Hành trình đau đớn của người phẫu thuật chuyển giới

Trước đây pháp luật Việt Nam chưa cho phép chuyển giới nên đa phần trường hợp phẫu thuật liên quan tới bộ phận sinh dục đều thực hiện ở nước ngoài như Thái Lan, Hàn Quốc, chỉ một số ca đơn giản như cấy hoặc cắt bỏ ngực mới thực hiện trong nước.

Bác sĩ Nguyễn Văn Phùng, Trưởng Khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ Bệnh viện Bình Dân, cho biết hiện bác sĩ Việt Nam hoàn toàn có khả năng thực hiện việc phẫu thuật chuyển giới tính. Hiện một số bệnh viện trong nước đủ khả năng chuyên môn và trang thiết bị y tế để phẫu thuật chuyển đổi giới tính cho người có nhu cầu nhưng các bác sĩ vẫn chưa được phép thực hiện vì luật chưa hợp pháp hóa quyền chuyển đổi giới tính. Thỉnh thoảng các bác sĩ cũng gặp những trường hợp đến nhờ tư vấn để phẫu thuật chuyển giới hoặc khám sau khi chuyển giới ở nước ngoài. 

Theo bác sĩ Phùng, một người muốn phẫu thuật chuyển đổi giới tính thì đã công khai sống theo giới tính mong muốn 1-2 năm, có sử dụng liệu pháp hormone và chứng nhận từ chuyên gia tâm lý. Như vậy quá trình chuyển đổi giới tính gồm điều trị về mặt tâm lý, liệu pháp hormone và can thiệp phẫu thuật. Chuyển đổi giới tính từ nữ sang nam thường phức tạp hơn từ nam sang nữ.

Liệu pháp hormone bao gồm loại bỏ nguồn sản xuất hormone giới tính gốc và cung cấp hormone theo giới tính mong muốn. Điều trị bằng hormone thực hiện trước mổ và duy trì sau mổ. Sau khi thực hiện chuyển đổi giới tính, người được chuyển đổi sẽ không còn chức năng sinh sản và phải duy trì việc sử dụng hormone.

Nữ ca sĩ chuyển giới Hương Giang Idol.

Bác sĩ Cao Ngọc Bích, Phó Chủ tịch Hội Phẫu thuật Thẩm mỹ TP HCM cho biết kỹ thuật phẫu thuật chuyển giới ngày nay đã rất tiến bộ, mang lại cho người chuyển giới sự hài lòng với khả năng quan hệ tình dục và sinh hoạt theo giới tính mới. Tuy nhiên hệ lụy là không nhỏ. Ngoài việc phải chịu đau đớn với khoảng 30 lần mổ, bao gồm phẫu thuật cơ quan sinh dục và các phẫu thuật bổ trợ để làm đẹp theo giới tính, người chuyển giới phải được theo dõi sát sao ít nhất trong một năm sau đó để xử lý những biến chứng. Khi thực hiện phẫu thuật ở nước ngoài, người chuyển giới Việt Nam do khoảng cách địa lý và gánh nặng tiền bạc đã không thể ở lại nơi phẫu thuật để theo dõi hậu phẫu lâu dài nên gặp nhiều khó khăn và nguy hiểm cho sức khỏe.

Theo bác sĩ Bích, người đã phẫu thuật từ nam sang nữ phải nong âm đạo thường xuyên để chống co hẹp bằng dụng cụ vaginal stent là một phiền phức không nhỏ. Trị liệu hormone phải áp dụng kéo dài trong ít nhất một năm tiếp theo gây nhiều biến đổi cho cơ thể. Sự chịu đựng nhiều cuộc phẫu thuật và sử dụng hormone kéo dài ngoài sự tốn kém còn đưa đến những rủi do cho sức khỏe.

Tập luyện những thói quen sinh hoạt theo giới tính mới cũng không hề đơn giản. Khó khăn trong thay đổi thói quen cảm nhận khoái cảm tình dục từ sự phóng thích ồ ạt của người nam sang cảm giác co thắt cơ thể của người nữ; đến thói quen tiểu ngồi, người chuyển giới nam sang nữ cũng phải trải qua một thời gian khá dài để tập quen với nhiều ức chế.

Một khó khăn lớn nữa là việc tái hòa nhập để được gia đình cùng cộng đồng thừa nhận và tôn trọng cũng là một thách thức, nhất là khi xã hội còn nhiều định kiến. Trở ngại lớn nhất của người chuyển giới nữ chính là thiếu khả năng làm mẹ để có được trọn vẹn hạnh phúc của một người phụ nữ thực thụ. Những điều này khiến một số người chuyển giới dù luôn khao khát được sống với giới tính thật của mình nhưng vẫn nuối tiếc và ân hận về cuộc phẫu thuật. 

Các bác sĩ khuyến cáo, chuyển đổi giới tính là một quá trình bao gồm nhiều bước can thiệp phẫu thuật, sử dụng liệu pháp hormone, vì vậy luôn đem đến nguy cơ tai biến, biến chứng trong quá trình thực hiện. Ngoài ra ảnh hưởng tâm lý là một vấn đề khá quan trọng. Vì vậy cần cân nhắc, xác định chính xác giới tính mong muốn thực sự trước khi phẫu thuật chuyển đổi. Quá trình phẫu thuật cần được thực hiện tại các bệnh viện có đủ khả năng về chuyên môn và trang thiết bị y tế, cũng như được sự cho phép của pháp luật.

Phẫu thuật chuyển đổi giới tính khác với phẫu thuật xác định lại giới tính. Tại Việt Nam, từ năm 2013 có 3 bệnh viện Nhi đồng 2 (TP HCM), Hữu Nghị Việt Đức và Nhi Trung ương (Hà Nội) được phép can thiệp y tế xác định lại giới tính. Phẫu thuật được thực hiện khi "giới tính của người đó bị khuyết tật bẩm sinh hoặc chưa định hình chính xác mà cần có sự can thiệp của y học nhằm xác định rõ về giới tính”. Trường hợp này được phép xác định lại giới tính trong hộ tịch, được hoàn thiện những thủ tục nhằm công nhận giới tính và thay đổi những giấy tờ tùy thân cần thiết. 

Lê Phương