Trong năm nay, tàu của Mỹ và Nhật Bản đặt mục tiêu đáp xuống vệ tinh tự nhiên của Trái Đất để nghiên cứu lớp đất mặt và thu thập mẫu vật. Lĩnh vực khoa học vũ trụ hứa hẹn bùng nổ với những cơ hội mới cho cả những "người chơi" cũ và mới, bên cạnh "ông lớn" NASA. Chuyên trang điện ảnh Rotten Tomatoes điểm qua các phim hay nhất về đề tài Mặt Trăng, đa dạng thể loại như điện ảnh, hoạt hình và tài liệu.
1. A Trip to the Moon (1902)
Trailer "A Trip to the Moon". Video: Arrow Academy
Phim đánh dấu bước tiến trong nghệ thuật kể chuyện khi kết hợp thể loại khoa học viễn tưởng và giả tưởng. Sau khi chế tạo thành công con tàu vũ trụ, các nhà khoa học bay lên Mặt Trăng. Tại đây, họ chiêm ngưỡng cảnh quan kỳ lạ, chiến đấu với người Selenite.
Bên cạnh thông điệp về khát vọng chinh phục vũ trụ, phim gợi mở góc nhìn về đạo đức và trách nhiệm của con người khi khám phá những điều mới lạ. Trang The Village Voice xếp A Trip to the Moon trong danh sách 100 bộ phim vĩ đại nhất của thế kỷ 20. Khoảnh khắc con tàu đáp xuống con mắt của Mặt Trăng là một trong những hình ảnh biểu tượng nhất lịch sử điện ảnh.
2. A Grand Day Out With Wallace and Gromit (1989)
Trích đoạn nhân vật Wallace và Gromit dạo chơi trên Mặt Trăng, Video: Wallace & Gromit
Phim hoạt hình stop-motion do Nick Park đạo diễn, về nhà phát minh Wallace (Peter Sallis) và chú chó Gromit thực hiện chuyến thám hiểm Mặt Trăng để tìm phô mai. Tại đây, một con robot muốn đi cùng họ đến Trái Đất để trượt tuyết nhưng Wallace và Gromit tìm cách thoát khỏi nó do nghĩ rằng bị theo dõi. Dù có cốt truyện đơn giản, tác phẩm được khán giả yêu thích nhờ sự hài hước, sáng tạo và tình bạn đáng yêu giữa Wallace và Gromit. Dự án giành giải Phim hoạt hình ngắn hay nhất tại giải BAFTA năm 1990, được đề cử Oscar năm 1991.
3. First to the Moon: The Journey of Apollo 8 (2018)
Trailer "First to the Moon: The Journey of Apollo 8". Video: YouTube Fight for Space
Phim tài liệu do Paul Hildebrandt thực hiện, xoay quanh sứ mệnh của tàu Apollo 8, tàu vũ trụ có người lái đầu tiên đến Mặt Trăng tháng 12/1968. Đây được xem là chuyến đi táo bạo, nguy hiểm nhất của NASA, tạo tiền đề cho cuộc đổ bộ lên Mặt Trăng của con người từ tàu Apollo 11 vào tháng 7/1969. Phim đi sâu vào câu chuyện của phi hành gia Frank Borman, Jim Lovell và Bill Anders, mô tả trải nghiệm suốt chuyến hành trình lịch sử.
Nội dung tôn vinh lòng dũng cảm và đam mê khám phá vũ trụ. Tác phẩm kết hợp các cảnh quay lưu trữ từ NASA, Cục Lưu trữ Quốc gia và của các phi hành gia để tái hiện thách thức về công nghệ mà NASA phải đối mặt, bầu không khí chính trị thời bấy giờ.
4. Apollo 11 (2019)
Trailer "Apollo 11". Video: NEON
Dự án tài liệu do Todd Douglas Miller biên tập, sản xuất và đạo diễn, tập trung vào sứ mệnh Apollo 11 năm 1969. Bộ phim gồm các cảnh quay lưu trữ chưa từng công bố. Tên lửa Saturn V, phi hành đoàn - gồm Buzz Aldrin, Neil Armstrong, Michael Collins - và các kỹ sư vận hành sứ mệnh trên Trái Đất được giới thiệu trong phim. Theo Rotten Tomatoes, phim vừa mang tính giáo dục vừa truyền cảm hứng, các cảnh quay lưu trữ được sử dụng để đưa khán giả trở về thời điểm quan trọng trong lịch sử Mỹ.
5. The Dish (2000)
Trailer "The Dish". Video: Rotten Tomatoes Classic Trailers
Tác phẩm của đạo diễn Rob Sitch dựa trên câu chuyện có thật về việc một trạm theo dõi vệ tinh nhỏ ở Parkes, New South Wales (Australia) đóng vai trò quan trọng trong việc truyền hình trực tiếp cuộc đổ bộ lên Mặt Trăng của tàu Apollo 11 năm 1969.
Nhóm kỹ thuật viên tại trạm Parkes đối mặt áp lực đảm bảo tín hiệu truyền hình từ Mặt Trăng đến được người toàn cầu. Giới phê bình đánh giá The Dish khắc họa tốt bầu không khí đoàn kết của các nhân vật, mang đến những tình huống hài hước lẫn cảm động về tình đồng đội, sự quyết tâm và lòng yêu nước của người Australia.
6. Apollo 13 (1995)
Trailer "Apollo 13". Video: Universal Pictures
Tác phẩm do đạo diễn Ron Howard thực hiện, đạt doanh thu 355 triệu USD cùng chín đề cử Oscar. Phim dựa trên câu chuyện có thật về chuyến tàu Apollo 13 vào năm 1970. Có nhiệm vụ hạ cánh lên Mặt Trăng, song tàu gặp sự cố và đặt phi hành gia Lovell (Tom Hanks), Haise (Bill Paxton) và Swigert (Kevin Bacon) vào tình thế nghìn cân treo sợi tóc.
Phim được đánh giá cao nghệ thuật kể chuyện cùng diễn xuất của dàn ngôi sao. Cốt truyện gia tăng căng thẳng và cao trào, mô tả cuộc chạy đua với thời gian của ba phi hành gia để trở về Trái Đất an toàn. Với sự cố vấn khoa học từ NASA, dự án đảm bảo tính chính xác cao về mặt kỹ thuật, tái hiện chân thực không khí của nhiệm vụ ngoài không gian.
Tom Hanks (phải) cùng Bill Paxton (trái) và Kevin Bacon trong phim. Ảnh: Universal Pictures
7. In the Shadow of the Moon (2006)
Trailer "In the Shadow of the Moon". Video: Madman Films
Phim tài liệu của đạo diễn người Anh David Sington, về câu chuyện của các sứ mệnh lên Mặt Trăng có người lái của NASA vào cuối những năm 1960, đầu những năm 1970. Mười phi hành gia Apollo thực hiện các cuộc phỏng vấn, lồng ghép các cảnh quay về sứ mệnh do họ thực hiện, cảnh quay lưu trữ và các bản tin về chương trình Apollo.
Bộ phim mang đến góc nhìn của những người trực tiếp tham gia vào các nhiệm vụ, giúp khán giả hình dung về cảm xúc và động lực của họ. Nhà phê bình Roger Ebert nói tác phẩm hấp dẫn, khơi gợi khát vọng khám phá không gian của con người. The Hollywood Reporter viết: "Bộ phim này có sức ảnh hưởng sâu rộng đến các thế hệ ngày nay và trong tương lai".
8. 2001: A Space Odyssey (1968)
Trailer "2001: A Space Odyssey". Video: YouTube Stanley Kubrick
Phim của Stanley Kubrick mượn chuyến đi đến Sao Mộc để phản ánh chủ nghĩa hiện sinh, bản chất sự sống, sự tiến hóa của nhân loại và trí tuệ nhân tạo. Phim ra mắt ba năm trước khi Salyut-1 - trạm vũ trụ đầu tiên được phóng lên quỹ đạo thành công.
Ngoài ra, tác phẩm mô tả việc các phi hành gia sử dụng công nghệ màn hình phẳng và các phần mềm vi tính để giữ liên lạc với người thân, đồng nghiệp. 2001: A Space Odyssey góp phần khai mở trào lưu các phim khoa học viễn tưởng thập niên 1970 - 1980, được Viện Phim Mỹ chọn là tác phẩm phim khoa học viễn tưởng vĩ đại nhất mọi thời.
9. Things to Come (1936)
Trailer "Things to Come". Video: London Films Productions
Dự án do William Cameron Menzies chỉ đạo, lấy bối cảnh Giáng sinh năm 1940. doanh nhân John Cabal (Raymond Massey), sống tại thành phố Everytown ở miền Nam nước Anh, lo sợ chiến tranh xảy ra. Không nằm ngoài dự đoán, cuộc chiến kéo dài 30 năm phá hủy thành phố và mở ra thời kỳ đen tối với bệnh dịch cùng sự cai trị của những bạo chúa. Nhóm các nhà khoa học và nhà tư tưởng theo chủ nghĩa hòa bình - do Cabal lãnh đạo - ước mơ xây dựng một xã hội không tưởng, nhưng trước tiên họ phải lật đổ nhà cầm quyền mới (Ralph Richardson đóng).
Phim đề cập đến việc con người khám phá không gian và du hành đến các hành tinh khác, là tầm nhìn táo bạo vào thời điểm đó, ảnh hưởng đến nhiều bộ phim khoa học viễn tưởng sau này. Trang Criterion nhận xét Things to Come không giống bất kỳ tác phẩm nào khác khi dự đoán thế kỷ hỗn loạn và tiến bộ.
10. The Last Man on the Moon (2014)
Trailer "The Last Man on the Moon". Video: YouTube The Last Man on the Moon
Nội dung tập trung vào cuộc đời và sự nghiệp của Gene Cernan, phi hành gia cuối cùng đặt chân lên Mặt Trăng vào năm 1972 trong sứ mệnh Apollo 17. Ông để lại dấu chân và chữ viết tắt tên con gái ruột trên bụi Mặt Trăng.
Tác phẩm gây ấn tượng khi tập trung vào những khoảnh khắc lịch sử trên vũ trụ, mô tả về nỗi nhớ gia đình và về trách nhiệm của một phi hành gia. Trong phim, Cernan lần đầu tiết lộ hành trình chinh phục hành tinh này và câu chuyện cá nhân về tình yêu và sự mất mát. Tờ Times nhận xét: "The Last Man on the Moon là bộ phim tài liệu chân dung hấp dẫn, đầy tính nghệ thuật và chân thực về Eugene Cernan".
Ngoài top 10, các phim hay xoay quanh chủ đề chinh phục Mặt Trăng gồm: 11. For All Mankind (1989) 12. The Adventures of Baron Munchausen (1989) 13. Moon (2009) 14. Magnificent Desolation: Walking on the Moon (2005) 15. First Man (2018)
Quế Chi (theo Rotten Tomatoes)
