Đến nơi, chàng trai 22 tuổi ngồi xuống cạnh cô bạn và trở thành nơi xả bức xúc trong hơn hai tiếng về áp lực ở chỗ thực tập. Quá nửa đêm, anh đưa bạn về nhà. Trên đường, cô gái áp mặt vào lưng Phát nói nhỏ "không ai tốt với mình như bạn".
"Mình cảm thấy vừa buồn, vừa vui", Phát nói. "Vui vì đã là người được cô ấy tin tưởng, gọi đến tâm sự nhưng buồn vì mối quan hệ chỉ có thế".
Phát và cô bạn gái tên Trúc Bình đã biết nhau hai năm. Từ những buổi gặp đầu tiên, anh đã rung động với cô bởi sự khéo léo, duyên dáng. Dường như cô cũng có tình cảm "trên mức bạn bè" với Phát.
Họ đổi hình nền trên ứng dụng chat, đặt biệt danh cho nhau - những việc các cặp yêu nhau mới làm. Bốn tháng sau, khi Phát tỏ tình, Bình từ chối vì "đang làm bạn vui", nếu yêu sẽ dễ tan vỡ và sợ mất luôn tình bạn.
Chàng trai nghĩ mình chưa đủ tốt hoặc tình cảm chưa chín muồi nên chờ cơ hội khác. Từ đó, anh trở thành người đồng hành không danh phận.
Phát chưa bao giờ để Bình đợi tin nhắn quá một phút, luôn có mặt khi cô cần sửa laptop, xe hỏng hoặc cãi nhau với bạn thân. Có hôm tan ca lúc 23h, anh vẫn nghe điện thoại để cô có chỗ than thở.
Mới đây, khi Trúc Bình kể chàng trai khác và những so sánh, tính toán thiệt hơn, Phát nhận ra hai năm qua mình chỉ là "lốp dự phòng", tức kẻ thay thế khi "đối tượng chính" của cô không thể có mặt. "Mình nghĩ kiên trì sẽ có kết quả nhưng sự thật phũ phàng hơn nhiều", anh nói.
Phát nhận ra điều này sau một lần tình cờ phát hiện cặp vé xem kịch cô bạn rủ mình xem tuần trước đã được mua sẵn để đi với người khác. Nhưng họ bận, nên anh thế chỗ.
Bạn bè gọi Phát là một "Michelin boy" điển hình, thuật ngữ Gen Z chỉ những chàng trai luôn xuất hiện đúng lúc, sẵn sàng giúp đỡ và lắng nghe, thi thoảng nhận được vài hành động thân mật nhưng không được chọn làm người yêu. Tên gọi này lấy từ hãng lốp xe Michelin, ví von họ như "lốp dự phòng", chỉ được dùng khi "lốp chính" không thể xuất hiện.
Nhưng Trúc Bình không phải cô gái duy nhất có "lốp dự phòng". Khảo sát của công ty nghiên cứu thị trường OnePoll.com cho thấy 50% phụ nữ Anh thừa nhận họ có ít nhất một "lốp dự phòng" thường là bạn trai cũ hoặc người từng có tình cảm.
Nghiên cứu đăng trên tạp chí tâm lý Psychology Today cho biết khoảng 20% phụ nữ Mỹ đang hẹn hò vẫn có "kế hoạch B" thường thông qua việc giữ liên lạc qua mạng xã hội hoặc tin nhắn. Lý do chính bao gồm cảm giác an toàn (60%), sợ bị tổn thương (25%) và mong muốn có lựa chọn tốt hơn (15%).
Ở Việt Nam, từ khóa "Michelin boy" xuất hiện ở hầu hết các nền tảng mạng xã hội, thu hút hàng triệu lượt xem và bình luận. Đặc biệt, cụm từ được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng Gen Z.
Thành Phát trong quán cà phê ở quận Gò Vấp, TP HCM, tháng 5/2025. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Ông Đào Lê Tâm An, nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành tâm lý học trường Đại học Sư phạm TP HCM, cho biết nhiều người dễ nhầm lẫn giữa "lốp dự phòng" và bạn thân do biểu hiện bên ngoài khá giống nhau.
Họ luôn xuất hiện khi người nữ cần, thường là khi buồn, đưa đón, ăn uống, tâm sự. Về cơ bản, cả hai vai trò này đều mang tính đồng hành trong hành trình của người kia.
Người đóng vai "lốp dự phòng" thường muốn chứng tỏ bản thân đủ tốt để được đối phương tin tưởng và lựa chọn, nhưng đây là sai lầm bởi sự tự nguyện này chỉ một chiều. "Nếu bạn bước vào mối quan hệ với người tự cho mình quyền đánh giá tình cảm của bạn thì rất khó để bền lâu. Mối quan hệ này không nên tiếp tục bởi sẽ gây ra những tổn thương nặng nề", ông An phân tích.
Hồng Đăng, 26 tuổi, tự nhận là một "lốp" sau ba năm bên cạnh Phương Thảo.
"Cô ấy cá tính, nhân hậu và rất tự lập". Đăng nói. "Nhưng ba lần mình tỏ tình đều nhận được sự im lặng hoặc chuyển chủ đề". Anh trấn an bản thân vì cho rằng cô gái còn tổn thương sau mối tình bốn năm trước đó nên cố gắng chứng minh tình cảm.
Mỗi sáng, Đăng đưa bạn đi làm, thường xuyên mua đồ ăn sáng, trà sữa và sang chơi. Phương Thảo chưa từng phản đối hay cự tuyệt những sự chăm sóc của bạn trai. Họ dành hàng giờ tâm sự về học hành, công việc, thỉnh thoảng có những cử chỉ thân mật như nắm tay, khoác vai, nhưng không bao giờ nhắc đến tình yêu.
Đến một ngày, Thảo bất ngờ quay lại với bạn trai cũ khiến Đăng rất sốc. Anh cay đắng khi thấy cô bạn đăng story là một bó hoa và gắn thẻ người yêu. "Tôi nhận ra suốt ba năm qua mình chỉ là phương án dự phòng trong lúc cô đơn", chàng trai nói.
Bảo Ngọc, 28 tuổi, nhân viên văn phòng ở quận 3, TP HCM cho rằng việc phụ nữ có "phương án dự phòng" là bình thường. Năm ngoái, dù đang hẹn hò với bạn trai, cô vẫn thường xuyên nhắn tin, đi uống cà phê với một đồng nghiệp nam và một bạn thân khác giới. Họ không vượt quá giới hạn bạn bè. Ngọc cũng không cập nhật tình trạng quan hệ trên Facebook hay Instagram, trừ khi được hỏi trực tiếp, cô sẽ nói thật.
"Phụ nữ có quyền tìm hiểu, lựa chọn để biết ai là người tốt và phù hợp nhất", Ngọc nói. "Duy trì vài mối quan hệ giúp bản thân đỡ hụt hẫng nếu chia tay".
Chuyên gia tâm lý Tâm An cho rằng mối quan hệ mà một bên là "lốp dự phòng" có biểu hiện của sự độc hại. Nó gieo vào lòng người kia một "hạt giống" hy vọng nhưng thực tế là "tuyệt vọng" bởi sẽ không bao giờ nảy mầm.
"Một mối quan hệ lành mạnh không chỉ được đo bằng cách yêu, mà còn thể hiện từ lúc bắt đầu tìm hiểu đến khi kết thúc", ông An nói.
Nếu thiếu minh bạch ngay từ đầu, quan hệ dễ lệch pha, khi một người chủ động cho đi, người còn lại nắm quyền quyết định có đáp lại hay không. Điều này dẫn đến mất cân bằng, nhất là khi một người trở thành "dự phòng" hoặc cố giữ người kia trong trạng thái chờ đợi.
Theo ông, mỗi người nên xác lập ranh giới rõ ràng về thời gian và hành động cụ thể trong giai đoạn tìm hiểu.
"Điều này không chỉ giúp bảo vệ cảm xúc cá nhân mà còn tạo nền tảng công bằng, tôn trọng nếu mối quan hệ tiến xa", chuyên gia nói.
* Tên các nhân vật trong bài đã đổi.
Ngọc Ngân
