Vùng đất của loại cây được ví như "vàng lộ thiên".
Xã Cao Viên, nằm ở cực tây của huyện Thanh Oai, Hà Nội, là nơi chứng kiến sự thay đổi lớn trong cơ cấu cây trồng của địa phương. Nằm dọc theo bờ đông của dòng sông Đáy, Cao Viên vẫn còn lưu giữ dấu vết của quá khứ với những hồ đầm có hình dáng đặc trưng, như là minh chứng cho lịch sử hình thành và phát triển của xã. Đây là khu vực có đất đai màu mỡ, thuận lợi cho việc trồng trọt, nơi đây từng là "thủ phủ" của các loại cây ăn quả và hoa màu.
Thế nhưng, sự chuyển giao của thời gian đã đưa Cao Viên đến một kỷ nguyên mới, một chương mới của câu chuyện nông nghiệp, khi mà lúa và hoa màu dần nhường chỗ cho những hàng sưa đỏ. Từ lâu, sưa đỏ đã được trồng nhiều ở các đình chùa, vườn ám ven sông Đáy, nhiều nơi còn có những "cụ" sưa đỏ hàng trăm năm tuổi.
Tại xã Cao Viên, huyện Thanh Oai, Hà Nội lúa và hoa màu dần nhường chỗ cho những hàng sưa đỏ. (Ảnh: Báo Dân Việt)
Loại cây này, không chỉ mang vẻ đẹp kiêu sa, uy nghi mà còn ẩn chứa giá trị kinh tế to lớn, đã biến những cánh đồng Cao Viên thành những khu rừng sưa.
Theo báo Hà Giang, cây sưa đỏ còn được gọi là cây huỳnh đàn, cây trắc thối, cây huê, có tên khoa học là Dalbergia tonkinensis, thuộc họ Fabaceae. Cây sưa đỏ có nguồn gốc từ Đông Nam Á, phân bố ở Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan và Trung Quốc. Cây sưa đỏ là loại cây gỗ nhóm IA, tức là nhóm gỗ cực kỳ hiếm, được bảo vệ theo quy định của pháp luật.
Cây sưa đỏ là một loại cây thân gỗ lớn, cao từ 6 đến 12m, đường kính thân cây có thể đạt từ 30 đến 50cm. Thân cây chắc, có tuổi thọ cao, vỏ cây có màu nâu, xù xì, có thể nứt dọc khi già. Lá cây có hình dạng giống lông chim, mọc so le nhau, mỗi cành lá có từ 10 đến 15 lá nhỏ, màu xanh lục, dài từ 15 đến 30cm, rộng từ 3 đến 5cm. Khi vò nát, lá cây có mùi hắc đặc trưng.
Sưa đỏ có giá trị hơn sưa trắng, nằm trong số những loại gỗ quý hiếm ở Việt Nam. (Ảnh: Nghề gỗ)
Sưa đỏ có giá trị hơn sưa trắng, nằm trong số những loại gỗ quý hiếm ở Việt Nam. Gỗ sưa có độ bền, chắc chắn nên rất được ưa chuộng. Đặc biệt hơn, gỗ sưa dù có bị ngâm trong bùn hay nước nhiều năm vẫn sẽ giữ được mùi hương, hình dáng ban đầu.
Theo báo Dân trí, mỗi cây sưa 20 năm tuổi trở lên có giá hàng chục tỷ đồng thậm chí đối với những cây cổ thụ có thể được trả giá cả trăm tỷ. Giá trị của sưa đỏ cao đến mức nó được ví như "vàng lộ thiên".
Loại gỗ có giá trị lớn
Hiện nay ở Việt Nam, những cây gỗ sưa cổ thụ mọc trên rừng, trong tự nhiên còn rất ít, chỉ một số lượng ít ỏi còn sót lại trong các đình làng, miếu mạo và luôn được trông giữ cẩn thận.
Những cây sưa đỏ, với những đặc tính nổi bật về chất lượng gỗ, đã khiến những người nông dân của Cao Viên không ngần ngại chuyển mình. Chia sẻ với báo Dân Việt, ông Nguyễn Văn Chiến, người dân trên địa bàn xã Cao Viên cho biết, các cây sưa đỏ được người dân trồng từ vài năm trước. Một số cây lớn có tuổi đời 20 năm, thân cây có đường kính 20cm, cao hơn 10m. Giờ đây, khắp xã gần như chỗ nào có đất trống, người ta đều "chêm" sưa đỏ vào.
Người dân xã Cao Viên lắp hàng rào lưới, nuôi chó và đặt camera giám sát để bảo vệ những cây sưa. (Ảnh; Báo Dân Việt)
Họ không chỉ trồng mới mà còn bảo vệ cây trồng bằng mọi cách. Những hàng rào lưới B40 và camera giám sát là minh chứng cho quyết tâm giữ gìn "kho báu" của mình khỏi những tay trộm. Đây không chỉ là câu chuyện của một loại cây, mà là sự điều chỉnh để tồn tại và phát triển của cả một cộng đồng.
Trong suốt lịch sử, gỗ sưa có một vị thế không thể phủ nhận trong nền văn hóa Á Đông, đặc biệt là tại Trung Quốc, nơi mà từng đoạn gỗ sưa được coi như của cải quý báu, đại diện cho sự giàu sang và quyền quý. Ngày nay, sưa không chỉ là niềm tự hào của người Việt Nam mà còn là một phần của bức tranh kinh tế toàn cầu, khi mà nhu cầu với loại gỗ này vẫn không ngừng tăng lên.
Để hiểu hơn về giá trị của gỗ sưa, chúng ta cần phải nhìn vào những đặc tính kỹ thuật của nó. Không chỉ chịu đựng được hầu hết các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, gỗ sưa còn giữ được vẻ đẹp tự nhiên, hương thơm dễ chịu qua hàng trăm năm. Những điều này khiến cho gỗ sưa không chỉ là một nguồn nguyên liệu xây dựng, nội thất, mà còn là nguồn cảm hứng đối với những người thợ thủ công lành nghề.
Gỗ sưa được ưa chuộng tại thị trường Hàn Quốc và Trung Quốc. (Ảnh: Báo Dân trí)
Ngày nay, gỗ sưa được ưa chuộng tại thị trường Hàn Quốc và Trung Quốc để sử dụng làm bàn ghế, giường tủ, đồ dùng. Cây sưa còn có ý nghĩa về giá trị phong thủy, mang lại sự may mắn, thịnh vượng cho gia chủ. Chính vì vậy mà cây sưa được xếp vào danh sách những loại cây gỗ quý và có giá trị kinh tế lớn, đang được nhân rộng diện tích trồng ở Việt Nam.
Với giá trị kinh tế không ngừng tăng lên, cùng với đó là nguy cơ từ nạn khai thác bất hợp pháp, việc quản lý và bảo vệ loại cây này đang trở thành trọng tâm của các chính sách môi trường và phát triển cộng đồng.
