* Bài tiết lộ một phần nội dung phim
Trailer phim "Tử chiến trên không" - dán nhãn 16+, ra rạp từ ngày 19/9. Video: Đoàn phim cung cấp
Tác phẩm lấy cảm hứng từ vụ cướp máy bay có thật, từng gây chấn động lịch sử hàng không Việt Nam năm 1978. Sau gần 50 năm, Hàm Trần trở thành đạo diễn đầu tiên đưa đề tài không tặc lên màn ảnh Việt.
Ở Hollywood và một số nền điện ảnh trong khu vực, những bộ phim cùng đề tài vốn không hiếm, như Air Force One (Harrison Ford đóng chính), Die Hard 2 (Bruce Willis). So với các phim kinh điển, câu chuyện của Hàm Trần không đột phá, nhưng cuốn hút nhờ cách dựng hợp lý, nhịp điệu căng thẳng và nhiều cao trào.
Phim mở màn bằng một vụ cướp máy bay trong nước năm 1977, tội phạm tấn công tổ lái, ép đổi lịch trình sang nước ngoài. Sau sự cố, an toàn hàng không càng được thắt chặt hơn. Tuy nhiên, an ninh sân bay lúc bấy giờ còn thiếu thiết bị rà quét hiện đại, phải sử dụng máy dò kim loại thủ công.
Lợi dụng lỗ hổng này, năm 1978, một vụ không tặc khác diễn ra với mục đích tương tự. Long (Thái Hòa) cầm đầu, cùng đồng bọn là Tí (Võ Điền Gia Huy), Sửu (Bảo Định) - con trai Long, Dần (Ray Nguyễn), giả dạng hành khách, giấu vũ khí trong người để lên chuyến bay HVN 602.
Sau 30 phút dạo đầu chậm rãi để giới thiệu hệ thống nhân vật, mạch phim trở nên dồn dập khi phe cướp lộ bản chất. Nhóm khủng bố khống chế hai tiếp viên hàng không (Kaity Nguyễn và Trâm Anh), dùng sinh mạng của họ để đe dọa phi công trong buồng lái, sẵn sàng kết liễu bất kỳ ai ngáng đường. Từ đây, kịch bản xoay quanh cuộc giằng co sinh tử trên không giữa hai phe thiện - ác.
Kaity Nguyễn - vai tiếp viên Trinh, và Bảo Định - vai Sửu. Ảnh: Thanh Huyền
Sức hút của phim trước tiên nằm ở tài dàn dựng của Hàm Trần. Khoang máy bay - bối cảnh chiếm phần lớn thời lượng - được tận dụng để khai thác nỗi sợ không gian hẹp của khán giả. Êkíp dựng lên một mô hình khoang theo tỷ lệ 1:1 so với máy bay thật, có thể lắp ghép, tháo rời để bố trí góc quay đa dạng. Cộng hưởng cùng tiếng gào khóc hoảng loạn của phụ nữ và trẻ em, nỗi bất lực của phi hành đoàn là những khung hình quay cận cảnh vẻ mặt sắc lạnh, tàn bạo của nhóm tội phạm.
Phim còn có những màn tra tấn đặc trưng ở dòng kinh dị thể xác (body horror). Long liên tục hành hạ hai tiếp viên, gây áp lực để họ lên tiếng kêu cứu, ép đồng đội trong khoang lái phải giải cứu. Tất cả tạo nên bầu không khí căng thẳng, khiến người xem hiếm có phút ngơi nghỉ.
Dù kịch bản thuộc dòng hành động, đạo diễn không đi theo hướng võ thuật, đánh đấm đơn thuần mà xoáy sâu vào các ngóc ngách tâm lý của phe chính lẫn phản diện. Hai bên liên tục đấu trí, tung chiến thuật để tìm được sơ hở, đánh bại phe còn lại. Có lúc, bất lợi tưởng như nghiêng về nhóm tội phạm. Nhưng chỉ sau một phân cảnh, cục diện thay đổi khi chúng tiếp tục giành quyền kiểm soát.
Do dựa trên chuyện có thật, đa số khán giả đều biết trước cái kết. Tuy nhiên, Hàm Trần tạo được bất ngờ bằng những cú "twist". Xuyên suốt phim, lai lịch một số nhân vật được giấu kín, từ đó thúc đẩy tò mò, khiến người xem phải phân tích, dự đoán về vai "trùm cuối" đứng sau âm mưu.
Long (Thái Hòa) - một trong những phản diện của phim. Ảnh: Thanh Huyền
Tác phẩmlà phim Việt hiếm hoi mà "đất" diễn được phân đều cho cả phe chính lẫn phản diện. Đa số vai đều có số phận cụ thể để lý giải cho động cơ của họ. Trong đó, Long nổi bật như một kẻ khủng bố với đầu óc mưu lược. Thái Hòa khắc họa một người đàn ông tuổi trung niên ngoại hình bình thường, có phần khắc khổ nhưng ẩn giấu bên trong là sự tàn nhẫn, máu lạnh.
Từng có kinh nghiệm tra tấn tội phạm, Long áp đảo nạn nhân bằng nỗi đau thể xác lẫn khả năng thao túng tâm lý. Nhưng dù là tội phạm, sau cùng, nhân vật là một người cha, vẫn hoảng sợ và tuyệt vọng trong khoảnh khắc sinh tử bên con trai. Thái Hòa cho biết để nhập vai, anh tưởng tượng một câu chuyện hoàn chỉnh về Long, như việc ông vốn là một đứa trẻ từng bị ngược đãi, lớn lên trở thành kẻ thích bạo lực.
Hậu trường Thái Hòa đóng khủng bố trong "Tử chiến trên không". Video: Galaxy Studio
Các phản diện khác - như anh em Tí và Dần - cũng có câu chuyện quá khứ, dù chỉ thể hiện qua lời thoại. Ở phía đối trọng, Bình - cảnh vệ hàng không (Thanh Sơn đóng) - là dạng nhân vật "anh hùng trong đời thường", hành động vì tin vào chính nghĩa. Sau cùng, dù thiện hay ác, mọi việc làm của nhân vật trong phim đều xuất phát từ cùng một nguyên nhân sâu xa là tình thân. Đạo diễn lồng ghép một số tình tiết gây cười để mạch phim thư giãn, chủ yếu do Chuột (Tiểu Bảo Quốc) và Mèo (Thiên Tú) - đôi vợ chồng chênh lệch tuổi tác - đảm nhận.
Phim cài cắm âm thanh, nhạc nền để gợi sự dồn nén, bức bối, từ tiếng đồng hồ tích tắc đếm ngược, tiếng nhịp tim đập loạn hay kim loại va vào nhau. Những tông màu lạnh - nóng cũng được sử dụng có chủ ý trong các phân đoạn, tạo cảm giác căng thẳng, cô lập.
Khán giả - đạo diễn Phan Gia Nhật Linh đánh giá phim kịch tính, nghẹt thở đến phút chót. Anh cho rằng tác phẩm còn thể hiện kỹ thuật làm phim hiện đại của êkíp trong nước, từ việc xây dựng mô hình máy bay đến lối quay trong không gian hẹp. Cây bút Dương Bình Nguyên nhận xét số lượng vai đông đảo nhưng đều có thời lượng vừa đủ để tạo chiều sâu - điều hiếm thấy trong phim hành động Việt.
Tại sự kiện ra mắt tác phẩm ở TP HCM hôm 16/9, hai nhân chứng của vụ không tặc - cơ trưởng Phạm Trung Nam và tiếp viên Ngô Kim Thanh - xúc động khi xem phim. Họ đánh giá tác phẩm có độ chân thực cao, nhiều trường đoạn khơi dậy trong họ ký ức về biến cố. Ông Trung Nam thấy hồi hộp, gay cấn khi theo dõi, còn bà Kim Thanh nhận xét tác phẩm có một số điểm hư cấu, cho rằng những sáng tạo này giúp phim sinh động, lôi cuốn hơn. Phim vấp phải một số điểm trừ ở khâu đồ họa trong cảnh nổ bom. Một số khán giả cũng bày tỏ lo ngại khi nhiều phân đoạn đậm chất bạo lực, máu me. Tác phẩm được Cục Điện ảnh phân loại 16+ (cấm khán giả dưới 16 tuổi). Nhà sản xuất cho biết việc phim dán nhãn 16+ giúp người xem có đủ sự trưởng thành để tiếp nhận nội dung, đồng thời vẫn tạo điều kiện để phim tiếp cận đông đảo công chúng. Sau một ngày phát hành, phim thu về 15 tỷ đồng - theo Box Office Vietnam.
Mai Nhật
