Lễ công bố TP.HCM gia nhập Mạng lưới thành phố sáng tạo của UNESCO (lĩnh vực điện ảnh) vào tối 21-11 - Ảnh: VĂN TRUNG
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được đại diện TP.HCM nhận danh hiệu “Thành phố sáng tạo điện ảnh” của UNESCO - Ảnh: T.T.D.
Với chủ đề "Điện ảnh Việt Nam - Phát triển bền vững và hội nhập quốc tế trong kỷ nguyên mới", Liên hoan phim Việt Nam lần này không chỉ là nơi gặp gỡ, giao lưu của những người làm nghề, mà còn là nhịp cầu kết nối giữa quá khứ tự hào, hiện tại sôi động và tương lai đầy khát vọng của điện ảnh Việt Nam.
Được tổ chức với quy mô lớn với nhiều sự kiện hội thảo, giao lưu, chiếu phim và trao đổi kinh nghiệm, Liên hoan phim góp phần khẳng định tầm nhìn và tầm vóc của điện ảnh Việt Nam cũng như vị thế của TP.HCM - thành phố sáng tạo lĩnh vực điện ảnh mà UNESCO vừa công nhận.
Nếu điện ảnh được đầu tư đúng mức
Liên hoan phim Việt Nam từng tổ chức tại TP.HCM lần thứ 4 (năm 1977), lần thứ 6 (năm 1983), lần thứ 16 (năm 2009) và lần thứ 19 (năm 2015).
Năm nay, lần thứ 24, được cho là Liên hoan phim Việt Nam lớn nhất, diễn ra vào giai đoạn thăng hoa của điện ảnh, kết lại một năm 2025 bùng nổ về doanh thu phòng vé và tình cảm của khán giả. Có thể nói Liên hoan phim Việt Nam trở lại TP.HCM với một diện mạo mới mẻ.
Bà Dương Cẩm Thúy, Chủ tịch Hội Điện ảnh TP.HCM, kể: "Tôi dự Liên hoan phim lần đầu tiên là vào lần thứ 6, vào năm 1983, đến bây giờ mỗi lần Liên hoan phim tổ chức tại thành phố, tôi đều hồi hộp và đón nhận đầy cảm xúc".
Theo bà Thúy, Hội Điện ảnh TP.HCM và các hội viên đều cảm thấy thách thức, làm sao để thành phố xứng đáng là trung tâm điện ảnh của cả nước - điều chúng ta đã làm nhiều năm nay và cần ngày càng làm tốt hơn.
Chiều 21-11, tại cụm rạp Galaxy Nguyễn Du, TP.HCM diễn ra buổi chiếu phim khai mạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24, với phim Mưa đỏ của đạo diễn Đặng Thái Huyền - Ảnh: VĂN TRUNG
Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng chia sẻ TP.HCM là thị trường lớn nhất về ngành giải trí, tập trung nhiều nhất nhân lực làm phim, nghệ sĩ, rạp chiếu phim. TP.HCM có khán giả tới rạp đông nhất, các công ty, studio, bối cảnh quay phim rất đa dạng. Có thể nói TP.HCM góp phần không nhỏ trong những thành công của điện ảnh Việt Nam gần đây, đặc biệt là hai năm qua.
Cục trưởng Cục Điện ảnh Đặng Trần Cường nói với Tuổi Trẻ: "Thành công này khẳng định nếu điện ảnh được đầu tư, quan tâm một cách xứng tầm thì sẽ phát huy được những lợi thế của ngành: lan tỏa những giá trị văn hóa, giáo dục hay khơi dậy lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc; đồng thời cũng sòng phẳng đóng góp vào giá trị kinh tế".
Liên hoan phim Việt Nam: Tầm nhìn và hành động
Trong không khí tưng bừng của lễ khai mạc, ban tổ chức mở đầu với một khoảnh khắc đặc biệt: lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, lãnh đạo UBND TP.HCM và đại diện tổ chức UNESCO tại Việt Nam thực hiện nghi thức trao danh hiệu "Thành phố sáng tạo điện ảnh" cho TP.HCM.
Đây là một sự công nhận quốc tế với tầm vóc, năng lực sáng tạo và đóng góp của thành phố trong mạng lưới đô thị sáng tạo toàn cầu. Ông Jonathan Baker, Trưởng đại diện văn phòng UNESCO tại Việt Nam, ghi nhận TP.HCM về sự không ngừng đổi mới và khẳng định vị thế trên bản đồ sáng tạo toàn cầu.
Nguyễn Hùng mặc đồ trắng, hát bài Phép màu - hit quốc dân của anh và cũng là nhạc phim ngắn Đàn cá gỗ - Ảnh: VĂN TRUNG
Trong khuôn khổ Liên hoan phim, các sự kiện mang tính khoa học và thực tiễn như tọa đàm "Phát triển công nghiệp điện ảnh trong kỷ nguyên mới", hai hội thảo "Thực trạng và giải pháp thu hút đoàn làm phim đến các địa phương" và "Phát huy giá trị tư liệu hình ảnh động lưu trữ trong tình hình hiện nay" thu hút sự quan tâm của các cơ quan quản lý nhà nước và giới chuyên môn.
Các tọa đàm, hội thảo này sẽ quy tụ đông đảo các chuyên gia nhằm hiến kế cho Nhà nước và TP.HCM các phương hướng hoạt động để phát triển điện ảnh trong những năm tới.
* Đạo diễn Charlie Nguyễn:
3 điều đáng mừng và vài cân nhắc
Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 không đơn thuần là lễ trao giải. Liên hoan lần này giống như một dấu mốc để nhìn lại xem điện ảnh Việt đang mạnh ở đâu, yếu chỗ nào. Có ba điểm rất đáng để mừng, xen lẫn vài chuyện phải cân nhắc.
Điều vui nhất là Cục trưởng Cục Điện ảnh công bố thị trường tăng trưởng trở lại, thậm chí còn "khỏe" hơn thời trước COVID-19. Phim làm ra mỗi năm cũng nhiều lên.
Đạo diễn Charlie Nguyễn
Nghe vậy là biết ngành đang hồi lại thiệt chứ không phải kiểu "nói cho có". Nhưng phim nhiều chưa chắc phim hay, phải làm sao cho số phim thắng lớn, phim tử tế, phim làm khán giả tự hào... xuất hiện đều đều, chứ không phải lâu lâu mới nổ một cú.
Chọn làm ở TP.HCM ngay sau khi được UNESCO công nhận là thành phố sáng tạo về lĩnh vực điện ảnh, phải nói quá khôn khéo. Sự kiện này biến thành cơ hội để thành phố "khoe sắc", khoe tiềm lực. Danh hiệu UNESCO nghe sang thiệt, nhưng áp lực cũng không nhẹ.
Liên hoan phim lần này coi như bài kiểm tra đầu tiên để xem TP.HCM có thực sự biến điện ảnh thành ngành công nghiệp kiếm được tiền, hút được khách giống Busan hay không. Được công nhận mà mình không nâng tầm ngành thì giống như được tặng chiếc áo đẹp mà không dám bận ra đường.
144 phim tham dự, hàng loạt hội thảo về hợp tác sản xuất, toàn là việc cụ thể. Không có kiểu nói cho sang miệng.
Liên hoan phim lần thứ 24 như một cú hích đúng thời điểm không tô đường tô mật rằng điện ảnh Việt đã "lên đỉnh vinh quang", nhưng khẳng định một điều rất quan trọng: mình có khán giả, có thị trường, có nội lực và có sự hỗ trợ của Nhà nước để đưa điện ảnh Việt thành một ngành công nghiệp đàng hoàng, chứ không phải làm phim theo kiểu "nghệ thuật thứ 7" nữa.
Giám khảo nói gì?
* Đạo diễn Lý Hải (giám khảo Phim truyện điện ảnh):
Chất lượng phim tham dự ngày càng cao
Đạo diễn Lý Hải
Tôi hy vọng qua liên hoan phim năm nay khán giả trong và ngoài nước sẽ quan tâm nhiều hơn đến không chỉ điện ảnh Việt mà cả đất nước, con người, văn hóa Việt sẽ ngày càng được chú ý và phát triển hơn nữa.
Chất lượng phim Việt những năm gần đây ngày càng cao hơn, các đạo diễn và ê kíp làm phim đầu tư bài bản hơn, chuyên nghiệp hơn trong cách kể chuyện, trong kỹ thuật và trong tư duy điện ảnh, khán giả Việt ủng hộ phim Việt mạnh mẽ và đó là nguồn động lực quan trọng để điện ảnh Việt tiếp tục vươn xa.
Tôi mong điện ảnh Việt sẽ ngày càng phát triển hơn nữa đáp ứng được kỳ vọng của khán giả trong nước, đồng thời vững bước bước ra quốc tế mạnh mẽ hơn nữa.
* Nhạc sĩ Huy Tuấn (giám khảo Phim truyện điện ảnh):
Nhiều tác phẩm làm rất có nghề
Nhạc sĩ Huy Tuấn
Tại Liên hoan phim năm nay, tôi mong muốn được xem nhiều phim hay.
Nhìn bề ngoài, thị trường điện ảnh Việt Nam có vẻ như đang lớn mạnh từng ngày: nhiều bộ phim bom tấn, số lượng phim Việt ra rạp tăng gấp đôi so với vài năm trước.
Nhưng khán giả vốn rất công bằng, 10 phim ra rạp thì may ra có một phim thắng. Mặt bằng chất lượng của Liên hoan phim Việt Nam vì thế phản ánh rất rõ tình trạng chung: không đồng đều, thậm chí chênh lệch khá lớn.
Điều khiến tôi lạc quan hơn cả là những bộ phim nổi bật trong năm qua đều là những tác phẩm thật sự chất lượng, được làm rất có nghề, cho thấy sự tiến bộ rõ rệt trong tư duy kể chuyện, kỹ thuật dàn dựng và sự nghiêm túc của đội ngũ làm nghề cả trước lẫn sau ống kính.
Khoảng cách giữa nhóm phim xuất sắc và phần còn lại vì vậy trở nên rất rõ rệt.
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên và đoàn phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối trên thảm đỏ khai mạc Liên hoan phim Việt Nam - Ảnh: T.T.D.
Nhà làm phim nói gì?
* Anh Đinh Việt Phương (đại diện 3DART VFX Studio, đơn vị đứng sau 700 cảnh kỹ xảo trong phim Mưa đỏ) chia sẻ Liên hoan phim Việt Nam diễn ra trong một thời điểm rất đẹp:
Anh Đinh Việt Phương (đại diện 3DART VFX Studio)
Không chỉ có ý nghĩa tổng kết 2 năm điện ảnh Việt phát triển thăng hoa và bội thu mà còn được tổ chức ở TP.HCM - vừa trở thành thành phố sáng tạo về điện ảnh đầu tiên ở Đông Nam Á:
"Chúng ta có quyền hy vọng về tương lai của điện ảnh trong chặng đường sắp tới. Tôi cho rằng sự phát triển này sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho các nhà làm phim trong nước và cả thế giới, trong đó có cả những đơn vị làm hậu trường, kỹ xảo như 3DART VFX Studio", anh nói.
Anh Phương bày tỏ dù tiềm năng lớn, điện ảnh Việt Nam vẫn đối mặt với những thách thức cần khắc phục nếu muốn hướng tới một nền điện ảnh hiện đại, chuyên nghiệp. Năng lực kỹ thuật của các đơn vị VFX Việt Nam đã đạt mức "khá" so với thế giới, hoàn toàn có thể đáp ứng các dự án quy mô lớn như phim lịch sử, chiến tranh.
Tuy nhiên điện ảnh Việt đang bị cản trở bởi ba "điểm nghẽn" chính: thiếu kịch bản tốt, thiếu nhà đầu tư quyết tâm và nhận thức sai lệch của công chúng khi xem phim lịch sử như phim tài liệu, đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối thay vì nhìn nhận là một tác phẩm nghệ thuật.
Hệ thống đào tạo nhân lực ngành kỹ xảo còn manh mún, chưa theo kịp công nghệ và yêu cầu của ngành công nghiệp điện ảnh: "Hy vọng những điều này sẽ được bàn tới trong khuôn khổ cuộc tọa đàm, hội thảo tại Liên hoan phim lần này", anh Phương nói.
* Nhà sản xuất Trinh Hoan (đại diện HK Film, đơn vị có nhiều phim dự thi) vui mừng vì Liên hoan phim năm nay tổ chức trong giai đoạn mà người trong ngành coi là "giai đoạn vàng" của điện ảnh Việt Nam.
Nhà sản xuất Trinh Hoan
Doanh thu của phim nội địa chiếm tới 60% toàn thị trường cho thấy điện ảnh Việt không còn quá e dè khi đối đầu với các phim ngoại khác mà có thể cạnh tranh sòng phẳng, thậm chí tăng trưởng mạnh mẽ ngay cả khi các thị trường lớn đang sụt giảm.
Cùng với đó là sự xuất hiện của nhiều đạo diễn đầu tay. Họ dám thực hiện những bộ phim mà trước đây ít người dám làm, tạo ra một trải nghiệm điện ảnh cực kỳ đa dạng cho khán giả.
Có những phim có thể chưa "thắng" phòng vé nhưng được đánh giá có chất lượng nghệ thuật, táo bạo trong đề tài và cách thể hiện. Tất cả những điều đó đều có lợi cho sự trưởng thành của điện ảnh Việt.
Để Việt Nam thực sự là một nền điện ảnh phát triển theo hướng bền vững mà vẫn hội nhập được dòng chảy của điện ảnh thế giới, rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước cho những dự án mang tiếng nói đặc biệt, có tiềm năng mở rộng thị trường và chấp nhận rủi ro đầu tư lớn. Nếu không có sự hỗ trợ này, việc vươn ra thế giới sẽ vẫn chỉ là nỗ lực đơn lẻ của một vài doanh nghiệp/ cá nhân có tiềm lực mạnh mà thôi.
Trong hành trình đó, TP.HCM - trung tâm điện ảnh của cả nước - đang ở vị trí đầu tàu. Để phát huy hết giá trị danh hiệu, TP cần có những chính sách, cơ chế đặc biệt khuyến khích các nhà làm phim, nhà sản xuất cũng như những cá nhân/ tổ chức/ đơn vị đang hoạt động điện ảnh.
