Nghệ sĩ Thành Hội: 'Sống kỷ luật giúp tôi bền bỉ với nghề'

Nghệ sĩ lần đầu tham gia dự án điện ảnh Phá đám: Sinh nhật mẹ cùng bạn diễn Ái Như. Dịp này, ông nói về trải nghiệm đóng phim và tình yêu diễn xuất.

- Là gương mặt kỳ cựu của kịch nói, điều gì tạo cảm hứng cho ông nhận lời lấn sân điện ảnh?

- Đạo diễn Nguyễn Thanh Bình, hay còn quen thuộc với tên Bình Bồng Bột, là "fan ruột" sân khấu Hoàng Thái Thanh của tôi và Ái Như. Khi cậu ấy ngỏ ý muốn tôi tham gia, có lúc tôi định từ chối, thấy kịch bản có một số chỗ cần gia cố. Bình rất cầu thị, cậu ấy nói cứ nhận trước rồi cùng chỉnh sửa. Cuối cùng, tôi nhận lời, đồng thời đặt ra nguyên tắc: đã cùng lên thuyền thì phải đồng lòng. Ở sân khấu, tôi có thể là thầy của nhiều đạo diễn trẻ, nhưng khi bước vào phim, tôi là diễn viên, còn Bình là người chịu trách nhiệm cuối cùng.

Nhân vật khác tôi gần như ở mọi phương diện. Tôi chưa từng ở vào hoàn cảnh nghề nghiệp lẫn mối quan hệ như ông ấy, nên điều thú vị là sự hóa thân vào thân phận hoàn toàn mới. Diễn viên được đặc quyền sống nhiều cuộc đời,cảm nhận những điều mình không có.

Trailer phim "Phá đám sinh nhật mẹ"

- Ông làm thế nào giữ năng lượng và tình yêu gắn bó nghề diễn gần 50 năm qua?

- Tôi vào trường Nghệ thuật Sân khấu 2, nay là Đại học Sân khấu Điện ảnh TP HCM, năm 1976. Giữ được sức bền đến nay không phải do bí quyết nào mà nhờ kỷ luật và lối sống chừng mực. Trong quá trình nhập vai, tôi luôn bắt đầu từ những nguyên tắc căn bản của sân khấu. Người diễn viên phải hiểu rõ "hoàn cảnh quy định" của nhân vật, nghĩa là luôn tự hỏi ba điều: tôi là ai, đang ở trong hoàn cảnh nào và cần làm gì ở thời điểm đó. Chỉ khi trả lời được những câu hỏi ấy, họ mới có thể hành động và biểu cảm một cách hợp lý, thay vì chỉ diễn theo bản năng.

Trên sân khấu hay phim trường, tôi không để cảm xúc đời thường hay sức khỏe ảnh hưởng đến vai diễn. Sân khấu rèn cho tôi tính kỷ luật từ cách nắm nhịp, thuộc thoại đến khả năng làm chủ biểu cảm, còn điện ảnh buộc tôi phải tỉ mỉ trong từng khung hình.

Ở Phá đám sinh nhật mẹ, khi vào vai ông chủ trại hòm đang yêu, tôi không diễn theo kiểu phô trương mà xuất phát từ sự quan sát và lý giải tâm lý. Những điều căn bản nhất cách con người ta nghĩ, yêu, sợ hãi hay bày tỏ tình cảm lại là thứ khó truyền tải nhất, nhưng đồng thời là cách giữ cho nét diễn luôn chân thật. Khi còn đủ minh mẫn để nhớ lời thoại và cách diễn, lúc ấy, tôi vẫn sẽ cống hiến cho nghề.

Tạo hình của nghệ sĩ Thành Hội trong phim "Phá đám: Sinh nhật mẹ". Ảnh: Đoàn phim cung cấp

- Khác phim ảnh, sân khấu đang trong giai đoạn lao đao, vì sao ông vẫn bám trụ?

- Với tôi, người diễn viên chỉ thật sự tỏa sáng khi có khán giả dõi theo. Chính họ là nguồn sống, là lý do để tôi tiếp tục nỗ lực.

Có những người gắn bó với sân khấu Hoàng Thái Thanh khiến tôi xúc động. Một cặp vợ chồng nhiều năm liền luôn mua đúng ba ghế, người cha ngồi giữa, con trai và con dâu hai bên. Khi bác qua đời, hai người con vẫn đến xem, vẫn mua ba vé và chừa trống chiếc ghế ở giữa. Những điều như thế đủ để tôi hiểu sân khấu vẫn còn người chờ đợi những tác phẩm, và nghệ sĩ không được phép làm hời hợt. Dù là điện ảnh hay kịch nói, điều quan trọng nhất vẫn là mang đến cho người xem những tác phẩm tử tế, được làm bằng sự tôn trọng và trách nhiệm nghề nghiệp.

Nghệ sĩ Thành Hội ở buổi gặp gỡ truyền thông tại TP HCM cuối tháng 10.

- Theo ông, ngành sân khấu xoay xở thế nào trong thời đại có nhiều hình thức giải trí?

- Ai làm nghề cũng mong được đổi mới, sân khấu nào cũng muốn mang đến điều khác biệt cho khán giả. Tuy nhiên, việc đổi mới không chỉ ở ý chí hay sáng tạo mà còn phụ thuộc điều kiện thực tế. Xem phim hay chương trình giải trí đã trở thành lựa chọn ưu tiên của công chúng, nên sân khấu phải nỗ lực gấp nhiều lần để níu giữ khán giả. Tôi may mắn vì được sống với đam mê suốt từ thời trung học đến nay. Và điều hạnh phúc nhất không nằm ở tiền bạc mà là được làm công việc mình yêu đến lúc già đi.

Khó hơn cả là vấn đề kịch bản. Ngày trước, tác giả viết kịch nhiều, còn nay đa phần chuyển sang điện ảnh hoặc truyền hình bởi có thị trường và thu nhập tốt hơn. Tôi và Ái Như đôi lúc phải tự viết, đồng thời tìm kiếm sự hợp tác từ các cây bút mới. Sau đại dịch, thị hiếu khán giả thay đổi, chúng tôi cũng chuyển sang hình thức diễn theo mùa nhằm giảm bớt chi phí. Việc gồng gánh cả sân khấu lớn đều dựa vào tình yêu nghề và sự ủng hộ của người xem. Dẫu khó khăn, chúng tôi tin chỉ còn người đến rạp, còn ánh mắt dõi theo trên từng hàng ghế, sân khấu vẫn sẽ tồn tại.

- Các kế hoạch sắp tới của ông dành cho sân khấu?

- Hiện tôi và êkíp phải cho ra đời ba vở: hai vở Tết và một vở giữa năm. Để có được kịch bản hoàn chỉnh, chúng tôi mất ít nhất ba tháng để xây dựng ý tưởng, chỉnh sửa từng chi tiết để đạt chất lượng tốt nhất, rồi giao bản thảo cho diễn viên. Quá trình tập luyện kéo dài thêm khoảng một tháng. Như vậy, chỉ riêng việc chuẩn bị cho một vở đã chiếm trọn bốn tháng, và cứ thế xoay vòng suốt cả năm, gần như không có thời gian nghỉ. Ngoài ra, chúng tôi phải tính toán kinh phí đầu tư vở diễn, hợp đồng thuê địa điểm, thiết bị, cát-xê cho diễn viên. Có những ngày chúng tôi tập kịch từ 9h đến 17h, buổi tối ngồi với tác giả để viết kịch bản tiếp theo.

Quế Chi thực hiện