Trung Quốc có thể đang xây dựng một cơ sở nhiệt hạch laser ở Miên Dương, Tứ Xuyên. Ảnh: Planet Labs PBC
Ảnh chụp từ vũ trụ hé lộ một tòa nhà hình chữ X khổng lồ nhô lên từ địa hình gồ ghề ở tây nam Trung Quốc. Theo các nhà phân tích, đây là cơ sở năng lượng nhiệt hạch khổng lồ, có thể là dấu hiệu Trung Quốc đạt bước nhảy vọt trong nỗ lực khai thác nguồn năng lượng tương lai này, theo CNN. Họ cũng không loại trừ khả năng Trung Quốc đang tăng cường phát triển vũ khí hạt nhân.
Decker Eveleth, nhà phân tích tại tổ chức nghiên cứu CNA Corporation ở Mỹ, đã theo dõi cơ sở trên suốt nhiều năm. Năm 2020, một quan chức Mỹ chia sẻ ảnh chụp hé lộ nhiều địa điểm hạt nhân tiềm năng của Trung Quốc, bao gồm cơ sở gần Miên Dương, tỉnh Tứ Xuyên. Ở thời điểm đó, về cơ bản đây chỉ là một bãi đất. Nhưng sau khi dỡ lệnh phong tỏa Covid-19, quá trình xây dựng được đẩy nhanh. Dự án này được mô tả là cơ sở "nhiệt hạch laser" trong những tài liệu do Eveleth thu thập.
Nếu đúng là cơ sở laser, nó sẽ cung cấp một cách thức độc đáo để nghiên cứu vật liệu trong điều kiện cực hạn, cho phép các nhà khoa học tạo ra "áp suất thường thấy ở trung tâm của các ngôi sao hoặc trong vũ khí hạt nhân", theo Brian Appelbe, nghiên cứu sinh từ Trung tâm nghiên cứu nhiệt hạch quán tính ở Đại học Hoàng gia London. Eveleth nhận định 4 cánh tay đồ sộ trong ảnh vệ tinh là bệ cho phép bắn laser vào tháp cao ở trung tâm, nơi đặt khoang mục tiêu chứa đồng vị hydro. Năng lượng laser khiến hydro hợp nhất để tạo ra luồng năng lượng trong quá trình mang tên đánh lửa.
Phản ứng nhiệt hạch cung cấp năng lượng sạch dồi dào mà không kém vấn đề chất thải phóng xạ tồn tại lâu dài như phản ứng phân hạch, công nghệ năng lượng hạt nhân hiện nay trên thế giới. Nhiều nước và công ty trên khắp thế giới đang chạy đua để làm chủ phản ứng, trong số đó Mỹ là quốc gia đi đầu. Cơ sở đánh lửa quốc gia (NIF) ở California cũng sử dụng công nghệ đánh lửa bằng laser, tạo ra đột phá lớn vào năm 2022. Lần đầu tiên trên thế giới, nhóm nhà khoa học ở NIF tiến hành phản ứng nhiệt hạch thành công với năng lượng thực thụ. Đây là bước tiến lớn trong công cuộc tái tạo phản ứng cung cấp năng lượng cho Mặt Trời và những ngôi sao khác.
Cơ sở mới ở Tứ Xuyên có thể là dấu hiệu Trung Quốc bắt đầu tiến xa hơn và nghiêm túc phát triển công nghệ nhiệt hạch", Melanie Windridge, giám đốc điều hành tổ chức theo dõi công nghiệp Fusion Energy Insights, cho biết. "Họ rất quyết đoán, tiến triển nhanh và hoàn thành mọi việc".
Eveleth ước tính trung tâm nghiên cứu Miên Dương sẽ lớn hơn khoảng 50% so với NIF của Mỹ. Sau khi hoàn thành, nhiều khả năng đây sẽ là cơ sở lớn nhất loại này trên thế giới. Quy mô của nó có thể đem lại nhiều lợi thế. Laser lớn hơn cũng cung cấp áp suất cao hơn và nhiều vật liệu có thể nén hơn, qua đó tăng năng lượng thu được từ thí nghiệm nhiệt hạch.
Các chuyên gia cho rằng cơ sở mới cũng sẽ mang đến cho Trung Quốc khả năng nghiên cứu vũ khí hạt nhân. Cả Trung Quốc và Mỹ đều tham gia Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện, cấm vụ nổ hạt nhân. Mức năng lượng giải phóng bởi vũ khí hạt nhân rất khó mô phỏng bằng máy tính và phương pháp thông thường. Cơ sở đánh lửa laser cho phép chiếu laser công suất cao vào nhiều vật liệu khác nhau để mô phỏng điều kiện trong vài micro giây đầu tiên sau vụ nổ hạt nhân.
An Khang (Theo CNN)
