khoản đầu tư hơn 30 tỷ bảng Anh, chủ yếu vào các trung tâm dữ liệu.
Dự kiến, phải chờ ít nhất tới năm 2026, hệ thống pháp lý mới về AI và bản quyền mới được thảo luận tại Quốc hội. Trong thời gian chờ đợi, Chính phủ đã ký kết các thỏa thuận với các công ty AI, bao gồm Open AI, Google và Anthropic, nhằm thúc đẩy việc chấp nhận AI trong Chính phủ và toàn bộ nền kinh tế.
Chính trị gia kiêm đạo diễn phim Beeban Kidron, người vận động bảo vệ bản quyền, nói với tờ Guardian: "Chính phủ đang cố gắng làm hài lòng cả 2 phía nhưng không thuyết phục được bên nào cả".
Một nguồn tin của Chính phủ cho biết bà Liz Kendall - Bộ trưởng Bộ Khoa học, Đổi mới và Công nghệ - đã cam kết tìm ra giải pháp giữa các công ty AI và những người sáng tạo. Đã có những lo ngại khi bà Kendall bổ nhiệm bà Kirsty Innes làm cố vấn đặc biệt hồi tháng 9. Bà Innes trước đó từng đưa ra quan điểm: "Về mặt triết lý, dù mọi người cho rằng các công ty AI lớn nên bồi thường cho những người sáng tạo nội dung hay không, trên thực tế, họ sẽ không bao giờ phải làm điều đó theo luật pháp".
Phản hồi về sự can thiệp của McCartney, một phát ngôn viên của Chính phủ cho biết họ đặt lợi ích của công dân và doanh nghiệp Vương quốc Anh lên hàng đầu. "Chúng tôi luôn rõ ràng về nhu cầu hợp tác với cả ngành công nghiệp sáng tạo và lĩnh vực AI, để thúc đẩy đổi mới AI và đảm bảo sự bảo vệ mạnh mẽ cho người sáng tạo" - phát ngôn viên này nói - "Chúng tôi đang tập hợp các công ty Anh và toàn cầu, cùng với những tiếng nói bên ngoài lĩnh vực AI và sáng tạo, để đảm bảo chúng tôi có thể nắm bắt được ở phạm vi rộng nhất có thể các quan điểm chuyên gia khi chúng tôi cân nhắc các bước tiếp theo".
Đôi nét về album "Is This What We Want?"
Is This What We Want? là album của nhiều nghệ sĩ, phát hành ngày 25/2/2025 thông qua Virgin Music Group. Album bao gồm những đoạn im lặng được thu âm trong phòng thu, nhằm phản đối việc sử dụng trái phép tác phẩm có bản quyền để đào tạo AI. Lợi nhuận từ album được chuyển đến tổ chức từ thiện Help Musicians của Vương quốc Anh. Album ra đời trong bối cảnh AI bùng nổ toàn cầu và dần gây lo ngại rằng các sản phẩm AI có thể vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Năm 2024, Suno AI và Udio - 2 công ty khởi nghiệp AI có sản phẩm tạo ra các bản ghi âm nhạc theo gợi ý từ người dùng - đã bị Sony Music, Warner Music Group và Universal Music Group kiện, với cáo buộc các công ty này đã sử dụng các bản ghi âm có bản quyền trong dữ liệu đào tạo AI của họ mà không được phép.
Tới tháng 12/2024, Chính phủ Vương quốc Anh đã công bố một cuộc tham vấn về bản quyền và AI. Ngay sau đó, nhiều nhạc sĩ Anh nổi tiếng - bao gồm Paul McCartney và Elton John - đã lên tiếng cảnh báo về mối đe dọa mà AI gây ra cho các nhạc sĩ.
Tổ chức sản xuất album là nhà soạn nhạc người Anh Ed Newton-Rex, người trước đây từng giữ chức vụ tại Stability AI - công ty đi đầu làn sóng bùng nổ AI.
Album gồm 12 ca khúc, không ghi nhận chi tiết tác giả cho từng ca khúc. Tổng cộng, có 1.000 nghệ sĩ được ghi nhận là đồng sáng tác, bao gồm Kate Bush, Damon Albarn, Tori Amos, Annie Lennox, Pet Shop Boys, Billy Ocean, The Clash, Ed O'Brien, Dan Smith, Jamiroquai, Mystery Jets, Hans Zimmer, Imogen Heap, Yusuf/Cat Stevens, Max Richter, The King's Singers, The Sixteen, John Rutter và James MacMillan. Tựa đề của các ca khúc trong album được ghép lại thành câu: "Chính phủ Anh không được hợp pháp hóa việc ăn cắp nhạc để mang lại lợi ích cho các công ty AI".
Album từng ra mắt ở No.38 trên BXH Album tải xuống của Vương quốc Anh. Phiên bản đĩa than với ca khúc tặng kèm của McCartney sẽ được phát hành vào ngày 8/12 này.
